Bài 24. Sang thu

KIỂM TRA BÀI CŨ
VIẾNG LĂNG BÁC
NGHỆ THUẬT
NỘI DUNG
HOÀN THÀNH SƠ ĐỒ SAU
Giọng điệu trang trọng, thành kính
-Ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúc
-Nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp, gợi cảm
Lòng biết ơn và niềm kính yêu vô hạn của nhà thơ, của mọi người đối với Bác
Khóm cúc tuôn đôi dòng lệ cũ
con Thuyền Buộc chặt Mối tình Nhà
Đỗ Phủ
Tầng
mây
lơ
lửng
trời
xanh
ngắt
Ngõ
Trúc
Quanh
Co
Khách
Vắng
teo
Nguyễn Khuyến
Dây
mùa
thu
tới,
mùa
thu
tới !
Với
áo
mơ
phai
dệt
lá
vàng
Xuân Diệu
Sang thu
Hữu Thỉnh
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. TÁC GIẢ:

+ Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, quê ở huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
+ Ông viết nhiều, viết hay về những con người, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu.
TÁC GIẢ HỮU THỈNH

.
Một số tập thơ nổi tiếng:
Thư mùa đông (1984)
Trường ca biển
Từ chiến hào đến thành phố (1985)

2/ Tác phẩm:
3. Thể loại : Thơ 5 chữ


4. PTBĐ: Biểu cảm, Nghị luận

+ Bài thơ ra đời năm 1977 khi đất nước vừa được hòa bình.

+ In trong tập “Từ chiến hào tới thành phố” (1991).
cố ý làm chậm chạp để kéo dài thời gian.
chậm chạp, thong thả, không vội vàng.
tỏa ra thành luồng.
Chùng chình:
Dềnh dàng:
Phả:
SANG THU
B?ng nh?n ra huong ?i
Ph? v�o trong giú se
Suong chựng chỡnh qua ngừ
Hỡnh nhu thu dó v?

Sụng du?c lỳc d?nh d�ng
Chim b?t d?u v?i vó
Cú dỏm mõy mựa h?
V?t n?a mỡnh sang thu

V?n cũn bao nhiờu n?ng
Dó voi d?n con mua
S?m cung b?t b?t ng?
Trờn h�ng cõy d?ng tu?i.

Giọng nhẹ nhàng, nhịp chậm, khoan thai, trầm lắng và thoáng suy tư.

B?ng nh?n ra huong ?i
Ph? v�o trong giú se
Suong chựng chỡnh qua ngừ
Hỡnh nhu thu dó v?

Sụng du?c lỳc d?nh d�ng
Chim b?t d?u v?i vó
Cú dỏm mõy mựa h?
V?t n?a mỡnh sang thu

V?n cũn bao nhiờu n?ng
Dó voi d?n con mua
S?m cung b?t b?t ng?
Trờn h�ng cõy d?ng tu?i.
Tín hiệu báo thu về
Không gian đất trời sang thu
Các hiện tượng thiên nhiên biến đổi khi sang thu
5. Bố cục: 3 phần
II. PHÂN TÍCH:
1. Tín hiệu của sự chuyển mùa




Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chỡnh qua ngõ
Hỡnh như thu đã về

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về .

→ Tõ l¸y gîi t¶, nh©n ho¸, lêi th¬ tinh tÕ: C¶m nhËn nhÑ nhµng, tho¶ng qua, t©m tr¹ng ngì ngµng, b©ng khu©ng tr­íc phót gi©y giao mïa, khi nhËn ra tÝn hiÖu chuyÓn mïa sang thu.
- Thiờn nhiờn
Hương ổi
Gió se
Sương chùng chình
-Tâm thế
Bỗng: ngạc nhiên, ngỡ ngàng
Hình như:mơ hồ, bâng khuâng, xao xuyến
"Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu."
Sông
Chim
Mây
2. Cảm nhận của tác giả
được lúc dềnh dàng
bắt đầu vội vã
Vắt nửa mình sang thu
Cảnh vật
sông: dềnh dàng
Chim: vội vã
mây: vắt nửa mình
- Nghệ thuật nhân hoá, T? lỏy, tương phản
- Trớ tu?ng tu?ng phong phỳ cảnh vật trở nên sống động, có hồn
→ Sù thay ®æi cña ®Êt trêi theo tèc ®é chuyÓn ®éng tõ h¹ sang thu cã c¸i chËm, cã c¸i nhanh, nhÑ nhµng mµ râ rÖt.

Nhân hóa, từ láy gợi tả, đối
Sông
Chim
Đám mây
→ Dềnh dàng
→ Vội vã
→ Vắt nửa mình
VÉn cßn bao nhiªu n¾ng
§· v¬i dÇn c¬n m­a
SÊm còng bít bÊt ngê
Trªn hµng c©y ®øng tuổi
3. Cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ
→ T¶ thùc, liªn t­ëng, Èn dô, triÕt lÝ s©u s¾c

nắng
mưa
sấm
hàng cây
Vẫn còn
vơi dần
cũng bớt
đứng tuổi
Mùa hạ nhạt dần
Mùa thu rõ nét
THẢO LUẬN 5’
Nét riêng của thời điểm giao mùa hạ - thu được Hữu Thỉnh thể hiện đặc sắc nhất qua hai câu thơ cuối, hai câu thơ không chỉ mang nghĩa tả thực mà còn mà còn hàm ý ẩn dụ sâu xa . Em có đồng ý với ý kiến đó không ? Vì sao ?
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
nắng
mưa
hàng cây
Sấm

vẫn còn
vơi dần
điềm tĩnh
Sự chín chắn của con người sau bão táp của cuộc đời.
+ Nghĩa tả thực:
Sấm và hàng cây lúc sang thu
+Ý nghĩa ẩn dụ:
Sấm: vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con người từng trãi sẽ có bản lĩnh vững vàng hơn.
“…Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình – khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời…”
(Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
Câu 1: Những tín hiệu nghệ thuật được Hữu Thỉnh sử dụng trong bài thơ Sang thu là:
A. ThÓ th¬ 5 ch÷, ©m ®iÖu nhÑ nhµng.
B. H×nh ¶nh chän läc giµu søc biÓu c¶m, gîi suy nghÜ liªn t­ëng, tõ l¸y gîi h×nh
C. BiÖn ph¸p tu tõ : Nh©n ho¸, ®èi lËp, Èn dô
D.Cả 3 đáp án trên
Câu 2: Dòng nào nói không đúng về nội dung của bài thơ “Sang thu”?
A. C¶m nhËn tinh tÕ tr­íc thiªn nhiªn ë thêi ®iÓm giao mïa.
B.Suy ngÉm s©u l¾ng vÒ con ng­êi, cuéc ®êi.
C. Bức tranh mùa thu đượm buồn
D. Lßng yªu thiªn nhiªn tha thiÕt cña nhµ th¬ H÷u ThØnh.
Sang thu
Cảnh
Tín hiệu thu về
Đất trời sang thu
Thay đổi sâu kín


Tình







Khổ 1
Khổ2
Khổ 3
Sang thu
Cảnh
Tín hiệu thu về
Đất trời sang thu
Thay đổi sâu kín
( thấp, hẹp gần)
( cao, rộng, xa)
( ngoài vào trong)
Tình
ngỡ ngàng
(cảm giác)
ngắm nhìn
( tri giác)
trầm ngâm
(suy tư )

Khổ 1
Khổ2
Khổ3
Mạch vận động cảm xúc của bài thơ

III. Tổng kết : Ghi nhớ SGK/ 71
Thể thơ năm chữ, từ ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm, các phép tu từ nhân hoá, so sánh, tương phản....
1/ Nghệ thuật:
Bài thơ thể hiện cảm xúc tinh tế của nhà thơ khi đất trời chuyển từ mùa hạ sang mùa thu.
2/ Nội dung:
IV. LUYỆN TẬP:

Viết đoạn văn ngắn (5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên lúc chuyển mùa được tác giả thể hiện trong bài “Sang thu”
trò chơi ô chữ
H
Ư
Ơ
N
ổ
G
I
M
Ơ
H
ồ
B
ấ
T
N
ờ
G
N
H
Â
N
H
ó
T
U
Y
Ê
N
H
U
A
Tác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị này?
1
2
3
4
5
H
M
T
A
U
U
Đây là từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu "Hình như thu đã về"
Từ bỗng thể hiện trạng thái cảm xúc này
Biện pháp tu từ này được dùng nhiều nhất trong bài"Sang thu"
Đây là công việc mà Hữu Thỉnh từng làm trong quân đội.
Ù
A
T
H
U
ấ
N
M
Hướng dẫn học bài ở nhà
1/ Học ghi nhớ SGK nắm nội dung và nghệ thuật bài thơ.
2/ Viết đoạn văn cảm nhận một đoạn thơ em thích nhất trong bài.
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI
Chuẩn bị bài “Nói với con” :
- Đọc chú thích SGK / 73.
- Trả lời các câu hỏi Tìm hiểu bài của SGK.
- Bước đầu rút ra nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của bài thơ.