Bài 24. Nước Đại Việt ta

- Nguyễn Trãi (1380-1442) quê huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Sau rời đến làng Nhị Khê, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây. Dỗ thái học sinh- tiến sỹ (1400), ra làm quan với nhà Hồ.
- Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn với vai trò rất lớn bên cạnh Lê Lợi và đã trở thành một nhân vật lịch sử lỗi lạc, toàn tài hiếm có, bậc "khai quốc công thần".
- Tác phẩm nổi tiếng: "ức Trai thi tập" (ch? Hán) , " Quốc âm thi tập" (ch? Nôm). Với nh?ng bài thơ nổi tiếng: "Cửa biển Bạch Dằng", "Thuật hứng", "Cây chuối", "Tùng", "Bến đò xuân đầu trại", "Cuối xuân tức sự", "Côn Sơn ca", "Phú núi Chí Linh"....
- Với nh?ng đóng góp to lớn cho nền van học , ông được UNESCO công nhận là danh nhân van hoá thế giới (1980).
Đền thờ Nguyễn Trãi ở Côn Sơn
?CÁO là thể văn nghị luận cổ, thường được vua chúa dùng để trình bày một chủ trương hay công bố kết quả một sự nghiệp để mọi người cùng biết.
-CÁO thường được viết bằng văn biền ngẫu.
-CÁO là thể văn hùng biện nên yêu cầu lời lẽ phải đanh thép, lí luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ.
Nước Đại Việt ta

Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Núi sông bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Từ Tri?u, Đinh, Lí, Trần bao đời xây nền độc lập,
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương,
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại,
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong,
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã.
Việc xưa xem xét
Chứng cớ còn ghi.
Bố cục van b?n

- Hai câu đầu: Nguyên lí nhân nghĩa

- Tám câu tiếp: Chân lí về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của dân tộc Dại Việt.

- Sáu câu cuối: Sức mạnh của nhân nghĩa, sức mạnh của độc lập dân tộc.
Phần 1
Từng nghe:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Phần 2
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Núi sông bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời xây nề độc lập,
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương,
Tuy mạnh yếu khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.
Nguyễn Trãi có thể khẳng định chắc chắn rằng Đại Việt là một quốc gia độc lập tự chủ.
?Vì nước Đại Việt có:
-Nền văn hiến lâu đời: Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
-Lãnh thổ riêng: Núi sông bờ cõi đã chia.
-Phong tục riêng: Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Chủ quyền riêng: Tri?u, Đinh, Lí, Trần bao đời xây nền độc lập, mỗi bên xung d?� một phương.
Truyền thống lịch sử riêng: hào kiệt đời nào cũng có.
Những điều trên đã bộc lộ quan điểm, tư tưởng, tình cảm của tác giả.
?Khẳng định thật vững chắc nền độc lập tự chủ của nước ta.
Đề cao ý thức dân tộc; niềm tự hào, kiêu hãnh vô biên về lịch sử vẻ vang của đất nước.
Phần 3
Vậy nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại,
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong,
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã.
Việc xưa xem xét
Chứng cứ còn ghi.
Thảo luận nhóm
1. Đoạn trích: Nöôùc Ñaïi Vieät Ta boài ñaép cho em nhöõng tình caûm vaø traùch nhieäm naøo ñoái vôùi truyeàn thoáng lòch söû vaø queâ höông?
2. Qua do?n trích này em có thêm những hiểu biết gì và học tập được những gì ở tác giả Nguyễn Trãi?
Đáp án:
* Đoạn trích “Nước Đại Việt ta” bồi đắp tình cảm về lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ Tổ quốc. Chúng ta có trách nhiệm lưu giữ và phát huy truyền thống đấu tranh bất, kiên cường giữ vững nền độc lập dân tộc.
* Học tập được ở Nguyễn Trãi là người có tư tưởng nhân nghĩa tiến bộ, giàu tình cảm, lòng yêu nước thương dân và ý thức dân tộc.
Sơ đồ khái quát trình tự lập luận trong đoạn trích NƯỚC ĐẠI VIỆT TA
Dặn dò:
-Học thuộc lòng đoạn trích Nước Đại Việt ta và nội dung bài học.
-Soạn bài:
+Đọc và trả lời câu hỏi tìm hiểu văn bản Bàn luận về phép học.
+Soạn, tập làm các bài tập về Hành động nói :sgk/70.
1)Trải qua 18 đời vua Hùng Vương, quốc hiệu của nước ta là gì?
??? Văn Lang ???
2)Ngàn năm trang sử còn ghi,
Mê Linh, sông Hát chỉ vì non sông.
Chị em một dạ một lòng,
Đuổi quân Tô Định khỏi vùng biên cương?
??? Hai Bà Trưng ???
3)Khiêm, Ung, Liêm Tống quân vỡ mật,
Phá Chiêm thành mới thật là gan,
Tướng nào tài đức vẹn toàn,
Bảy mươi tạ thế, vua ban phúc thần?
??? Lý Thường Kiệt ???
4)Hai lần đại thắng quân Nguyên,
Lập lên công lớn trên sông Bạch Đằng?
??? Trần Quốc Tuấn ???
5)Nam quan bái biệt cha già,
Trở về, nợ nước thù nhà lo toan.
Lam Sơn góp lưỡi gươm vàng,
Bình Ngô đại cáo, giang sơn thu về?
??? Nguyễn Trãi ???
??? Lê Lai ???
6)Chí Linh cứu chúa giải vây
Tấm gương kim cổ xưa nay, ai người?
7)Thanh liêm vốn sẵn tính trời,
Tiền muôn bạc vạn chẳng dời lòng ngay
Tài đối đáp, thật là hay
Trạng nguyên hai nước ông này là ai?
??? Mạc Đĩnh Chi ???
8)Vì nhà vì nước giao tranh,
Thanh gươm, yên ngựa, phá thành đốc quân.
Sa cơ nào quản tấm thân,
Mặc voi dày xéo chết gần chồng con?
??? Bùi Thị Xuân ???
??? Lê Quý Đôn ???
9)Ông nổi tiếng thông minh từ nhỏ, được mệnh danh là "thần đồng". Ông là nhà khoa học, bác học uyên bác về mọi lĩnh vực của xã hội Việt Nam thời phong kiến.
10)Một trong mười vị tướng tài,
Điện Biên chiến thắng rạng ngời năm châu?
??? Võ Nguyên Giáp ???
??? Lê Văn Tám ???
11)Ai đã tự biến mình thành ngọn đuốc sống đốt sạch kho xăng Thị Nghè của giặc Pháp ?
12)Nơi nào biết mấy tự hào,
Tên vàng chói lọi , thay vào tên xưa?
??? Tp Hồ Chí Minh ???