Bài 24. Sang thu

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ
Ngữ văn 9
Người dạy : Phạm Thị Nga
Trường THCS Ninh Xuân
Phòng: GD- ĐT Hoa Lư
Sang thu
Hữu Thỉnh
I. Giới thiệu tác giả tác phẩm
Tác giả
- Tên thật : Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh 1942.
- Quê : Tam Dương, Vĩnh Phúc
- Là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.
* Những tập thơ tiêu biểu: Âm vang chiến hào, Đường tới thành phố, Từ chiến hào đến thành phố, Thư mùa đông, Tình ca biển, Khi bé Hoa ra đời(viết cho thiếu nhi)




2.Tác phẩm
Được sáng tác vào cuối năm 1977
- Rút từ tập thơ : Từ chiến hào đến thành phố - NXB Văn học, Hà Nội năm 1991.
- "Sang thu" được đánh giá là tác phẩm thành công trong những sáng tác của ông khi viết về mùa thu.


Sang thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Hữu Thỉnh
Thể thơ : Ngũ ngôn
Phương thức biểu đạt: Miêu tả kết hợp với biểu cảm.
- Mạch cảm xúc :Từ ngỡ ngàng, bâng khuâng ? Say sưa, ngây ngất ? ngẫm ngợi, nghĩ suy .
Bố cục: 3khổ
K1: Tín hiệu báo thu về.
K2: Quang cảnh đất trời sang thu.
K3: Những biến đổi âm thầm trong lòng cảnh vật - lòng người.
II. Đọc, hiểu văn bản

- Bỗng : Bất ngờ, đột ngột, ngỡ ngàng.
-Hương ổi: Dịu ngọt, bình dị, quyến rũ
Phả: Trộn lẫn, toả vào ;Gió se : Gió heo may
Sương chùng chình : Từ láy gợi hình, nhân hoá - > Làn sương thu mỏng manh, nhẹ mang dáng dấp con người.
- Hình như :Cảm giác chưa thật rõ ràng trong cảm nhận, như thực mà như hư.


Khổ 1
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
hương ổi
gió se
Sương chùng chình
Bỗng
2. Khổ 2
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Dềnh dàng : Cố ý chậm lại
Sông dềnh dàng : Nhân hoá ->Dòng sông mặt nước dâng đầy, thư thái, lững lờ trôi.
- Vội vã: Gấp gáp, khẩn trương
Chim vội vã:Những cánh chim bay khẩn trương chuẩn bị bay đi tránh rét.

NT: Tương phản?Mùa hạ bắt đầu qua đi mùa thu bắt đầu xuất hiện,hình ảnh mùa bắt đầu thưa vắng, hình ảnh mùa thu rõ nét dần.


Sông
dềnh dàng
Chim
vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- Đám mây mang vẻ đẹp của khoảnh khắc giao mùa.
->Là hình ảnh mới lạ, thể hiện sự liên tưởng, tưởng tượng hết sức độc đáo của nhà thơ.
đám mây
hạ
Vắt
sang thu
Bức tranh thu : đẹp, bình dị, êm ả, thơ mộng, nhẹ nhàng, sống động .
3.Khổ 3
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn còn nắng : Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng nhưng đã nhạt dần, không còn chói chang gay gắt.
Vơi dần cơn mưa: Những cơn mưa vào thu ít đi, nhất là những trận mưa rào nên sấm cũng bớt bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi.

?Cảnh vật thiên nhiên đang giảm dần cường độ, mức độ, lặng lẽ vào thu.
nắng
Vẫn
mưa
Sấm
cây đứng tuổi
+Sấm bớt bất ngờ
Sấm là hiện tượng tự nhiên thường xuất hiện trong những cơn mưa, cuối mùa thì ít đi.
Sấm là những vang động bất thường của ngoại cảnh của cuộc đời.
+ Hàng cây đứng tuổi
Những cây cổ thụ vào thu không còn bất ngờ bởi tiếng sấm

- Những con người từng trải, qua tuổi thanh niên bồng bột.
?Câu thơ mang đậm tính suy ngẫm, triết lí : Vẻ chín chắn, điềm tĩnh của hàng cây trước nắng, mưa, sấm ... vào lúc sang thu hay đó là sự từng trải, chín chắn của con người sau nh?ng mưa, nắng, vang động của cuộc đời.
NT: Tả thực và ẩn dụ
- Con người đến tuổi trung niên, từng trải có thể bình tĩnh, tự tin đón nhận những bất ngờ của cuộc đời.
III. Tổng kết

1.Nghệ thuật
- Thể thơ 5 chữ, âm điệu nhẹ nhàng.
- Hình ảnh chọn lọc giàu sức biểu cảm, gợi suy nghĩ liên tưởng.
- Từ láy gợi hình
- Biện pháp tu từ : Nhân hoá, đối lập, ẩn dụ
2. Nội dung
- Cảm nhận tinh tế trước thiên nhiên ở thời điểm giao mùa.
- Lòng yêu thiên nhiên tha thiết của nhà thơ Hữu Thỉnh.
- Suy ngẫm sâu lắng về con người, cuộc đời.
Bài tập củng cố
Em hãy cho nhận biết, dòng nào gồm các từ ngữ thể hiện rõ nhất những cảm tinh tế của nhà thơ về biến chuyển của đất trời khi sang thu?
A. Phả vào, chùng chình, dềnh dàng, vội vã.
B. Hương ổi, mây mùa hạ, hàng cây đứng tuổi.
C. Gió, sông, chim, nắng, mưa, sấm.
D. Bỗng, hình như, bao nhiêu, bất ngờ.
2. Nhan đề bài thơ: Sang thu có ý nghĩa gì?
A
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc và phân tích bài thơ.
Làm bài tập phần luyện tập trang 72
Sưu tầm các bài thơ khác nói về mùa thu và so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa các bài đó với bài thơ của Hữu Thỉnh.
-Chuẩn bị bài : Nói với con.

Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh!