Bài 24. Sang thu

Sở giáo dục và đào tạo thành phố hà nội
Phòng giáo dục và đào tạo huyện chương mỹ
Hội thi giáo viên giỏi
năm học: 2010 - 2011
Môn ngữ văn 9
Giáo viên dạy: Nguyễn Khắc Hiếu
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Đọc thuộc lòng bài thơ : "Viếng lăng Bác" của nhà thơ Viễn Phương.
Nêu cảm xúc chủ đạo của bài thơ ?
Đáp án
Bài thơ "Viếng lăng Bác" thể hiện lòng thành kính
và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
Tiết 121: Văn bản
I. Đọc - ti`m hiểu chung v? văn bản
( Hữu Th?nh )
1. Tác giả, tác phẩm:
a. Tác giả:
- Là nhà thơ trưởng thành
trong cuộc kháng chiến chống
Mỹ cứu nước.
- Nguyễn Hữu Thỉnh (1942) - Quê Vĩnh Phúc.
-Thơ trong sáng, sâu lắng, giàu suy tưởng và ấm áp tình người.
2. Đọc văn bản:
3. Từ khó:
4. Thể loại:
- Thể thơ: năm chữ.
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm và miêu tả.
b. Tác phẩm:
-Bài thơ sáng tác 1976, in lần đầu
trên báo Văn nghệ năm 1977.
Được tuyển vào tập
"Từ chiến hào tới thành phố ".
II. Đọc - ti`m hiểu chi tiết văn bản
1. Cảm nhận không gian , cảnh vật làng quê lúc sang thu:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Ngạc nhiên đến ngỡ ngàng, đột ngột, bất ngờ.
Toả vào, trộn lẫn, ở đây là hương ổi trộn vào trong gió.
Gió heo may se lạnh.
Cè ý tr× ho·n, lµm chËm l¹i .
(Nghệ thuật nhân hóa và từ láy gợi hình diễn tả sương thu như có tâm hồn đang chuyển động chầm chậm nơi đường thôn ngõ xóm.)
C¶m xóc ngì ngµng, b©ng khu©ng, xao xuyÕn .
Bøc tranh tÝn hiÖu chuyÓn mïa thËt ®Ñp, gîi c¶m vµ tinh tÕ.

Các giác quan tác giả huy động cảm nhận những tín hiệu đầu tiên của mùa thu:
Khứu giác:
hương ổi
Xúc giác:
gió se
Thị giác:
Sương chùng chình qua ngõ
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông thu êm đềm, lững lờ trôi, hiền hòa và phẳng lặng.
Hối hả, khẩn trương.
(Nghệ thuật nhân hóa và từ láy gợi tả,hình ảnh đối lập.)
Đám mây mùa hạ như một dải lụa mềm vắt từ mùa hạ sang mùa thu. Đám mây chính là nhịp cầu của sự giao mùa.
Cách miêu tả tinh tế với hình ảnh liên tưởng độc đáo.
Quang c¶nh ®Êt trêi lóc chuyÓn mïa
thËt ®Ñp, gîi c¶m.

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng:
Không còn gay gắt, chói chang.
Mưa:
Không còn ít đi, không còn ào ạt, dữ dội.
Sấm:
Không còn dữ dội, bất ngờ.
Quang c¶nh ®Êt trêi lóc chuyÓn mïa
thËt ®Ñp, gîi c¶m.

2. Những suy ngẫm, chiêm nghiệmvề cuộc đời:
Nắng, mưa, sấm:
là hình ảnh ẩn dụ cho những bão giông, vất vả, lo toan của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi:
là hình ảnh ẩn dụ cho cái đứng tuổi, sự chín chắn, già dặn của đời người.
Khi con ng­êi ta ®· ®øng tuæi, ®· tr¶i nghiÖm vµ tõng tr¶i nhiÒu th× cµng v÷ng vµng, cµng b×nh tÜnh,b¶n lÜnh h¬n tr­íc nh÷ng t¸c ®éng bÊt th­êng cña ngo¹i c¶nh cuéc ®êi.

Hữu Thỉnh là một con người có tâm hồn tinh tế, có tình yêu thiên nhiên, quê hương tha thiết.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Hình ảnh trong sáng, giàu sức biểu cảm, gợi suy tưởng. Biện pháp tu từ: ẩn dụ, nhân hoá.Từ láy gợi hình,gợi cảm.
2. Nội dung:
-Thiên nhiên ở thời điểm giao mùa có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt.
- Nhà thơ có cảm nhận tinh tế, tấm lòng thiết tha, trân trọng vẻ đẹp của quê hương xứ sở cùng với những suy ngẫm sâu lắng về con người, cuộc đời.
* Ghi nhớ: (SGK)
IV. Luyện tập:
1. Bài 1:
Điền những từ, cụm từ dưới đây vào ô trống để hoàn chỉnh sơ đồ: ngây ngất, ngỡ ngàng .
Cảnh vật sang thu
Tâm hồn thi sĩ
Tín hiệu
chớm thu.
Trời đất
trở mình
Những biến
đổi
âm thầm.
Ngẫm nghĩ
Ngỡ ngàng
Ngây ngất
2. Bài 2:
Hãy giới thiệu những bài thơ về mùa thu khác mà em biết?

Chùm thơ Thu (Thu điếu, Thu vịnh, Thu ẩm) - Nguyễn Khuyến
Thu dạ - Hồ Chí Minh
Đây muà thu tới - Xuân Diệu
Tiếng thu - Lưu Trọng Lư
Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc bài thơ. Nắm vững những đặc sắc nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
- Viết một bài văn ngắn diễn tả cảm nhận của Hữu Thỉnh trước sự biến chuyển của đất trời lúc sang thu.
- Tìm đọc những tác phẩm của nhà thơ Hữu Thỉnh.
- Soạn bài mới: Nói với con.
Bài học kết thúc tại đây!
Cám ơn thầy cô và các em!