Bài 24. Sang thu

Hiện thực sôi động của chiến tranh
Một số tác phẩm chính của Hữu Thỉnh:
Phong cách thơ Hữu Thỉnh: Thiết tha, sâu lắng, giàu suy tưởng.
Hoàn cảnh sáng tác:
- D?t nu?c v?a bu?c t? chi?n
tranh sang ho� bỡnh (1977).
- Bài thơ in trong tập: Từ chiến hào tới thành phố - NXB V¨n häc - 1991
Sang thu
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Hữu Thỉnh
Cảm nhận và
suy ngẫm khi
tiết trời sang thu
Cảm nhận về
không gian đất
trời sang thu
Cảm nhận về
không gian làng
quê sang thu
hương ổi
Nhân hoá, từ láy,
từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi.
Bỗng
Thoáng bất giác
Hình như
Cảm nhận mơ hồ,mong manh `
? Tâm trạng ngỡ ngàng của nhà thơ chợt nhận ra thu về.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
gió
sương
phả
chùng chình
hương ổi
gió
Sương
Phả
chùng chình
Bỗng
Hình như
se
se
Tín hiệu thu về nơi làng quê.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- sông
- chim
- đám mây
Sông
Chim
đám mây
dềnh dàng
bắt đầu vội vã
vắt nửa mình sang thu
dềnh dàng
bắt đầu vội vã
Vắt nửa mình sang thu
Nghệ thuật đối:
C1: Sông/được lúc /dềnh dàng
C2: Chim/bắt đầu /vội vã
Diễn tả những vận động tương phản của các sự vật. `

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.




`
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- sông
- chim
- đám mây
Sông
Chim
đám mây
dềnh dàng
bắt đầu vội vã
vắt nửa mình sang thu
dềnh dàng
bắt đầu vội vã
Vắt nửa mình sang thu
Nghệ thuật đối:
C1: Sông/được lúc/dềnh dàng
C2: Chim/bắt đầu/vội vã
Diễn tả những vận động tương phản của các sự vật.
Đất trời biến chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt
Nhà thơ mở rộng tầm nhìn để cảm nhận sự chuyển mình của đất trời sang thu trong tâm trạng bâng khuâng.

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng - mưa - sấm
Hàng cây
Hạ nhạt dần
Thu đậm nét
nắng
mưa
Sấm
hàng cây
(vẫn còn-đã vơi-cũng bớt)
(đứng tuổi)
đứng tuổi
Vẫn còn-
Đã vơi-
cũng bớt
Thảo luận: Các hình ảnh thơ vừa có nghĩa tả thực vừa chứa đựng những ẩn dụ sâu xa. Em hãy chỉ ra những lớp nghiã đó
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Sấm: Vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
Hàng cây đứng tuổi: Con người từng trải, sẽ có bản lĩnh vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh.
* ý nghĩa ẩn dụ:
Sấm
hàng cây đứng tuổi

" Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh )
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Nắng - mưa - sấm
Hàng cây
Hạ nhạt dần
Thu đậm nét
nắng
mưa
Sấm
hàng cây
(vẫn còn-đã vơi-cũng bớt)
(đứng tuổi)
đứng tuổi
Vẫn còn
Đã vơi
cũng bớt
Bản lĩnh, cứng cỏi
(vững vàng trước thử thách)
Điềm tĩnh
( chín chắn, trầm lặng)
* Từ cảnh vật gợi những suy ngẫm sâu xa, kín đáo về cuộc đời. Cảnh vật sang thu và con người cũng ở độ "sang thu".

Tính đa nghĩa của bài thơ
Sang thu
Thiên nhiên
Đời người
Đất nước
2. Nội dung:
Nghệ thuật:

Cảnh vật sang thu
Tâm hồn thi sĩ


- Bâng khuâng.
- Tín hiệu chớm thu.
Những biến đổi
âm thầm.
- Ngỡ ngàng
- Trời đất trở mình
- Ngẫm nghĩ
1
2
3
4
5
6
Bài tập:
Hương ổi, gió se, sương
Sông, chim, đám mây
Nắng, mưa, sấm, hàng cây
Hương ổi, gió se, sương
Sông, chim, đám mây
Nắng, mưa, sấm, hàng cây
Ngỡ ngàng.
Bâng khuâng.
Suy ngẫm.
Hồn thơ tinh tế, nhạy cảm, giàu cảm xúc.
Sang thu
Học thuộc bài thơ và nắm được giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài.
Nêu cảm nhận của em về một hoặc hai hình ảnh thơ mà em yêu thích nhất.
Soạn bài Nói với con (SGK Trang 72; 73).
Hướng dẫn về nhà