Bài 24. Sang thu

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo đến dự chuyên đề Ngữ văn 9
KIểM TRA BàI Cũ
Bài 1: Nhận xét nào sau đây đúng nhất về nội dung bài thơ "Viếng lăng Bác" (Viễn Phương)
Thể hiện niềm xúc động nghẹn ngào của tác giả trước anh linh Bác.
B. Bác còn sống mãi trong lòng dân tộc.
C. Cả hai phương án trên
Bài 2: tác giả nào sau đây không có thơ viết về mùa thu?
Nguyễn Khuyến
B. Lưu Trọng Lư
C. Vũ Đình Liên
D. Xuân Diệu
Tiết 121
Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121
Sang thu
Hữu Thỉnh
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sang thu
Sang thu
Hữu Thỉnh
Hữu Thỉnh
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
- Tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê ở Vĩnh Phúc
Ông viết nhiều, viết hay về cuộc sống nông thôn và mùa thu
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
b. Tác phẩm
- Bài thơ được sáng tác năm 1977, in lần đầu trên báo Văn nghệ
- Sau này bài thơ được in trong tập "Từ chiến hào đến thành phố" (1991)
Sang thu
Sang thu
* Hoàn cảnh sáng tác
* Chú thích: SGK
* Thể thơ: Ngũ ngôn (5 chữ)
* Phương thức biểu đạt: Miêu tả + Biểu cảm
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Đọc văn bản
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
b. Tác phẩm
* Hoàn cảnh sáng tác
I. Đọc - tìm hiểu chung
II. Đọc - tìm hiểu chi tiết văn bản
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
* Tín hiệu báo thu về
Sương chùng chình (Thị giác)
- Từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi
- Biện pháp nhân hoá
 Thu ®Õn nhÑ nhµng, mong manh
Hương ổi (Khứu giác)
Gió se (Xúc giác)
 T©m tr¹ng t¸c gi¶ ngì ngµng, bÊt ngê
Bỗng
Hình như
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông - dềnh dàng
Chim - vội vã
Đối - nhân hoá
Sự chuyển mùa của cảnh vật
Chọn hình ảnh tinh tế, liên tưởng đặc sắc
Mây - vắt nửa mình
? Sự giao mùa diễn ra chậm, khó nắm bắt. Bức tranh mùa thu tinh tế, nhẹ nhàng, sinh động.
* Quang cảnh đất trời sang thu:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn còn - bao nhiêu nắng
Đã vơi dần - cơn mưa
Nắng còn nồng, mưa đã hụt vơi ? Sự đan xen hạ - thu => quan sát tinh tế
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Hàng cây không còn bất ngờ, giật mình vì tiếng sấm
Sang thu
Hiện tượng tự nhiên
Con người từng trải vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Con người đã qua tuổi thanh niên
Gửi gắm suy nghĩ về cuộc đời
* ý nghĩa của bài thơ
Sấm . bớt bất ngờ
Hàng cây đứng tuổi
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Sử dụng thể thơ 5 chữ
- Vận dụng đa dạng các biện pháp nghệ thuật
2. Nội dung
- Hình ảnh giàu sức gợi, sử dụng nhiều động từ, từ láy.
Bức tranh thiên nhiên lúc giao mùa
- Cảm nhận của con người về cuộc đời
Ghi nhớ :
Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự chuyển biến này đã được Hữu Thỉnh gợi lên bằng những cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm trong bài Sang thu.
iv. luyện tập
Câu 1: Trong bài thơ "Sang thu", hình ảnh thiên nhiên vào thời điểm giao mùa hạ - thu có đặc điểm gì?
A. Sôi động, náo nhiệt
B. Bình lặng, ngưng đọng
C. Xôn xao, rộn rã
D. Nhẹ nhàng, tinh tế
Câu 2: Tham khảo bài thơ sau đây:

Nửa đêm nghe ếch học bài
Lưa thưa vài hạt mưa ngoài hàng cây
Nghe trời trở gió heo may
Sáng ra vại nước rụng đầy hoa cau

Bài thơ diễn tả cảm xúc của tác giả trước thời khắc nào?
A. Mùa thu
B. Mùa hạ
C. Giao mùa giữa hạ sang thu
D. Mùa xuân
Chớm thu - Trần Đăng Khoa

Bài tập về nhà
Học thuộc lòng bài thơ
Nắm được đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của văn bản
- Viết đoạn văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự chuyển biến của đất trời sang thu