Bài 24. Sang thu

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự hội giảng giáo viên giỏi tỉnh ninh binh
lần thứ VI
NĂm học 2007 - 2008

Kiểm tra bài cũ
Nêu nội dung bài thơ Viếng Lăng Bác của Viễn Phương ?
Yêu cầu trả lời:
- Thể hiện tấm lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ, của toàn dân tộc đối với Bác kính yêu.

Văn bản: Sang thu
(Hữu Thỉnh)
Nhà thơ Hữu Thỉnh
- Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ, ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
1. Tác giả:
- Ông đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.
- Hiện ông là: Chủ tịch hội nhà văn Việt Nam.
- Những tập thơ tiêu biểu:
+ Trường ca biển.
+ Thư mùa đông.
+Từ chiến hào tới thành phố.
2. Tác phẩm:
Bài thơ in trong tập thơ:
Từ chiến hào tới thành phố
- Hoàn cảnh sáng tác:
+ Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1977).
? Trình bày những hiểu biết của em về bài thơ ở những khía cạnh sau: thể thơ, phương thức biểu đạt, bố cục?
- Thể thơ: 5 chữ.
- Phương thức biểu đạt: Miêu tả + Biểu cảm.
- Bố cục: 3 phần.
+ Phần 1: Tín hiệu báo thu về (khổ 1).
+ Phần 2: Quang cảnh đất trời sang thu (khổ 2).
+ Phần 3: Biến đổi trong lòng cảnh vật (khổ 3).
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về


Hương ổi : Mùi hương gần gũi, đặc trưng vùng
đồng bằng Bắc Bộ.
Phả: lan toả, bao trùm cả không gian.
Gió se: gợi cảm giác lành lạnh đầu thu.
Sương chùng chình: làn sương giăng mắc nơi ngõ xóm, đang chầm chậm chuyển mình duyên dáng như người thiếu nữ vào thu.
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

CÂU HỎI THẢO LUẬN
Nhóm 1: Những hình ảnh về cảnh vật trong khổ thơ
có gì đặc biệt?
Nhóm 2: Hình ảnh nào để lại ấn tượng rõ nhất về
thời điểm giao mùa? Vì sao?
Khổ thơ thứ hai:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Cảnh
đứng tuổi
Hàng cây
Vẫn còn - vơi dần - cũng bớt
Nắng - mưa - sấm
Nghệ thuật ẩn dụ
Cảm xúc:
? Suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc đời.
? Hiện tượng thiên nhiên mùa hạ giảm dần sắc độ - Thu đã về
" Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh )
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Cách sử dụng dấu câu trong bài thơ có gì đặc biệt? Dụng ý của tác giả?

* Cả bài chỉ sử dụng 1 dấu chấm: mạch cảm xúc tuôn chảy liền mạch theo dòng thời gian - tao sự lôi cuốn.
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Nghệ thuật
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm xúc)
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Nghệ thuật
Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối....
Từ ngữ giàu sức gợi cảm, hình ảnh giàu tính tượng trựng.
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm xúc)
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao,rộng,xa)
Đổi thay sâu kín
(ngoài vào trong)
Ngỡ ngàng
Ngây ngất
Suy ngẫm, chiêm nghiệm
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Xác định nội dung chính của bài thơ "Sang thu"
(Chọn ý đúng)
Ước nguyện được góp một phần công sức nhỏ bé xây dựng đất nước
Tấm lòng thành kình của người dân Nam Bộ đối với Bác kính yêu.
Cả ba ý trên
Cảm nhận tinh tế vẻ đẹp thiên nhiên phút giao mùa với những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt.


Những biện pháp nghệ thuật chính mà tác giả
sử dụng trong bài "Sang thu".
Thể thơ 8 chữ, giọng điệu trang trọng tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ gợi cảm.
Thể thơ 5 chữ, giàu nhạc điệu trong sáng, gần với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp.
Hình ảnh giàu sức biểu cảm gợi suy tưởng. Sử dụng từ láy, nhân hoá, ẩn dụ.
Cả ba ý trên.
* Ghi nhớ:
- Cảm nhận tinh tế vẻ đẹp thiên nhiên phút giao mùa với những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt.
- Hình ảnh giàu sức biểu cảm gợi suy tưởng. Sử dụng từ láy, phép nhân hoá có hiệu quả..

DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nhớ nét chính về nội dung và nghệ thuật
- Soạn bài " Nói với con" theo SGK
- Viết 1 đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về khổ thơ kết.
Trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo về dự hội giảng. Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ - hạnh phúc. Xin chào tạm biệt !