Bài 24. Sang thu

Câu hỏi:
Đọc thuộc lòng khổ thơ cuối bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương ? Khổ thơ thể hiện tâm nguyện gì của nhà thơ ? Tâm nguyện đó được thể hiện qua những hình ảnh và nghệ thuật thơ nào ?
ĐÁP ÁN:
*Khổ thơ cuối:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
* Đoạn thơ thể hiện :
Tâm trạng lưu luyến và ước nguyện được hòa nhập, hóa thân vào cảnh vật để được ở mãi bên Bác.
* Hình ảnh và nghệ thuật:
- Muốn làm: con chim…, đóa hoa…, cây tre trung hiếu
- Nghệ thuật: điệp ngữ, cấu trúc lặp
Người lên ngựa kẻ chia bào
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan sang
Nguyễn Du
Mùa thu câu cá

Nguyễn Khuyến
Em không nghe mùa thu
Lá thu rơi xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô

Lưu Trọng Lư
TIẾT 121
Sang Thu

Hữu Thỉnh
1. TÁC GIẢ:
Sinh năm 1942, quê huyện
Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc

Là cây bút trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước

Viết nhiều và hay về con
người, cuộc sống ở làng
quê, về mùa thu…

Từng là tổng thư ký Hội
Nhà văn Việt Nam.
HỮU THỈNH
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
2.TÁC PHẨM:
Sáng tác 1977 – trích trong
tập thơ “Từ chiến hào đến
thành phố”
II. ĐỌC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Đọc:
2. Từ khó:

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương
chùng chình
qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc
dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sẫm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Sang thu – Hữu Thỉnh
: cố ý chậm lại
: chậm chạp, thong thả
III. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
Nhà thơ đã cảm nhận được sự chuyển mùa từ hạ sang thu qua những tín hiệu nào ?
1. NỘI DUNG:
Hương ổi
Gió se
Sương chùng
chình
Sông dềnh dàng
Những cánh chim
vội vã
Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu
Chi tiết đám mây mùa hạ “vắt nửa mình” sang thu gợi cho em cảm nhận được điều gì ?


Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.


Nắng dịu dần
Mưa ít hẳn
Sấm bớt đi
Hàng cây đứng tuổi
Cảm nhận
tinh tế sự
chuyển mùa
qua những
hình ảnh
bình dị,
quen thuộc
nhưng giàu
sức biểu
cảm
Em có cảm nhận gì về các hình ảnh thơ trên trong bài thơ ?
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Tại sao những tín hiệu chuyển mùa đã đến rõ ràng nhưng nhà thơ vẫn viết:
“Hình như thu đã về” ?
THẢO
LUẬN

Bỗng
nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương
Hình như
thu đã về
chùng chình
qua ngõ
Sông được lúc
dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc
bâng khuâng khi chợt nhận ra
những tín hiệu chuyển mùa
THẢO LUẬN:
Ngoài ý nghĩa tả thực,
2 câu thơ cuối còn có
ý nghĩa gì?
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Điền vào bảng học tập nhóm !
Những tác động
của ngoại cảnh,
cuộc đời.
Con người đã
từng trải
Khi con người
đã từng trải
thì sẽ vững
vàng hơn
trước những
tác động bất
thường của
cuộc đời
2. NGHỆ THUẬT:
Nhắc lại các hình ảnh, chi tiết thơ đã gợi nên thời điểm giao mùa từ hạ sang thu ?
- Hương ổi
- Gió se
- Sương chùng chình
- Sông dềnh dàng
Những cánh chim
vội vã
Đám mây vắt
nửa mình
- Sấm, mưa…
Khắc họa được những hình ảnh thơ bình dị, gần gũi
nhưng đẹp và gợi cảm
Ngoài các hình ảnh thơ đẹp, bài thơ còn được sử dụng các từ ngữ khá đắt để diễn tả tinh tế sự cảm nhận sự chuyển mùa của nhà thơ. Em hãy chỉ ra các từ ngữ đó ?
bỗng
phả
chùng chình
-hình như
dềnh dàng
vắt nửa mình
…
Sáng tạo trong việc sử dụng
từ ngữ diễn tả cảm giác
và tâm trạng
Cách diễn đạt sau đây được dùng theo phép tu từ nào ?
Sương chùng chình
qua ngõ
Chim bắt đầu
vội vã
Thu đã về
Phép nhân hóa

Sấm => Vang động của ngoại cảnh
Hàng cây đứng tuổi => Con người đã
từng trải
ẩn dụ
NỘI DUNG
+
NGHỆ THUẬT
Ý NGHĨA
Bài thơ thể
hiện những
cảm nhận tinh
tế của nhà
thơ trước vẻ
đẹp của thiên
nhiên


Hãy nêu ý nghĩa
bài thơ
3. Ý NGHĨA:
Theo em, câu thơ nào trong bài thơ
diễn tả đặc sắc nhất hình ảnh giao
mùa từ hạ sang thu ?
IV .LUYỆN TẬP:
CÂU 1:
LUYỆN TẬP:

Một nhà thơ khác viết khá nhiều và hay về mùa thu ?
GỢI Ý:
Sống ở giai đoạn nửa cuối thế kỷ 19
đầu thế kỷ 20.
3. Từng thi đỗ 3 khóa thi nên còn được gọi là
“Tam nguyên Yên Đỗ:
4. Có 3 bài thơ viết về mùa thu rất nổi tiếng là
“Thu điếu”;“Thu vịnh”; “Thu ẩm”.
2. Quê ở huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam
ĐÁP ÁN
NGUYỄN KHUYẾN
( Câu 2:10đ ; sau 1 gợi ý trừ 1 điểm)
Một số bài thơ, đoạn thơ hay
viết về mùa thu
Cuối trời mây trắng bay
Lá vàng thưa thớt quá
Phải chăng lá về rừng
Mùa thu đi cùng lá
Thơ tình cuối mùa thu – Xuân Quỳnh
Thu về rồi, nhè nhẹ dịu êm
Rì rào sóng, âm vang dòng chảy
Mùa mới đến, sao bâng khuâng đến vậy
Một chút dùng dằng hơi nóng, tiễn hạ đi
Chợt nhớ mùa thu – Hà Vân
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Đây mùa thu tới – Xuân Diệu
V- DẶN DÒ:
- Học thuộc lòng và đọc diễn cảm bài thơ “Viếng lăng Bác”.
- Chuẩn bị bài mới: “Nói với con”