Bài 24. Sang thu

Bài giảng điện tử
Ngữ văn 9
GV:Nguyễn Thị Kim Anh
Kiểm tra bài cũ
Đọc thuộc lòng bài thơ “Viếng lăng Bác”. Nêu nội chủ đề của bài thơ?
Yêu cầu trả lời:
- Thể hiện tấm lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ, của toàn dân tộc đối với Bác kính yêu.
Ti?t 121
Sang Thu
(Hữu Thỉnh)
Nhà thơ Hữu Thỉnh
- Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ, ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
1. Tác giả:
- Ông đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.
- Hiện ông là: Chủ tịch hội nhà văn Việt Nam.
2. Tác phẩm:
Bài thơ in trong tập thơ:
Từ chiến hào tới thành phố
- Hoàn cảnh sáng tác:
Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1977).
I/ TÌM HIỂU CHUNG :
? Trình bày những hiểu biết của em về bài thơ ở những khía cạnh sau: thể thơ, phương thức biểu đạt, bố cục?
- Thể thơ: 5 chữ.
- Phương thức biểu đạt: Miêu tả + Biểu cảm.
- Bố cục: 3 phần.
+ Đoạn 1: Tín hiệu báo thu về (khổ 1).
+ Đoạn 2: Quang cảnh đất trời sang thu (khổ 2).
+ Đoạn 3: Biến đổi trong lòng cảnh vật (khổ 3).
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN :
1/Tín hiệu báo thu về :
-Hương ổi,gió se, sương chùng chình =>Chi tiết h/ả như là tín hiệu báo mùa thu đã về.Mùa thu thân thương gần gũi.
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Nhóm 1: Những hình ảnh về cảnh vật trong khổ thơ
có gì đặc biệt?
Nhóm 2: Hình ảnh nào để lại ấn tượng rõ nhất về
thời điểm giao mùa? Vì sao?
Khổ thơ thứ hai:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


2/Quang cảnh đất trời sang thu :
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.



Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu


Không gian từ hạ sang thu được phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc : sông dềnh dàng,chim vội vã,đám mây vắt nửa mình sang thu =>không gian chuyển mùa thật đẹp,thật khêu gợi.
Văn bản: sang thu
(Hữu Thỉnh)
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
3. Suy ngẫm triết lí về đời người qua hai câu thơ cuối.
Cảnh
đứng tuổi
Hàng cây
Vẫn còn - vơi dần - cũng bớt
Nắng - mưa - sấm
? Nghệ thuật ẩn dụ
Cảm xúc:
Suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc đời.
? Hiện tượng thiên nhiên mùa hạ giảm dần sắc độ - Thu đã về
" Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh )
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Nghệ thuật
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm xúc)
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Nghệ thuật
Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối....
Từ ngữ giàu sức gợi cảm, hình ảnh giàu tính tượng trựng.
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm xúc)
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao,rộng,xa)
Đổi thay sâu kín
(ngoài vào trong)
Ngỡ ngàng
Ngây ngất
Suy ngẫm, chiêm nghiệm
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Xác định nội dung chính của bài thơ "Sang thu"
(Chọn ý đúng)
Ước nguyện được góp một phần công sức nhỏ bé xây dựng đất nước
Tấm lòng thành kình của người dân Nam Bộ đối với Bác kính yêu.
Cả ba ý trên
Cảm nhận tinh tế vẻ đẹp thiên nhiên phút giao mùa với những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt.


Những biện pháp nghệ thuật chính mà tác giả
sử dụng trong bài "Sang thu".
Thể thơ 8 chữ, giọng điệu trang trọng tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ gợi cảm.
Thể thơ 5 chữ, giàu nhạc điệu trong sáng, gần với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp.
Hình ảnh giàu sức biểu cảm gợi suy tưởng. Sử dụng từ láy, nhân hoá, ẩn dụ.
Cả ba ý trên.
- C¶m nhËn tinh tÕ vÎ ®Ñp thiªn nhiªn phót giao mïa víi nh÷ng chuyÓn biÕn nhÑ nhµng mµ râ rÖt.
- H×nh ¶nh giµu søc biÓu c¶m gîi suy t­ëng. Sö dông tõ l¸y, phÐp nh©n ho¸ cã hiÖu qu¶..

* Ghi nhớ:
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nhớ nét chính về nội dung và nghệ thuật
- Soạn bài " Nói với con" theo SGK
- Viết 1 đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về khổ thơ kết.