Bài 24. Nói với con

Chào mừng
quý Thầy cô giáo về dự giờ
Kiểm tra bài cũ
Trong chương trình ngữ văn trung học cơ sở em đã được học những văn bản nào nói về tình cảm yêu thương mà cha mẹ dành cho con ? Em hãy kể tên các văn bản đó?.
đáp án
"Cổng trường mở ra" - Lý Lan
"Trong lòng mẹ"-Nguyên Hồng
"Con cò" -Chế Lan Viên
"Chiếc lược ngà"- Nguyễn Quang Sáng...
1. Tác giả:
-Nhà thơ Y Phương tên khai sinh là Hứa Vĩnh Sước, dân tộc Tày, sinh năm 1948 .
-Quê: Xã Lăng Hiếu Huyện Trùng Khánh Tỉnh Cao Bằng.
-Nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến năm 1981 chuyển về công tác tại Sở văn hoá thông tin tỉnh Cao Bằng .
-Từ năm 1993, ông là Chủ tịch Hội văn học nghệ thuật tỉnh Cao Bằng. Hiện ở Hà Nội.
Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
*Các tác phẩm chính: Người hoa núi (kịch bản sân khấu,1982); Tiếng hát tháng giêng (Thơ 1986); Lửa hồng một góc (thơ in chung,1987); Lời chúc (thơ1991); Đàn then (Thơ,1996).
* Thơ Y Phương mang đậm bản sắc dân tộc .
*Tác giả đã được nhận : Giải A, cuộc thi tạp chí Văn nghệ Quân đội; Giải thưởng loại A, Giải thưởng văn học 1987 của Hội Nhà văn Việt Nam; Giải A, Giải thưởng (Hội đồng văn học dân tộc ) Hội nhà văn Việt Nam 1992.
Văn bản
Nói với con
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm :
" Những năm cuối bảy mươi đầu tám mươi của thế kỉ XX,đời sống tinh thần của nhân dân ta nói chung và của các dân tộc thiểu số nói riêng,vô cùng khó khăn thiếu thốn.Bởi vì đất nước ta vừa ra khỏi cuộc kháng chiến chống Mĩ lâu dài .Đại bộ phận nhân dân ta vẫn kiên trì khắc phục và tìm mọi cách để vượt qua để duy trì đời sống.Họ vẫn tồn tại và không ngừng sinh trưởng là không phải nhờ vào phép màu của lực lượng siêu nhiên nào cả mà chỉ dựa vào sức mạnh tinh thần của truyền thống văn hoá từ ngàn đời mà ông cha để lại .Cuối năm 1975, tôi cũng mới từ mặt trận trở về, sau tám năm đánh giặc xa nhà nay trở về lấy vợ sinh con trong hoàn cảnh túng thiếu bần hàn chung của toàn xã hội .Nhìn các con cầm bát cơm ăn không đủ no mà lòng xót xa khôn tả .Bởi chúng tôi cũng như nhiều gia đình cán bộ khác chỉ sống bằng đồng lương quá ít ỏi.Hàng hoá khan hiếm, giá cả leo thang từng ngày đến chóng mặt .Bên cạnh cái tốt của những người làm ăn lương thiện, không ít những kẻ làm ăn phi pháp.Từ hiện thực khó khăn ngày ấy,tôi làm bài thơ này tâm sự với chính mình, đồng thời là để nhắc nhở con cái sau này."
Bài thơ rút trong " Thơ Việt Nam 1945 - 1985"
Văn bản
Nói với con
I. Đọc - hiểu chú thích:
1980.
* Thể thơ:
* Đọc
C. Tự do
D. Tứ tuyệt
Bài tập trắc nghiệm:
A. Lục bát
B. Song thất lục bát
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Nghị luận
D. Biểu cảm
Câu 3: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
A. Người cha
B. Người con
C. Người mẹ
D. Tác giả
Chọn đáp án đúng trong các câu sau:
Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào ?
Câu 2: Phương thức biểu đạt chính của bài thơ ?
* Bố cục:
Văn bản
Nói với con
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
Phần 1: Nói với con về tình cảm cội nguồn.
Hai phần
Phần 2: Nói với con về truyền thống quê hương.
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.
* Tình cảm gia đình:
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
Phần 1: Nói với con về tình cảm cội nguồn.
Hai phần
Phần 2: Nói với con về truyền thống quê hương.
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
* Tình cảm gia đình:
Lời thơ giản dị, mộc mạc; hình ảnh cụ thể giàu sức gợi.
Hình ảnh đứa con đang lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha mẹ.
Bức tranh về mái ấm gia đình hạnh phúc.
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
Phần 1: Nói với con về tình cảm cội nguồn.
Hai phần
Phần 2: Nói với con về truyền thống quê hương.
* Tình cảm gia đình:
Lời thơ giản dị, mộc mạc; hình ảnh cụ thể giàu sức gợi.
Hình ảnh đứa con đang lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha mẹ.
Bức tranh về mái ấm gia đình hạnh phúc.
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
* Tình cảm quê hương:
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Người đồng mình
Từ "yêu" trong câu "Người đồng mình yêu lắm con ơi" nên hiểu theo cách nào trong các cách hiểu sau:
Người đồng mình giàu tình yêu thương lắm.
C. Cả hai cách hiểu trên
B. Người đồng mình đáng yêu lắm.
Đan lờ cài nan hoa
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
Phần 1: Nói với con về tình cảm cội nguồn.
Hai phần
Phần 2: Nói với con về truyền thống quê hương.
* Tình cảm gia đình:
Lời thơ giản dị, mộc mạc; hình ảnh cụ thể giàu sức gợi.
Hình ảnh đứa con đang lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha mẹ.
Bức tranh về mái ấm gia đình hạnh phúc.
* Tình cảm quê hương:
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
?Người đồng mình cần cù, tài hoa, yêu đời, nặng nghĩa tình .
cài
ken
 Thiªn nhiªn th¬ méng, tr÷ t×nh, hµo phãng…
hoa
những tấm lòng
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
đầm ấm, hạnh phúc.
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
đầm ấm, hạnh phúc
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
đá ghập ghềnh
nghèo đói
Lên thác xuống ghềnh
cực nhọc
nỗi buồn
thương
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
đầm ấm, hạnh phúc
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
Lên thác xuống ghềnh
Kết cấu đăng đối
Điệp ngữ
So sánh
Thành ngữ
Giọng điệu
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
đầm ấm, hạnh phúc
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
Lên thác xuống ghềnh
Kết cấu đăng đối
Điệp ngữ
So sánh
Thành ngữ
Giọng điệu
- Sống vất vả, gian nan nhưng phóng khoáng, mạnh mẽ, giàu chí khí, can trường, dũng cảm.
? Mong con sống thuỷ chung, tình nghĩa với quê hương bằng ý chí và niềm tin của mình.
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
đầm ấm, hạnh phúc.
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
*Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
- Sống vất vả, gian nan nhưng phóng khoáng, mạnh mẽ, giàu chí khí, can trường, dũng cảm.
? Mong con sống thuỷ chung, tình nghĩa với quê hương bằng ý chí và niềm tin của mình.
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé
: Mộc mạc, chân chất.
: Tâm hồn cao đẹp ...
Kết cấu đối lập
Nghe con.
Kết cấu nối tiếp
- Mộc mạc, chân chất nhưng tâm hồn cao đẹp, sức sống bền bỉ, giàu bản sắc văn hoá.
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
đầm ấm, hạnh phúc.
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
*Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
- Sống vất vả, gian nan nhưng phóng khoáng, mạnh mẽ, giàu chí khí, can trường, dũng cảm.
? Mong con sống thuỷ chung, tình nghĩa với quê hương bằng ý chí và niềm tin của mình.
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé
: Mộc mạc, chân chất.
: Tâm hồn cao đẹp ...
Kết cấu đối lập
Kết cấu nối tiếp
- Mộc mạc, chân chất nhưng tâm hồn cao đẹp, sức sống bền bỉ, giàu bản sắc văn hoá.
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Nghe con.
Không bao giờ nhỏ bé được
Lên đường
: Vào đời, vào cuộc sống.
Giọng điệu
Thiết tha, trìu mến.
Nghiêm nghị, rắn rỏi .
? Mong con luôn tự hào về bản sắc quê hương, tự tin vững bước vào đời.
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
đầm ấm, hạnh phúc.
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
* Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
- Sống vất vả, gian nan nhưng phóng khoáng, mạnh mẽ, giàu chí khí, can trường, dũng cảm.
- Mộc mạc, chân chất nhưng tâm hồn cao đẹp, sức sống bền bỉ, giàu bản sắc văn hoá.
Tự hào về quê hương, mong con kế tục xứng đáng truyền thống quê hương, tự tin vững bước vào đời.
III.Tổng kết
Thảo luận nhóm:
Nhóm 3-4: Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của người cha đối với con trong bài thơ ? Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con là gì ?
Nhóm 1-2 : Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ ?
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tự hào về quê hương, mong con kế tục xứng đáng truyền thống quê hương, tự tin vững bước vào đời.
III.Tổng kết
Thảo luận nhóm:
Nhóm 3-4: Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của người cha đối với con trong bài thơ ? Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con là gì ?
- Tình cảm yêu thương trìu mến, thiết tha và niềm tin tưởng ở con.
- Điều lớn lao mà người cha muốn truyền cho con là lòng tự hào về truyền thống quê hương và niềm tự tin khi bước vào đời.
2. Nội dung:
Nhóm 1-2: Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ ?
- Thể thơ tự do
- Giọng điệu khi thiết tha trìu mến, khi nghiêm nghị, rắn rỏi.
- Lời thơ mộc mạc, giản dị, hình ảnh giàu sức gợi.
- Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên.
- Biện pháp tu từ: Điệp ngữ, so sánh .
1. Nghệ thuật:
Ghi nhớ (SGK-74)
Văn bản
Nói với con
(Y Phương)
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn:
Tình yêu gia đình, yêu quê hương tha thiết .
2. Nói với con về truyền thống quê hương:
II. Đọc - hiểu Văn bản:
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tự hào về quê hương, mong con kế tục xứng đáng truyền thống quê hương, tự tin vững bước vào đời.
III.Tổng kết
2. Nội dung:
1. Nghệ thuật:
Ghi nhớ (SGK-74)
* Tình cảm gia đình
* Tình cảm quê hương
sâu nặng, nghĩa tình.
đầm ấm, hạnh phúc.
* Những đức tính tốt đẹp của người đồng mình:
- Sống vất vả, gian nan nhưng phóng khoáng, mạnh mẽ, giàu chí khí, can trường, dũng cảm.
- Mộc mạc, chân chất nhưng tâm hồn cao đẹp, sức sống bền bỉ, giàu bản sắc văn hoá.
IV. Luyện tập
Tình cảm nào được khơi dậy trong em từ bài thơ này ?
Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc bài thơ.
- Làm bài tập phần luyện tập (SGK - 74)
- Soạn bài "Mây và Sóng"