Bài 24. Sang thu

TRườNG THCS HiệP CườNG
Người dạy : Trần thu Hằng
Ngữ Văn 9
Kiểm tra bài cũ
Sang thu
Tiết 122
Hữu Thỉnh
I- Tìm hiểu chung.
1- Tác giả, tác phẩm
Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm1942.
Quê quán: huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc
Nhiều năm làm công tác tuyên huấn trong quân đội.
Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, ngòi bút gắn với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.
Hiện là chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

Sang thu
I/ Tỡm hi?u chung.
1. Tác giả, tác phẩm
- Hữu Thỉnh -
Bài thơ in trong tập thơ:
" Từ chiến hào tới thành phố"
- Hoàn cảnh sáng tác:
+ Thiên nhiên bắt đầu sang thu
+ Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1976).
I- Tìm hiểu chung.
1- Tác giả, tác phẩm
- Hữu Thỉnh -
Sang thu
2- Đọc - Chú thích.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
I- Tìm hiểu chung.
1- Tác giả, tác phẩm
- Hữu Thỉnh -
Sang thu
2- Đọc - Chú thích.
3 - Tìm hiểu văn bản
a. Thể loại, phương thức biểu đạt.
* Thể thơ:
* Phương thức biểu đạt:
c. Cảm Xúc chung của bài thơ:
Những rung động và suy tư của nhà thơ trước cảnh vật
thiên nhiên lúc giao mùa.
b. Bố cục:
Phần1: Tín hiệu sang thu ( khổ 1).
Phần2: Quang cảnh đất trời sang thu (khổ2).
Phần3: Những biến đổi âm thầm trong lòng cảnh vật (khổ3).
Thơ năm chữ.
Biểu cảm kết hợp với miêu tả.
Sang thu

- Hữu Thỉnh -
-> Xúc giác.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
1. Tín hiệu sang thu.
Hương ổi :
Gió se:
Sương chùng chình :
-> Khứu giác.
->Thị giác
Bỗng, hình như. Cảm Xúc ngỡ ngàng, bâng khuâng, mơ hồ
- Nghệ thuật: miêu tả, Sử dụng nhiều giác quan, từ láy,nhân hoá,
->Những bước chuyển nhẹ nhàng của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa với cảm nhận ngỡ ngàng , mơ hồ của tác giả.
Bỗng
Hình như
II. Phân tích.
Sang thu

- Hữu Thỉnh -
2. Quang cảnh đất trời sang thu.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông:
Chim:
Đám mây:
dềnh dàng
bắt đầu vội vã.
Vắt
: Vắt nửa mình sang thu
Cảm nhận của tác giả về thiên nhiên đất trời sang thu ở khổ 2 có gì khác so với khổ 1 ?
Thiên nhiên sang thu
Khổ 1
Khổ 2
Giác quan
Vị trí miêu tả của cảnh
Thính giác, thị giác, khứu giác (cảm giác- ngỡ ngàng)
Ngắm nhìn
(tri giác)
Thiên nhiên được miêu tả ở tầm thấp, gần
Thiên nhiên được miêu tả ở tầm cao, xa, rộng
Đáp án
Sang thu

- Hữu Thỉnh -
2. Quang cảnh đất trời sang thu.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sông:
Chim:
Đám mây:
dềnh dàng
bắt đầu vội vã.
: Vắt nửa mình sang thu
Nghệ thuật : đối , từ láy gợi cảm, nhân hoá.
->Đất trời biến chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.
Vắt
- Hữu Thỉnh -
3. Những chuyển biến âm thầm trong lòng cảnh vật.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Cảnh
đứng tuổi
Hàng cây
Vẫn còn - vơi dần - cũng bớt
Nắng - mưa - sấm
Sang thu

Tả thực
sấm : Thường gắn với những cơn mưa giông mùa hạ đã bớt đi
hàng cây đứng tuổi: Là cây đã trưởng thành, cứng cáp, không bị giật mình, run rẩy trước sấm chớp bão giông nữa.
Ẩn dụ
sấm : Những âm vang , biến động trong cuộc sống
hàng cây đứng tuổi: Con người đã trưởng thành, có tuổi, từng trải, thì bản lĩnh vững vàng hơn trước những biến động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đì
" Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời."
( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)
- Hữu Thỉnh -
3. Những chuyển biến âm thầm trong lòng cảnh vật.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Cảnh
đứng tuổi
Hàng cây
Vẫn còn - vơi dần - cũng bớt
Nắng - mưa - sấm
Nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa.
? Từ cảnh vật gợi suy ngẫm sâu xa, kín đáo về cuộc đời. Cảnh vật sang thu và con người cũng ở độ "sang thu" .
Sang thu

Sang thu

- Hữu Thỉnh -
III/ Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
- Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối lập tuơng phản.
- Sử dụng nhiều từ láy gợi tả, hình ảnh giàu tính tượng trưng.
2. Nội dung:
- Cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước thiên nhiên ở thời điểm giao mùa
- Thể hiện tình cảm tha thiết, trân trọng vẻ đẹp của quê hương xứ sở.
- Suy ngẫm sâu lắng về con người, cuộc đời.
Ghi nhớ
Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự chuyển biến này đã được Hữu Thỉnh gợi lên bằng cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm trong bài Sang thu.
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Cảnh
(Thiên nhiên)
Khổ I
Khổ II
Khổ III
Tình
(Cảm nghí)
Cảnh
Khổ I
Khổ II
Khổ III
Tình
Tín hiệu thu về
(thấp, hẹp, gần)
Đất trời sang thu
(cao,rộng,xa)
Đổi thay sâu kín
(ngoài vào trong)
Ngỡ ngàng
(cảm giác)
Ngắm nhìn
(tri giác)
Trầm ngâm
(suy ngẫm)
Sang Thu
(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)
Tính đa nghĩa của bài thơ
Thiên nhiên
Đất nước
Đời người
Sang thu
Nắng thu đang trải đầy
Đã trăng non múi bưởi
Bên cầu con nghé đợi
Cả chiều thu sang sông
( Hữu Thỉnh)
Em nghe không rừng thu
Lá thu rơi xào xạc,
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô?
( Lưu trọng Lư)
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng.
( Nguyễn Du)
trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
KẾT QUẢ
1
2
3
4
5
Câu
hỏi
Trả
lời
Tác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị này?
Đây là từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu "Hình như thu đã về"
Từ bỗng thể hiện trạng thái cảm xúc này
Biện pháp tu từ này được dùng nhiều nhất trong bài"Sang thu"
Đây là công việc mà Hữu Thỉnh từng làm trong quân đội.
bài tập Về nhà:
Học thuộc lòng bài thơ.
Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận về cảnh sang thu trên quê hương em.
- Soạn bài: Nói với con.
10

Trân trọng cảm ơn
quý thầy cô giáo và các em !

Trân trọng cảm ơn
quý thầy cô giáo và các em !