Bài 24. Sang thu

Sang thu
Tiết 121
Hữu Thỉnh




Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuôỉ

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sang thu

Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm1942.
Quê quán: huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc
Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, ngòi bút gắn với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
Hiện là chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

* Tác phẩm.
a - Hoàn cảnh sáng tác.
- Bài thơ Sang thu được sáng tác năm 1977, in lần đầu tiên trên báo văn nghệ, sau đó được in nhiều lần trên các tập thơ.
- Bài thơ được trích trong tập "Từ chiến hào đến thành phố".
b - Thể thơ.
- Thơ năm tiếng.
c - Phương thức biểu đạt.
- Trữ tình kết hợp miêu tả và biểu cảm.
nhận ra
Phả vào trong
qua ngõ
Hình như thu đã về
Sương chùng chình
gió se
hương ổi
hương ổi
gió se
Sương chùng chình
Bỗng
Bỗng
1 - Khổ 1
Phương án nào đồng nghĩa với nghĩa của từ "chùng chình"?
A- Dềnh dàng
B- Lững thững
C - Đủng đỉnh
D -Tất cả các đáp án trên
Chùng chình?
D
D -Tất cả các đáp án trên
Chúc mừng các em
Tại sao nhà thơ không dùng từ dềnh dàng, lững thững, đủng đỉnh mà lại dùng từ chùng chình?
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Những từ nào bộc lộ rõ nhất trạng thái cảm xúc của nhà thơ? Tại sao trong câu cuối nhà thơ không viết "Ôi! Mùa thu đã về" mà lại viết "Hình như thu đã về"?
Bỗng
Hình như
Cảm xúc(bỗng,hình như)
Đột ngột, bất ngờ
Bâng khuâng, mơ hồ, chưa dám tin
2- Khổ 2
được lúc
bắt đầu
Có đám mùa hạ
sang thu
Sông
Sông
Chim
mây
Chim
mây
dềnh dàng
dềnh dàng
vội vã
vội vã
Vắt nửa mình
Vắt nửa mình
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Hình ảnh thiên nhiên bất ngờ, sự liên tưởng độc đáo, thú vị
gợi đám mây mùa hạ còn sót lại trên bầu trời, tôn vẻ đẹp của bầu trời lúc sang thu, là cầu nối thời gian giữa hai mùa
Em có cảm nhận như thế nào về hai câu cuối của khổ thơ?
?
?
Cảm nhận của tác giả về thiên nhiên đất trời sang thu ở khổ 2 có gì khác với khổ 1?
Cảm nhận của tác giả về thiên nhiên đất trời sang thu
Khổ 1
Khổ 2
Giác quan
Vị trí miêu tả của cảnh
Thính giác, thị giác, khứu giác (cảm nhận)
Thị giác
(tri giác)
Thiên nhiên được miêu tả ở tầm thấp, gần
Thiên nhiên được miêu tả ở tầm cao, xa, rộng
3 - Khổ 3
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn còn
vơi dần
nắng
mưa
Sấm
bớt bất ngờ
hàng cây đứng tuổi
?
Con người còn nhận ra những dấu hiệu nào của thiên nhiên khi giao mùa từ mùa hạ sang mùa thu?
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Có ý kiến cho rằng hai câu cuối của bài thơ vừa có tính tả thực vừa mang hàm ý sâu xa. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao?
Tả thực: Khi thời tiết sang thu thì sấm cũng ít hơn. Hàng cây cổ thụ, cảnh vật thiên nhiên vào thu không còn giật mình bởi tiếng sấm mùa hạ.
Hàm ý: - Sấm ? Những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
- Hàng cây đứng tuổi? Hình ảnh gợi tả những con người từng trải thì cũng vững vàng hơn và bớt đi những ngỡ ngàng trước những tác động bất thường của ngoại cảnh,của cuộc đời.
1-Nghệ thuật

- Thể thơ năm chữ, từ ngữ giàu hình ảnh,gợi cảm
- Các phép tu từ nhân hoá, ẩn dụ, tương phản; đảo ngữ.
- Bài thơ thể hiện cảm xúc tinh tế của nhà thơ khi đất trời chuyển từ mùa hạ sang mùa thu.
2- Nội dung
III- Tổng kết
?
Sự thành công về nội dung của bài thơ nhờ biện pháp nghệ thuật nào?
Em cảm nhận về nội dung của bài thơ như thế nào?
Sang thu
Cảnh
Tín hiệu thu về
Đất trời sang thu
Thay đổi sâu kín
( thấp, hẹp, gần)
( cao, rộng, xa)
( ngoài vào trong)
Tình
ngỡ ngàng
(cảm giác)
ngắm nhìn
(tri giác)
trầm ngâm
(suy tư)
Khổ 2
Khổ 1
Khổ 3
H
Ư
Ơ
N
ổ
G
I
M
Ơ
H
ồ
B
ấ
T
N
ờ
G
N
H
Â
N
H
ó
T
U
Y
Ê
N
H
U
A
Tác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị này?
1
2
3
4
5
H
M
T
A
U
U
Đây là từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu "Hình như thu đã về"
Từ bỗng thể hiện trạng thái cảm xúc này
Biện pháp tu từ này được dùng nhiều nhất trong bài"Sang thu"
Đây là công việc mà Hữu Thỉnh từng làm trong quân đội.
M
ù
A
T
H
U
ấ
N
trò chơi ô chữ
Về nhà
? Học thuộc bài thơ, nắm chắc nội dung và nghệ thuật của bài.
? Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về một đoạn thơ mà em thích nhất.
? Soạn bài: Nói với con.