Bài 24. Sang thu

Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
1
Tiết 121: Sang Thu
(Hữu Thỉnh)

I. Tìm hiểu chung:
1. tác giả:
- Đọc chú thích về cuộc đời tác giả?
- Nêu những điểm chính của cuộc đời tác giả?
- Hữu Thỉnh tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh
Sinh năm 1942, tại Tam Dương, Vĩnh Phúc
Ông tham gia lực lượng Thiết Giáp,làm cán bộ văn hoá
- Tham gia chấp hành hội nhà văn khoá: III,IV,V
- Từ năm 2000 ông là tổng thư kí hội nhà văn Việt Nam
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
2

- Nêu tác phẩm chính của Hữu Thỉnh ?



- 2. Tác phẩm:
- Âm vang chiến hào (1975)
Đường tới thành phố (1979)
- Khi bé hoa ra đời(thơ thiếu nhi)
- Thơ muà đông(1984)
- Trường ca biển(1984)..
- Bài thơ được sáng tác năm1977
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
3


- Đọc bài thơ?
- Đọc chú thích?
- Nêu cách đọc bài thơ?

3. Đọc:
- Bài thơ
- chú thích
- Giọng tình cảm tha thiết





Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
4
Nêu hình ảnh thể hiện cảnh đất trời sang thu?



Nêu tâm trạng của tác giã trước cảnh đó?
II/ Tìm hiểu chi tiết:
1. Hình ảnh thể hiện sự biến đổi của đất trời sang thu:
“gió se” mang theo “ hương ổi”
Là sự cảm nhận từ làn gió đến mùi hương tạo nên một cảm giác nhẹ nhàng dễ chịu
- Sự cảm nhận đó được thể hiện qua một tâm trạng ngỡ ngàng bâng khuâng
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
5
- Cảnh sang thu được tác giả cảm nhận như thế nào?


- Nêu từ ngữ thể hiện cảm nhận đó?

2. Sự cảm nhận tinh tế của tác giả trước cảnh không gian sang thu:
- Hình ảnh thiên nhiên gợi cảm, cảm nhận bằng nhiều yếu tố, nhiều giác quan
- Hương ổi, sương, gió se, sông, chim mây, thu
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
6
- Phân tích làm rõ biện pháp nghệ thuật tinh tế khi khắc hoạ cảnh thu sang?
“Hương ổi” được miêu tả bằng động từ mạnh “phả” vào “gió se” tạo nên một hương thơm ngào ngạt dễ chịu.
Làn “sương” chậm chạp nhẹ nhàng chuyển động trong thôn xóm tạo nên một không gian nhẹ nhàng yên tĩnh, huyền ảo trong làn sương “chùng chình”
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
7
từ quá trình tìm hiểu trên em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ trong văn học?


Lấy ví dụ về cách sử dụng từ ngữ như trên?
- Tất cả những hình ảnh sử dụng trong bài thơ được tác giả lựa chọn tinh tế phù hợp, tả thực cảnh thu sang. Đó là sự lựa chọn từ ngữ trong văn học nói chung thơ ca nói riêng
- Nhà thơ Nguyễn Khuyến đã tả mùa thu:
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí”.
- Lưu Trọng Lư trong tiêng thu viết:
“Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô”

Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
8
- Tâm trạng, suy ngẫm của tác giã được thể hiện qua câu thơ nào?
- Hình ảnh đó có tác dụng gì?
3. Gửi gắm tâm trạng, sự suy ngẫm của tác giả:
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây luống tuổi”.
- Hình ảnh sấm, cây được nhân hoá như con người có tác dụng làm cho câu thơ sinh động hấp dẫn.
- Từ đó ta hiểu được tâm trạng suy ngẫm của tác giả.

Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
9
- Tại sao nói những hình ảnh đó là sự việc của con người?

- Từ sự việc đó tác giả muốn gửi tới chúng ta lời tâm sự gì?
- Sấm bớt bất ngờ.
- Sấm là những chấn động của cuộc đời.
- Bớt bất ngờ - không còn ngạc nhiên, bất thình lình với con người luống tuổi nữa.
- Từ đó tác giả khẳng định rằng với những người luống tuổi mọi sóng gió cuộc đời không còn là sự việc đáng chú ý nữa. Đó là kinh nghiệm rút ra từ cuộc đời tác giả. Từ những hiện tượng của tự nhiên mùa thu, tác giả khái quát thành sự việc của con người.
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
10
- Từ quá trình tìm hiểu trên em hãy rút ra bài học gì sau khi học bài thơ?
III. Bài học:
- Bài thơ là sự khắc hoạ cảnh thiên nhiên cuối hạ đầu thu nhẹ nhàng tinh tế, qua những hình ảnh, giàu tính biểu cảm. Qua đó tác giả gửi gắm tâm sự của mình trước quy luật của cuộc sống.
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
11
- Hãy tìm, đọc những bài thơ tả cảnh mùa thu mà em biết?
- Viết một đoạn văn hoặc thơ tả cảnh mùa thu?
IV. Luyện tập:





V. Dặn dò và bài tập
Phan Xuân Ngọc
THCS Hợp Thành
12
Cảm ơn thầy cô và các em học sinh tham tiết học