Bài 24. Sang thu

Câu hỏi:
Đọc thuộc lòng bài thơ “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương ? Khổ thơ cuối thể hiện tâm nguyện gì của nhà thơ ?
ĐÁP ÁN:
*Khổ thơ cuối:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
* Đoạn thơ thể hiện :
Tâm trạng lưu luyến và ước nguyện được hòa nhập, hóa thân vào cảnh vật để được ở mãi bên Bác.

Với Đỗ Phủ:
Khóm cúc chen ngang dòng lệ cũ
Con thuyền buộc chặt mối tình già


Với Nguyễn Khuyến:

.
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Với Xuân Diệu:

Đây mùa thu tới mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng

Với Lưu Trọng Lư:

Em không nghe mùa thu
Lá thu rơi xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô
SANG THU
HỮU THỈNH
Tiết 122+123 : Văn bản
Sang thu
- Hữu THỉnh -
.
HỮU THỈNH
Anh bộ đội Tăng - Thiết giáp Hữu Thỉnh 
(Ảnh tác giả cung cấp trên VanVn.net)
“Tôi có gần 30 năm mặc áo lính…Những phút ngồi trong hầm xe tăng, nghe tiếng bom B.52 rải thảm rầm rầm trên đầu. Một đợt, hai đợt, ba đợt,…sáu đợt. Thật ghê rợn. Qua mỗi trận bom lại thấy cuộc sống được kéo dài thêm. Những lúc thoát chết như vậy, mới thực sự biết giá trị của cuộc sống, quý trọng từng giờ, từng phút. Cho nên tự bảo phải làm sao cho cuộc sống có ý nghĩa”.


Phong cách thơ Hữu Thỉnh: Thiết tha, sâu lắng, giàu suy tưởng.
.
Một số tập thơ nổi tiếng:
Thư mùa đông (1984)
Trường ca biển …
Từ chiến hào đến thành phố (1985)
2.TÁC PHẨM:
Sáng tác 1977 – trích trong
tập thơ “Từ chiến hào đến
thành phố”
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cung bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

(Hữu Thỉnh)
( Từ chiến hào tới thành phố)
Khổ 2: Quang cảnh đất trời
Sang thu
Khổ 3: Những biến đổi âm thầm trong lòng cảnh vật, suy ng?m c?a tỏc gi?
3phần
Khổ 1: Tín hiệu báo thu về
3. Bố cục
Hương ổi
Gió se
Sương chùng
chình
Sông dềnh dàng
Những cánh chim
vội vã
“Tất cả những hình ảnh đẹp cũng đã được các nhà thơ cổ khai thác hết cả rồi. Tôi không muốn lặp lại nữa, nên giữa trời đất mênh mang, giữa cái khoảnh khắc giao mùa kì lạ thì điều khiến cho tâm hồn tôi phải lay động, phải giật mình để nhận ra, đó chính là hương ổi ”
Tin hương
“Mùi hương đó gợi nhớ đến tuổi ấu thơ, gợi nhớ đến buổi chiều vàng với một dòng sông thanh bình, một con đò lững lờ trôi, những đàn trâu bò no cỏ giỡn đùa nhau và những đứa trẻ ẩn hiện trong triền ổi chín ven sông.”
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Tại sao những tín hiệu chuyển mùa đã đến rõ ràng nhưng nhà thơ vẫn viết:
“Hình như thu đã về” ?
THẢO
LUẬN
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua
ngõ
Hình như thu đã về
1. Cảm nhận tinh tế của tác giả trước những dấu hiệu báo thu.
Dấu hiệu sang thu
Cảm nhận bằng khứu giác, xúc giác
Cảm nhận bằng thị giác
Cảm xúc
Hương ổi
Phả
Sương chùng chình
Bỗng
Hình như
Gợi hình dung cụ thể, gợi sự vận động nhẹ nhàng.
Nhân hoá
Sương thu có ý chậm lại, quấn quýt bên ngõ xóm
Cảm giác bất ngờ
Cảm giác mơ hồ, chưa rõ ràng.
Gió se
NT nhân hóa, động từ, TPTình thái  cảm xúc ngỡ ngàng, xao xuyến của nhà thơ khi thu sang .
Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu


Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.


Nắng dịu dần
Mưa ít hẳn
Sấm bớt đi
Hàng cây đứng tuổi
THẢO LUẬN:
Ngoài ý nghĩa tả thực,
2 câu thơ cuối còn có
ý nghĩa gì?
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Điền vào bảng học tập nhóm !
Những tác động
của ngoại cảnh,
cuộc đời.
Con người đã
từng trải
Khi con người
đã từng trải
thì sẽ vững
vàng hơn
trước những
tác động bất
thường của
cuộc đời
2. NGHỆ THUẬT:
Nhắc lại các hình ảnh, chi tiết thơ đã gợi nên thời điểm giao mùa từ hạ sang thu ?
- Hương ổi
- Gió se
- Sương chùng chình
- Sông dềnh dàng
Những cánh chim
vội vã
Đám mây vắt
nửa mình
- Sấm, mưa…
Khắc họa được những hình ảnh thơ bình dị, gần gũi
nhưng đẹp và gợi cảm
Ngoài các hình ảnh thơ đẹp, bài thơ còn được sử dụng các từ ngữ khá đắt để diễn tả tinh tế sự cảm nhận sự chuyển mùa của nhà thơ. Em hãy chỉ ra các từ ngữ đó ?
bỗng
phả
chùng chình
-hình như
dềnh dàng
vắt nửa mình
…
Sáng tạo trong việc sử dụng
từ ngữ diễn tả cảm giác
và tâm trạng
Cách diễn đạt sau đây được dùng theo phép tu từ nào ?
Sương chùng chình
qua ngõ
Chim bắt đầu
vội vã
Thu đã về
Phép nhân hóa

Sấm => Vang động của ngoại cảnh
Hàng cây đứng tuổi => Con người đã
từng trải
ẩn dụ
NỘI DUNG
+
NGHỆ THUẬT
Ý NGHĨA
Bài thơ thể
hiện những
cảm nhận tinh
tế của nhà
thơ trước vẻ
đẹp của thiên
nhiên


Hãy nêu ý nghĩa
bài thơ
3. Ý NGHĨA:
Theo em, câu thơ nào trong bài thơ
diễn tả đặc sắc nhất hình ảnh giao
mùa từ hạ sang thu ?
IV .LUYỆN TẬP:
CÂU 1:
LUYỆN TẬP:

Một nhà thơ khác viết khá nhiều và hay về mùa thu ?
GỢI Ý:
Sống ở giai đoạn nửa cuối thế kỷ 19
đầu thế kỷ 20.
3. Từng thi đỗ 3 khóa thi nên còn được gọi là
“Tam nguyên Yên Đỗ:
4. Có 3 bài thơ viết về mùa thu rất nổi tiếng là
“Thu điếu”;“Thu vịnh”; “Thu ẩm”.
2. Quê ở huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam
ĐÁP ÁN
NGUYỄN KHUYẾN
( Câu 2:10đ ; sau 1 gợi ý trừ 1 điểm)
Một số bài thơ, đoạn thơ hay
viết về mùa thu
Cuối trời mây trắng bay
Lá vàng thưa thớt quá
Phải chăng lá về rừng
Mùa thu đi cùng lá
Thơ tình cuối mùa thu – Xuân Quỳnh
Thu về rồi, nhè nhẹ dịu êm
Rì rào sóng, âm vang dòng chảy
Mùa mới đến, sao bâng khuâng đến vậy
Một chút dùng dằng hơi nóng, tiễn hạ đi
Chợt nhớ mùa thu – Hà Vân
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Đây mùa thu tới – Xuân Diệu
V- DẶN DÒ:
- Học thuộc lòng và đọc diễn cảm bài thơ “Viếng lăng Bác”.
- Chuẩn bị bài mới: “Nói với con”