Bài 24. Sang thu

Hữu Thỉnh
Tiết 121 - Ngữ văn 9
Giáo viên: Trần Thị Bích Liên
Trường THCS Trần Quý Cáp
Sang thu
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942.
Quê: Huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ chống Mĩ, ngòi bút gắn bó với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn..
- Phong cách thơ: Thiết tha, nhỏ nhẹ, sâu lắng.
Ông đã đạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.
Một số tác phẩm chính của Hữu Thỉnh:
2. Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác:
- D?t nu?c v?a bu?c t? chi?n
tranh sang ho� bỡnh (1977).
- Bài thơ in trong tập: Từ chiến hào tới thành phố
Sang thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
3. Bố cục:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Tín hiệu báo thu về
Quang cảnh đất trời sang thu
Biến đổi trong lòng cảnh vật
và suy ngẫm của nhà thơ
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
II. Phân tích:
1. Tín hiệu báo thu về:
- Hương ổi – phả
- Gió - se
- Sương – chùng chình
Khứu giác
Xúc giác
Thị giác
Cảm nhận thu
Qua nhiều giác quan vừa cụ thể vừa tinh tế.
Tâm thế
Bỗng
Hình như
Cảm xúc tâm thế ngỡ ngàng,
ngạc nhiên, bất ngờ
Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ khi chợt nhận ra thu về.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu:
Sông - dềnh dàng
Chim – vội vã
Mây – vắt nửa mình
Từ
láy
Nhân hóa
Đất trời chuyển biến sang thu
Nhẹ nhàng mà rõ rệt.
Sông được lúc dềnh dàng


Chim bắt đầu vội vã
Cảm xúc ngất ngây, say sưa trước sự vận động giao mùa của cảnh vật.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
3. Biến chuyển trong lòng cảnh vật và suy ngẫm của nhà thơ:
Cảnh
Nắng – mưa – sấm
vẫn còn đã vơi cũng bớt
Hạ nhạt dần
Hàng cây
Đứng tuổi
Thu đậm nét
Trưởng thành,
cứng cáp
Chững chạc,
điềm tĩnh
?
Câu hỏi thảo luận
Có ý kiến cho rằng: Hai câu thơ cuối của khổ thơ thứ ba vừa có tính tả thực,vừa chứa đựng nhiều hàm ý sâu xa. Em có đồng ý không? Vì sao?
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Tả thực: sấm và hàng cây lúc sang thu
Ý nghĩa ẩn dụ:
Sấm : vang động bất thường
của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: con người
từng trải, sâu sắc, chín chắn hơn.
Sang thu
Khổ 1
Khổ 2
Khổ 3
Cảnh
(thiên nhiên)

Tình
(cảm nghĩ)
Tín hiệu thu về

Bất giác, ngỡ ngàng
Đất trời sang thu

Tri giác say sưa
Đổi thay đậm nét

Trầm ngâm suy ngẫm
III. TỔNG KẾT:
Tính đa nghĩa của bài thơ
Đất trời
Đời sống
Đời người
Sang thu
* Ghi nhớ: (SGK)
* Ý nghĩa:
Củng cố:
1. Dòng nào nêu đúng nhất nội dung bài “Sang thu”?
Miêu tả cảnh thiên nhiên trời đất sang thu.
Nhận xét về cảnh vật thiên nhiên lúc sang thu.
Thể hiện tình yêu tha thiết với mùa thu quê hương.
Từ những cảm nhận tinh tế về cảnh vật sang thu gợi những suy nghĩ
kín đáo, sâu xa về con người và cuộc đời.
2. Đặc sắc nghệ thuật của bài “Sang thu” là:
Ngôn ngữ trong sáng, cô đọng.
Lời thơ tinh tế, hình ảnh giàu sức biểu cảm.
Ý thơ hàm súc, chứa chan tình cảm.
Hình ảnh chọn lọc, gợi tình cảm nhiều hơn tả thực.
Hãy đọc những câu thơ về mùa thu mà em biết!
Nêu cảm nhận về một câu thơ mà em yêu thích nhất.
Hướng dẫn tự học:
- Học thuộc bài thơ.
Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về bài thơ này.
- Đọc, soạn bài: Nói với con (Y Phương)
Cảm ơn quý thầy cô đã đến dự giờ thăm lớp!