Bài 24. Ôn tập về luận điểm

Câu 1: Hãy kể các phương thức biểu đạt mà em đã học?
Gợi ý:
+ Phương thức tự sự.
+ Phương thức miêu tả.
+ Phương thức biểu cảm.
+ Phương thức nghị luận
+ Phương thức thuyết minh.
+ Phương thức hành chính công vụ.
Câu 2: Hãy nêu đặc điểm của phương thức nghị luận?
Gợi ý:
+ Luận điểm, luận cứ và lập luận.
Mục tiêu cần đạt:
Nắm vững hơn nữa khái niệm luận điểm, tránh những hiểu lầm các em thường mắc phải (Lẫn lộn luận điểm với vấn đề nghị luận hoặc coi luận điểm là một bộ phận của vấn đề nghị luận . . .)
Thấy rõ mối quan hệ giữa luận điểm và vấn đề nghị luận và giữa các luận điểm với nhau trong một bài văn nghị luận.
I. Khái niệm luận điểm
Câu 1: Luận điểm là gì? Lựa chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
a. Luận điểm là vấn đề đưa ra để giải quyết trong bài văn nghị luận.
b. Luận điểm là một phần của vấn đề đưa ra để giải quyết trong bài văn nghị luận.
c. Luận điểm là những tư tưởng, chủ trương, quan điểm cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận.
X
Câu 2: Văn bản Thiên đô chiếu có thể là văn nghị luận không? Vì sao?
Gợi ý: Là văn bản nghị luận. Vì có luận điểm, luận cứ và lập luận.
Câu 3: Nếu Thiên đô chiếu là văn nghị luận thì bài văn ấy có những luận điểm nào?
Gợi ý:
- Sự phát triển của các vị vua trước là biết nhìn và có sự thay đổi để đất nước phát triển.
- Đại La là nơi có đủ điều kiện để định đô để phát triển đất nước lâu dài và cường thịnh
Câu 4: Có một nhận xét sau: Văn bản Thiên đô chiếu gồm hai luận điểm:
+ Luận điểm 1: Lí do cần phải dời đô.
+ Luận điểm 2: Lí do có thể coi thành Đại La là kinh đô bật nhất của đế vương muôn đời.
Xác định luận điểm như vậy có đúng không, vì sao?
Gợi ý: Không đúng vì nó không phải là quan điểm, ý kiến mà chỉ là những vấn đề.
Luyện tập
Bài 1: Đoạn văn sau đây nêu lên luận điểm: "Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc" hay luận điểm "Nguyễn Trãi như một ông tiên ở trong toà ngọc"? Hãy giải thích sự lựa chọn của em?

Nguyễn Mộng Tuân, một người bạn của Nguyễn Trãi, đã ca gợi Nguyễn Trãi như sau: " Gió thanh hây hẩy gác vàng, người như một ông tiên ở trong toà ngọc, cái tài làm hay, làm đẹp cho nước, từ xưa chưa có bao giờ . . ." Nguyễn Trãi không phải là ông tiên. Nguyễn Trãi là người chân đạp đất việt Nam, đầu đội trời việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tuỵ cho một lý tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc. Sự nghiệp và tác phẩm của Nguyễn Trãi là một bài ca yêu nước và tự hào dân tộc. Nguyễn Trãi rất xứng đáng với lòng khâm phục và quý trọng của chúng ta. Ca gợi người anh hùng dân tộc, chúng ta đã rửa mối "hận nghìn thu" của Nguyễn Trãi"!
Gợi ý:
Luận điểm của phần văn bản ấy không phải là: "Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc" hay luận điểm "Nguyễn Trãi như một ông tiên ở trong toà ngọc"
Mà là:"Nguyễn Trãi là tinh hoa của đất nước, dân tộc và thời đại lúc bấy giờ."
Lí do nó không phải là luận điểm:
- Chưa nêu lên ý kiến để thâu tóm vấn đề mà đoạn văn nói đến.

II. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận
Câu 1: Trong Thiên đô chiếu , nếu Lí Công Uẩn chỉ đưa ra luận điểm: " Các triều đại trước đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô" thì mục đích của nhà vua khi ban chiếu có thể đạt được không , vì sao?
Gợi ý:
Mục đích của nhà vua không đạt được. Vì luận điểm chưa rõ ràng, chưa phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và chưa đủ làm sáng tỏ vấn đề.
Câu 2: Từ sự tìm hiểu trên em rút ra những kết luận gì về mối quan giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận?
Gợi ý:
Luận điểm đưa ra trong bài văn nghị luận phải:rõ ràng, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và đầy đủ làm sáng tỏ vấn đề.
III. Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận.
Để viết bài tập làm văn theo đề bài: " Hãy trình bày rõ vì sao chúng ta cần phải đổi mới phương pháp học tập", em sẽ chọn hên thống luận điểm nào trong hai hệ thống sau: (Giải thích vì sao em chọn?)
a. Phương pháp học tập có ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập.
b. Cần thay đổi phương pháp thay phương pháp học tập cũ (thụ động, máy móc, xa thực tế) vì nó không phù hợp với yêu cầu của học tâp, không đưa lại kết quả tốt.
c. Cần theo phương pháp học tập mới (chủ động, sáng tạo, kết hợp học với hành) vì nó phù hợp với yêu cầu của học tâp, đưa lại kết quả tốt.
a. Chỉ cần đổi mới phương pháp học tập thì kết quả học tập sẽ được nâng cao nhanh chống.
b. Do đó người học sinh cần phải thường xuyên thay đổi phương pháp học tập.
c. Chúng ta còn chưa chăm học, còn hay nói chuyện riêng.
d. Nếu chúng ta học tập theo phương pháp mới thì kết quả sẽ tốt hơn.
Gợi ý:
Lựa chọn khung có 3 luận điểm.
Vì: nó nêu ra đầy đủ các luận điểm và các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, nó có mối tương quan với nhau và hợp lí để giải quyết vấn đề đặc ra.
Ngược lại: khung có 4 luận điểm không nêu lên ý để giải quyết vấn đề đặc ra thiếu các mối quan hệ trong các luận điểm.
Luyện tập:
Nếu phải viết một bài tập làm văn vì sao có thể nói rằng giáo dục là chìa khóa của tương lai thì:
a. Em lựa chọn các luận điểm trong số các luận điểm dưới đây:
- Giáo dục có tác dụng điều chỉnh độ gia tăng dân số.
- Giáo dục tạo sở cho sự tăng trưởng kinh tế.
- Giáo dục giải phóng con người giúp con người thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào người khác để đạt được sự phát triển chính trị và tiến bộ xã hội.
- Giáo dục đào tạo thế hệ người có tri thức, nhân để xây dựng xã hội tương lai.
- Nước ta là một nước văn hiến có truyền thống giáo dục lâu đời.
- Giáo dục góp phần bảo vệ môi trường sống.
- Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai.
X
X
X
X
X
X
b.Em hãy sắp xếp các luận điểm đã lựa chọn (và có sửa chữa lại, nếu cần) theo trình tự nào? Vì sao?

Gợi ý:
* Giáo dục được coi là chìa khoá của tương lai vì những lí lẽ sau:
- Giáo dục là yếu tố quyết đinh đến việc điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số; thông qua đó, quyết định môi trường sống, mức sống . . trong tương lai.
- Giáo dục trang bị tri thức và nhân cách, trí tuệ và tâm hồn cho trẻ em hôm nay, những người sẽ làm nên thế giới ngày mai.
- Do đó, giáo dục là chìa khoá cho sự tăng trưởng kinh tế trong tương lai.
- Cũng do đó, giáo dục là chìa khoá cho sự phát triển chính trị và tiến bộ xã hội sau này.
Hệ thống hoá kiến thức
Luận điểm trong bài văn nghị luận: Là những quan điểm, tư tưởng, chủ trương cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận.
Luận điểm cần phải: Chính xác, rõ ràng hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và đủ làm sáng tỏ vấn đề đã đặc ra.
Trong bài văn nghị luận, luận điểm là một hệ thống: Luận điểm chính (dùng làm kết luận của bài, là cái đích của bài viết); luận điểm phụ (dùng làm luận điểm xuất phát hay luận điểm mở rộng)
Các luận điểm trong bài văn vừa có sự liên kết chặt chẽ vừa có sự phân biệt với nhau. Các luận điểm phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lí: Luận điểm nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm sau, còn luận điểm nêu sau dẫn đến luận điểm kết luận.