Bài 24. Nói với con

Tiết 122: Văn bản
Y Phương
Đọc thuộc và nêu nội dung bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh?
Đọc câu thơ để lại ấn tượng sâu sắc với em trong bài thơ "Con cò" ?
Giới thiệu bài mới:
Trong bài thơ "Tiếng ru", nhà thơ Tố Hữu viết: "Con người muốn sống con ơi, phải yêu đồng chí, yêu người anh em." - Con người sinh ra, lớn lên cần có sự nuôi dưỡng, dìu dắt của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương mới thực sự trưởng thành. Đó cũng là điều mà nhà thơ Y Phương nói đến trong bài thơ "Nói với con" chúng ta học hôm nay.
Tiết 122: Văn bản
(Y Phương)
1. Đọc văn bản
2. Chú thích
Từ chú thích trong SGK, em hãy nêu vài nét về tác giả và xuất xứ bài thơ.
Tác giả: Y Phương (Hứa Vĩnh Sước) sinh 1948 - Người Tày. Ông có phong cách thơ chân thực, mang tư duy của người dân tộc miền núi (từ cái cụ thể nói đến triết lí)
Bài thơ: Trích trong cuốn "Thơ Việt Nam 45 - 85" - Mượn lời tâm tình của cha với con để bộc lộ tình yêu quê hương của nhà thơ
Bố cục:
Bài thơ là lời của ai nói với ai? Nói về điều gì? Mạch thơ được phát triển như thế nào? Thể hiện trong từng phần bài thơ ra sao?
Lời cha nói với con

Gợi về cội nguồn sinh dưỡng của con ( 11 câu đầu)
Nói về sức sống, truyền thống của quê hương với lời tâm tình của cha (17 câu còn lại)
Con lớn lên bằng nguồn sinh dưỡng nào ngoài tình cảm cha mẹ, tình cảm gia đình?
Cha đã nói về cội nguồn sinh dưỡng của con như thế nào? Em có nhận xét gì về cách nói của cha, cách biểu đạt của nhà thơ ? Bốn câu thơ đầu gợi điều gì ?
Cha nói với con về cội nguồn sinh dưỡng
Phân tích
Chân phải tới cha
Chân trái tới mẹ
Một bước . nói
Hai bước . cười
}
Cách nói giản dị, mộc mạc ? Gợi cảnh gia đình đầm ấm, hạnh phúc
Người đồng mình . đan lờ cài .
vách nhà ken .
Rừng cho hoa - Con đường cho tấm lòng
. ngày cưới - ngày đẹp nhất
}
Hình ảnh đặc sắc, mộc mạc mà gợi cảm, khái quát ? gợi cuộc sống lao động, gắn bó với thiên nhiên, với phong tục văn hoá dân tộc
? Tình yêu thương cha mẹ, tình cảm gia đình, cuộc sống quê hương, là nguồn sinh dưỡng quý giá nuôi con lớn lên cả thể chất và tâm hồn
Cha nói với con về sức sống, truyền thống quê hương.
Người cha nói về sức sống , truyền thống quê hương như thế nào? Nhà thơ biểu đạt lời của cha bằng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu ra sao?
Người đồng mình
Cao đo . buồn, xa nuôi chí lớn.?bền gan vững chí
Tuy thô sơ . chẳng nhỏ bé ?bình dị, cao thượng
Tự đục đá kê cao quê hương
}
?ý thức tự tôn dân tộc
? Ngôn ngữ mộc mạc, hình ảnh giàu ý nghĩa, giọng điệu tha thiết ?Gợi phẩm chất cao đẹp, thể hiện tình cảm yêu mến trân trọng
Nói về vẻ đẹp của người đồng mình, cha muốn nói với con điều gì? Đã gợi cho con tình cảm gì?
Cha muốn: - Sống trên đá không chê ...
- Sống trong thung không chê ...
- Sống như sông như suối
- Lên thác xuống ghềnh không lo ...
- Không bao giờ nhỏ bé được ...
? Điệp từ, lối nói ví von ? Sống nghĩa tình thuỷ chung, vững vàng chí khí
Lời dặn dò tâm tình thể hiện tình yêu, niềm tự hào về quê hương, niềm tin tưởng của cha - lời trao gửi thế hệ
Quê hương làm phong tục
NghÖ thuËt
- ThÓ th¬ tù do, cÊu tø chÆt chÏ
- H×nh ¶nh th¬ cô thÓ, cã søc gîi c¶m, kh¸i qu¸t cao
- Ng«n ng÷, giäng ®iÖu méc m¹c, tha thiÕt, mang t­ duy triÕt lÝ s©u s¾c
Néi dung
- ThÓ hiÖn t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh c¶m quª h­¬ng th¾m thiÕt ®· nu«i con kh«n lín, tr­ëng thµnh
- Ca ngîi vÎ ®Ñp cña quª h­¬ng vµ con ng­êi quª h­¬ng – båi d­ìng lÏ sèng t×nh c¶m ®Ñp
 Bµi th¬ mang tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c

Tổng kết và ghi nhớ
Em hãy nêu khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
Bài 1: Là người con, khi học xong bài thơ, em có suy nghĩ gì?
Gợi ý trả lời: Xúc động trước tình cảm chân tình của cha, yêu mến tự hào về quê hương...
Bài 2: Có người nói, bài thơ "Nói với con" đi từ tình cảm gia đình mở rộng ra tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi thiết tha mà nâng lên lẽ sống. Em có suy nghĩ gì?
Học thuộc bài thơ, nắm nội dung, hiểu phong cách của Y Phương
Tìm một số câu thơ, đoạn thơ, nói về tình cảm cha mẹ với con
Chuẩn bị bài "Nghĩa tường minh và hàm ý"
Nguyễn Thị Bắc
Trường THCS Anh Sơn
Nguyễn Thị Thu Hà
Trường THCS Anh Sơn