Bài 24. Sang thu

Ngữ văn lớp 9
Bài 24
Tiết 121
Hữu Thỉnh
I – Tìm hiểu chung :
1. Tác giả :

Hãy trình bày những hiểu biết
của em
về tác giả Hữu Thỉnh?
Hữu Thỉnh, tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh ngày 15/2/1942 tại làng Phú Vinh, xã Duy Phiên, huyện Tam Dương (nay là huyện Tam Đảo), tỉnh Vĩnh Phúc.
Từ năm 1963 ông tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước sau đó làm việc tại Hội nhà văn Việt Nam.
Hiện nay là phó Tổng thư kí thường trực Hội nhà văn Việt Nam.
Hữu Thỉnh chủ yếu làm thơ. Các tác phẩm đã xuất bản như : Âm vang chiến hào, Đường tới thành phố (trường ca), Từ chiến hào tới thành phố (trường ca – thơ ngắn), Khi bé Hoa ra đời (thơ thiếu nhi), Thư mùa đông, Trường ca Biển…Ngoài ra ông còn viết nhiều bút kí văn học và viết báo.


Bài thơ “Sang thu” được sáng tác trong hoàn cảnh nào? Được làm theo thể thơ gì? Phương thức biểu đạt là gì?
2. Tác phẩm :
a/ Hoàn cảnh ra đời :
Bài thơ “Sang thu” được viết năm 1977, in lần đầu tiên trên báo Văn nghệ, sau được in nhiều là ở các tập thơ.
b/ Thể thơ :
Thể thơ : 5 chữ, ít vần
- Phương thức biểu đạt trữ tình kết hợp miêu tả và biểu cảm.
Khoảnh khắc giao mùa
Sang thu

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

Hữu Thỉnh - 1977
Bài thơ có mấy khổ? Theo em cách đọc bài thơ như thế nào?
Cách đọc :
Bài thơ có 3 khổ.
Cả bài thơ đọc với giọng nhẹ nhàng.
+ khổ 1 : giọng tha thiết, nhấn mạnh các từ ngữ thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, xao xuyến của nhà thơ.
+ Khổ 2 : giọng nhẹ nhàng, lúc nhanh, lúc chậm rãi, khoan thai để làm nổi bật hình ảnh thơ đẹp.
+ Khổ 3 : giọng trầm lắng, thoáng suy tư, chú ý ngắt ở 1 số từ.
Nhà thơ muốn nói gì qua bài thơ này?
Cảm nhận tinh tế
của nhà thơ
khi thiên nhiên đất trời
chuyển mùa từ hạ sang thu.
II – Phân tích :
1. Khổ thơ thứ 1 :
Từ “bỗng” trong câu thơ thứ nhất diễn tả trạng thái nào trong cảm nhận của nhà thơ?
Ngạc nhiên đến ngỡ ngàng trước sự thay đổi của thiên nhiên.
Tác giả đã nhận ra những gì?Bằng những giác quan nào?
- Hình ảnh : mùa thu, gió se, sương chùng chình  dấu hiệu khi đất trời sang thu.
- Các giác quan : khứu giác (hương ổi), thị giác (sương), xúc giác (gió).
?
?
2. Khổ thơ thứ 2 :
Trong khổ thơ này, hình ảnh thiên nhiên sang thu được tiếp tục phát hiện như thế nào?
Không gian từ hạ sang thu, cái “hình như” ở khổ trên được cụ thể hoá bằng những hình ảnh quen thuộc
Sông dềnh dàng
Chim vội vã
Đám mây vắt nửa mình sang thu  đám mây trong tưởng tượng  cảm nhận về không gian - thời gian.
?
3. Khổ thơ thứ 3 :
Thiên nhiên sang thu còn được gợi ra bằng những hình ảnh nào?
Tại sao tác giả viết : Sấm cũng bớt bất ngờ - Trên hàng cây đứng tuổi?
?
Nắng nhạt dần
Mưa ít đi
Sấm cũng bớt bất ngờ
hàng cây đã nhiều tuổi cũng như con người đã trải nghiệm nhiều cũng bình tĩnh, vững vàng hơn trước hoàn cảnh.
Chất chứa suy nghiệm về con người và cuộc đời.
III - Tổng kết :