Bài 24. Sang thu

Người thực hiện: Lê thị lan anh
- Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942.
- Quê huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ, ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
- Ông đã đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.
- Hiện ông là: Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.
- Sáng tác : Thu 1977
+ Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1977).
- Bài thơ in trong tập thơ: “Từ chiến hào tới thành phố”

+ Thiên nhiên bắt đầu sang thu.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Phương thức biểu đạt :
Biểu cảm kết hợp với
miêu tả.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Phần1: (Khổ thơ đầu): Tín hiệu sang thu.
Phần 2: (Khổ thơ 2): Đất trời sang thu.
- Phần 3: (Khổ thứ 3): Biến đổi của cảnh vật sang thu.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
+ hương ổi
+ Bỗng
+ Hình như
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
+ gió se
+ sương
phả
chùng chình
hương ổi
gió se
Sương
Phả
chùng chình
Bỗng
Hình như
Theo em , tại sao tác giả lại dùng từ phả mà không dùng từ thổi, đưa, bay, lan?
Thiên nhiên chuyển mình sang thu được bắt đầu từ những tín hiệu nào ? Cảm nhận của nhà thơ có gì đặc biệt ?
Em hiểu nghĩa của từ chùng chình là như thế nào? Vậy phép tu từ nào được sử dụng ở hình ảnh này? Tác dụng?
Từ “ bỗng” và từ “hình như” thuộc từ loại nào? Đã diễn tả cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ như thế nào?
- Tín hiệu sang thu:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sau phút ngỡ ngàng khi cảm nhận thu về còn mơ hồ, chưa rõ, nhà thơ đã ghi lại những hình ảnh thiên nhiên nào ở khổ 2, 3?
Theo em, phải ở vị trí quan sát nào nhà thơ mới miêu tả được vẻ đẹp thiên nhiên ở khổ 2, 3 ?
 Không gian : xa, rộng, cao, sâu.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông
dềnh dàng
Chim
vội vã
Đất trời sang thu
>
<
- Đối lập, từ láy, nhân hóa
Em hiểu hình ảnh sông được lúc dềnh dàng, chim bắt đầu vội vã như thế nào?
Biện pháp tu từ nào được sử dụng ở hình ảnh trên? Tác dụng?
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Đây là một hình ảnh đẹp đặc sắc ở bài thơ, hãy nêu cảm nhận của em về hình ảnh này ?
?
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Em tìm một hình ảnh đặc sắc trong khổ thơ trên ?
Đất trời sang thu
Biến đổi cảnh vật
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng - mưa - sấm - hàng cây
( vẫn còn - đã vơi - cũng bớt )
(đứng tuổi)
Vậy, dấu hiệu mùa hạ vẫn còn ở khổ 3 nhưng mức độ đã thay đổi như thế nào? Những từ ngữ nào cho em biết điều đó ?
Hạ nhạt dần - Thu đậm hơn.
Theo em, nhà thơ miêu tả sự biến đổi của thiên nhiên ở khổ 3 bằng những giác quan nào ?
Từ đó, bức tranh thiên nhiên sang thu được cảm nhận như thế nào? Qua đó cảm nhận được những tình cảm gì ở hồn thơ Hữu Thỉnh?
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
* Tả thực:
Sấm: Vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con người từng trải.
* Ý nghĩa ẩn dụ:
Sấm
hàng cây đứng tuổi
"Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình, khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
Hình thức thảo luận nhóm 4
Thời gian thảo luận: 1 phút
- Sấm và hàng cây lúc sang thu.
- Sương chùng chình qua ngõ
- Sông được lúc dềnh dàng
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Những suy ngẫm của nhà thơ
* Hỡnh ?nh ?n d?
=> Suy ng?m mang tớnh tri?t lớ v? d?i ngu?i khi sang thu .
?
khổ I
khổ II
khổ III
cảnh
(thiên nhiên)
tình
(cảm nghĩ)
Nghệ thuật: ..........................
Nội dung: .............................
? Hãy điền những kiến thức khái quát nhất về giá trị nội dung
, giá trị nghệ thuật của bài thơ vào sơ đồ dưới đây:
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao, rộng, xa)
Bi?n d?i c?nh v?t
(ngoài vào trong)
(bất giác)
(tri giác)
(suy ngẫm)
Ngỡ ngàng
Say sua
Trầm ngâm
khổ I
khổ II
khổ III
cảnh
(thiên nhiên)
tình
(cảm nghĩ)
Nghệ thuật: Từ ngữ biểu cảm, nhân hoá, ẩn dụ hình ảnh đối lập, liên tưởng.
Nội dung: Cảm nhận tinh tế vê vẻ đẹp thiên nhiên sang thu, suy ngẫm sâu xa.
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao, rộng, xa)
Bi?n d?i c?nh v?t
(ngoài vào trong)
(bất giác)
(tri giác)
(suy ngẫm)
Ngỡ ngàng
Say sua
Trầm ngâm
Học thuộc bài thơ.
Suu t?m m?t s? b�i tho vi?t v? mựa thu .
- S?p t?m bi?t mỏi tru?ng THCS thõn yờu, bu?c sang m?t c?p h?c khỏc, hóy vi?t m?t do?n van di?n t? c?m xỳc dú .
- Soạn bài: Nói với con.

Bài tập về nhà