Bài 24. Nói với con

Nguyễn Phương - Hưng Yên
NÓI VỚI CON
Y Phương
Gv: Nguyễn Văn Phương - Hưng Yên
Nguyễn Phương - Hưng Yên
Tiết:122
NÓI VỚI CON
Y Phương
Nguyễn Phương - Hưng Yên
I. TÌM HIỂU CHUNG
1) Tác giả
Tên thật: Hứa Vĩnh Sước, sinh ngày 24.12.1948,
Quª: Lăng Hiếu - Trùng Khánh - Cao Bằng.
* Tác phẩm đã xuất bản:
- Người Hoa núi (kịch bản sân khấu, 1982);
-Tiếng hát tháng giêng (thơ, 1986);
- Lửa hồng một góc (thơ, in chung, 1987);
-Lời chúc (thơ, 1991);
-Đàn then (thơ, 1996).
* Y Phương nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến 1981 chuyển về công tác tại Sở Văn hóa Thông tin Cao Bằng. Hiện nay ông giữ chức trách Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Cao Bằng.
*
Nguyễn Phương - Hưng Yên
2) Đọc và tìm hiểu chú thích
* Đọc
* Chú thích
Người đồng mình: người vùng mình, người miền mình. Đây có thể hiểu cụ thể là những người cùng sinh sống trên một miền đất, cùng quê hương cùng một dân tộc.
Cái lờ
Nguyễn Phương - Hưng Yên
3) Tìm hiểu chung về văn bản
P1: Từ đầu -> "đẹp nhất trên đời"
ND: Nói với con về tình cảm cội nguồn
P2: Tiếp theo -> phong tục.
ND: Sức sống bền bỉ của quê hương.
P3: Còn lại.
ND: Lời dặn dò của người cha
- Thể thơ: Tự do
- Phương thức: Biểu cảm
- Bố cục
-> Bố cục lô gic, chặt chẽ
Nguyễn Phương - Hưng Yên
II. PHÂN TÍCH
1). Nãi víi con vÒ t×nh c¶m céi nguån
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
NT: Điệp từ, điệp lại cấu trúc câu, hình ảnh mộc mạc, cách diễn đạt chất phác
- Hình ảnh cụ thể, cách diễn đạt dường như vô lý song lại tạo ra sự độc đáo, đặc sắc trong tư duy và cách diễn đạt người miền núi
=> T¹o kh«ng khÝ gia ®×nh ®Çm Êm, quÊn quýt.
Nguyễn Phương - Hưng Yên
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời
- Cha mẹ mãi thương yêu nhau -> Cuộc sống gia đình thật hạnh phúc.
=> Tạo một không gian gia đình đầm ấm với đứa trẻ lẫm chẫm tập đi, tập nói, dang lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ.
Nguyễn Phương - Hưng Yên
"Người đồng mình yêu lắm con ơi"
-> Cách nói mộc mạc mang tính địa phương của người dân tộc .
=>T×nh c¶m quª h­¬ng hiÖn lªn s©u s¾c qua c¸ch gäi yªu th­¬ng, ph¶i lµ ng­êi cã t×nh yªu s©u ®Ëm víi quª h­¬ng míi cÊt lªn tiÕng gäi thiÕt tha nh­ thÕ.
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Nt: ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, các động từ: cài, ken
=> Cuộc sống lao động cần cù, tươi vui, trong không gian ấm nồng, với những điệu hát then hát lượn, ngoài ra còn thể hiện sự gắn bó, quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê hương.
-> Con dần khôn lớn, trưởng thành trong cuộc sống lao động, trong nghĩa tình sâu nặng của quê hương.

Nguyễn Phương - Hưng Yên
Rõng cho hoa
Con ®­êng cho nh÷ng tÊm lßng
-> Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa tình. Vẻ đẹp của thiên nhiên không chỉ là ở màu sắc, cái ta nhìn thấy mà còn là cả "tấm lòng": đó là sự che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn, lối sống.
* Con sinh ra lớn lên trong là nhờ tình yêu thương đùm bọc của cha mẹ, gia đình, sự trở che của quê hương, của thiên nhiên núi rừng
Nguyễn Phương - Hưng Yên
2. Sức sống bền bỉ của quê hương.
"Người đồng mình thương lắm con ơi"
NT: §iÖp cÊu tróc
-> Nhấn mạnh vào cách gọi yêu thương. Nếu trước là yêu thì giờ đây là thương. Một tình cảm sâu đậm dành cho người đồng mình
“ Cao ®o nçi buån.
Xa nu«i chÝ lín”
- Lấy cao, xa, lấy khoảng cách không gian để đo tâm hồn của con người.
- Đây là cách nói đặc trưng mang đậm chất của người dân tộc
-> Con người hiện ra sánh với núi rừng, hiên ngang lớn lao
Nguyễn Phương - Hưng Yên
"Sống trên đá không chê đá gập ghềnh.
Sống trong thung không chê thung nghèo đói"
NT: điệp từ, từ gợi tả,
-> Sự gắn bó với quê hương cộng đồng, dù quê hương còn thiếu thốn khó khăn nhưng con người vẫn gắn bó chặt chẽ với quê hương không quay lưng phản bội quê hương
Nguyễn Phương - Hưng Yên
Sống như sông như suối.
Lên thác xuống ghềnh.
Không lo cực nhọc
- NT: So sánh, Sử dụng thành ngữ
=> Sức sống thật mạnh mẽ mãnh liệt, không gì ngăn cản nổi, đó là ý trí tự cường rất cao của người đồng mình
- Mong muốn của người cha : con phải có nghĩa tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí và bằng niềm tin của mình
Nguyễn Phương - Hưng Yên
"Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con"
-NT: ẩn dụ, đối lập, mộc mạc giầu hình ảnh
=> Người đồng mình dẫu bên ngoài có thể còn thô sơ, hoang dã nhưng lại chứa đựng một tâm hồn lớn lao, giầu ý chí
"Người đồng mình biết tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục"
NT: ẩn dụ, Giọng điệu, giầu hình ảnh
-> Giọng điệu khi mạnh mẽ khi nhẹ nhàng, cách nói mộc mạc có sức khái quát. Chính con người đã dựng xây quê hương, tôn thêm vẻ đẹp cho quê hương và quê hương cũng là điểm tựa tinh thần cho con người
* Người cha mong muốn con biết tự hào về truyền thống quê hương, hãy sống xứng đáng với truyền thống quê hương
Nguyễn Phương - Hưng Yên
3) Lời dặn dò của người cha
"Con ơi dẫu thô sơ da thịt
Lên đường.
Không bao giờ nhỏ bé được nghe con"
- Giọng điệu tha thiết ân tình thể hiện mong ước của người cha với người con
- Lời dăn chất phác, chân thành, ra đi hãy xứng đáng với truyền thống quê hương
Nguyễn Phương - Hưng Yên
* Bài thơ
- Nêu lên tình cảm yêu thương, trìu mến, thiết tha và niềm tin tưởng của người cha qua lời nói với con
- Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là tình cảm gia đình lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm tự tin khi bước vào đời.
Nguyễn Phương - Hưng Yên
- Giọng điệu thơ tha thiết ân tình, sâu lắng. Cách diễn đạt bằng hình ảnh độc đáo mang đậm chất dân tộc.
- Nhiều biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ so sánh.
III. Tổng kết
1)Nghệ thuật
2) Nội dung
- Thể hiện tình cảm gia đình đầm ấm, ca ngợi truyền thống của quê hương, đồng thời thấy sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của người dân tộc miền núi
Nguyễn Phương - Hưng Yên
* Hướng dẫn về nhà
- Đọc thuộc bài thơ bài thơ
- Làm bài tập (SGK 74)
- Chuẩn bị : Nghĩa tường minh và hàm ý