Bài 24. Sang thu

SANG THU
(Hữu Thỉnh)
Ngữ văn 9- Tiết 121
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Đọc thuộc lòng bài thơ: " Viếng lăng Bác. Nêu cảm nhận về một hình ảnh thơ mà em thích?
Câu 2: Đoạn thơ cuối bài thơ "Viếng lăng Bác" sử dụng nghệ thuật gì?
A. ẩn dụ B. So sánh C. Hoán dụ D. Điệp ngữ
"Mai về miền Nam, thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này."
D.
- Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh 1942 tại Vĩnh Phúc.
- Là nhà thơ quân đội trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
- Tham gia BCH hội nhà văn Việt Nam, hiện là Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.
Hữu Thỉnh
TÁC PHẨM

THỂ THƠ
Thể thơ ngũ ngôn
XUẤT XỨ
Viết năm 1977
Trích từ tập “Từ chiến hào tíi thành phố”

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

ĐỌC
KHỔ THƠ 1

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Tín hiệu mùa thu
+ Cảm giác mơ hồ chưa chắc chắn mặc dù đã nhận ra
tín hiệu mùa thu.
*Cảm xúc của thi nhân: "bỗng", "hình như"
+ Ngạc nhiên, bất ngờ, xúc động trước tín hiệu mùa thu.
KHỔ THƠ 2

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Thảo luận nhóm:5 phút
Chỉ ra sự khác biệt của khổ thơ 2 so với khổ thơ 1 về những nội dung sau:
Chỉ ra sự khác biệt của khổ thơ 2 so với khổ thơ 1 về những nội dung sau:
- Vui nhộn, rộn rã.
- Rộng, cao: sông, trời, mây
- Dòng sông, cánh chim,
- Đám mây, bầu trời.
- Đa dạng, nhiều chiều (dềnh dàng, vội vã)
- Đối: dềnh dàng > < vội vã - Gợi sự chuyển động khác nhau của sự vật.
- Nhân hóa: "sông-dềnh dàng", "chim - vội vã" gợi hình ảnh dòng sông,cánh chim mùa thu có tâm trạng, hoạt động như con người.
KHỔ THƠ 3

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
nắng
mưa
sấm
hàng cây
Vẫn còn
vơi dần
cũng bớt
đứng tuổi
Mùa hạ nhạt dần
Mùa thu rõ nét
+ Tả thực: Mùa hạ qua đi, sấm không còn dữ dội nữa, hàng cây mùa thu đã lớn không còn non nớt như ở mùa xuân, mùa hạ.
+ ẩn dụ:
-"Hàng cây đứng tuổi": Những con người đã từng trải, những người đã bắt đầu nhiều tuổi.
Sấm: Vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời.
Sang thu
- Hữu THỉnh -
Có ý kiến cho rằng: " Hai câu thơ cuối bài vừa có tính tả thực vừa chứa đựng nhiều hàm ý sâu xa". Em có đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?
Đọc bài thơ,người ta nhận ra rằng: từ nhan đề đến hình ảnh ở các khổ thơ đều gợi những suy ngẫm về đời người. Em hãy chỉ ra những suy ngẫm đó?
- Nhan đề " Sang thu": Thời điểm chuyển giao giữa thời tuổi trẻ với thời kì trung niên của đời người.
- Khổ 1: Nhận ra tín hiệu thời tuổi trẻ qua đi, tuổi trung niên đang đến gần.
- Khổ 2: Sự vận động của mỗi người khi nhận ra thời tuổi trẻ đang dần qua.( Người thì muốn níu kéo , làm chậm lại thời gian, người thì vội vàng trong cuộc mưu sinh.)
- Khổ 3: Khi đã có tuổi, con người vững vàng hơn trong cuộc đời.
Cảnh vật gợi những suy ngẫm sâu xa kín đáo về cuộc đời.Cảnh vật sang thu và con người cũng đang vào độ "sang thu".
Sang thu
Cảnh
Tình
Khổ2
Khổ1
Khổ3
Nghệ thuật:.........
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
ngỡ ngàng
(cảm giác)
Đất trời sang thu
( cao, rộng, xa)
ngắm nhìn
(tri giác)
Cảnh vật, lòng người
( ngoài vào trong)
trầm ngâm
(suy tư)
Nghệ thuật: - Nhân hóa, ẩn dụ, đối; từ ngữ gợi hình, giàu tính tượng trưng.
Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự biến chuyển này đã được Hữu Thỉnh vẽ lên bằng bức tranh giao mùa tươi đẹp,mang màu sắc riêng của nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.Qua đó, gứi gắm triết lí về cuộc đời con người.
Hướng dẫn về nhà:

? Học thuộc bài thơ, nắm được nội dung và nghệ thuật của bài.
? Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về một đoạn thơ mà em thích nhất.
? Soạn bài: Nói với con.
Bài tập :
Viết đoạn văn ngắn (5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên lúc chuyển mùa được tác giả thể hiện trong bài “Sang thu”
Sang thu
Hữu Thỉnh
Tiết 121
sang thu
Hữu THỉnh
se
hình như
ngõ
sương
gió
hương
ổi
bỗng
phả
chùng
chình
THU Về
nắng
mưa
sấm
bao nhiêu
vơi dần
bớt bất ngờ
hàng cây đứng tuổi
Tác giả đề cập đến những hiện tượng thời tiết nào ? Đi kèm với chúng là những từ ngữ nào ?
Có một hình ảnh không cùng trường liên tưởng với những hiện tượng thời tiết. Đó là hình ảnh nào ?
Từ đó em hiểu như thế nào về hai câu thơ cuối bài ?
Nghĩa thực
ẩn dụ
Không chịu nhiều tác động của thời tiết.
Con người từng trải vững vàng trong cuộc sống
III. Tổng kết:
SANG THU
sang thu
Hữu Thỉnh