Bài 24. Nói với con

Bài dạy
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Ngữ văn 9
Bài 24 Tiết 122
Nói với con
Y Phương
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
1. Tác giả: Y Phương (1948)
Bằng những hiểu biết của mình, em hãy giới thiệu một số nét cơ bản về nhà thơ Y Phương?
- Nhà thơ dân tộc Tày, trưởng thành trong quân đội.
Giữ chức Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao Bằng.
Giải thưởng: Đã đạt được nhiều giải cao của Hội nhà văn Việt Nam.
- Người hoa núi
(kịch bản sân khấu, 1982);
- Tiếng hát tháng giêng
(thơ, 1986) ;
- Lửa hồng một góc
(thơ, in chung, 1987) ;
- Lời chúc (thơ, 1991)�;
- Đàn then (thơ, 1996)
Tác phẩm chính:
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả: Y Phương (1948)
Tác phẩm:
2.1 Đọc:
Hướng dẫn đọc
giọng nhẹ nhàng, thiết tha như lời tâm tình, nhắn nhủ


Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.

Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục

Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
Y Phương
Nói với con
Một loại dụng cụ bắt cá được làm bằng tre nan vót tròn
Dải đất trũng và kéo dài nằm giữa hai sườn đồi núi
Giải nghĩa từ
Lờ
Thung
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả: Y Phương
Tác phẩm: Nói với con
* Hoàn cảnh ra đời:
- Bài thơ được sáng tác năm 1980
Trình bày những hiểu biết của em về bài thơ "Nói với con" (Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, phương thức biểu đạt, thể thơ)
- In trong tập "Thơ Việt Nam 1945 - 1985"
* Thể thơ : Tự do
* Phương thức biểu đạt:
biểu cảm


Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.

Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục

Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
Y Phương
Nói với con


Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Nói với con về tình cảm cội nguồn
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
* Tình cảm gia đình:
Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời.
Lời thơ: mộc mạc, độc đáo.
Cách nói: cụ thể, giàu sức gợi
Bức tranh mái ấm
gia đình hạnh phúc
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Nói với con về tình cảm cội nguồn
* Tình cảm gia đình:
* Tình cảm quê hương:
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Người đồng mình
yêu lắm
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Nói với con về tình cảm cội nguồn
* Tình cảm gia đình:
* Tình cảm quê hương:
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Người đồng mình
giàu tình yêu thương
đáng yêu


cần cù, khéo léo
lãng mạn, lạc quan
Đan
cài
ken
=> gợi sự gắn bó, hoà quyện, quấn quýt trong lao động.
? Động từ
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng
hoa
tấm lòng
cho
cho
I. Đọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Nói với con về tình cảm cội nguồn
* Tình cảm gia đình:
* Tình cảm quê hương:
Người đồng mình
giàu tình yêu thương
đáng yêu


cần cù, khéo léo
tâm hồn lãng mạn
Quê hương
Thơ mộng
Nghĩa tình
Nghệ thuật: - Nhân hoá
- Điệp
Qua 11 câu thơ tràn đầy đầm ấm, yên vui,
cha muốn nhắn nhủ, dặn dò con điều gì ?
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục

Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
I. Dọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
Nói với con về tình cảm cội nguồn
2. Nói với con về truyền thống quê hương
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
gập ghềnh
nghèo đói
Không lo cực nhọc
Sống trên đá
Sống trong thung
Nhà trên núi cao
Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Người đồng mình thương lắm con ơi


Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn



Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
không chê
không chê
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
thô sơ da thịt
nhỏ bé
? Người đồng mình mộc mạc, thô sơ,
tâm hồn, ý chí không hề nhỏ bé
Thảo Luận Nhóm
Có ý kiến cho rằng: hai câu thơ trên vừa có tính tả thực, vừa có tính ẩn dụ. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục
Tả thực: đục đá - kê cao
ý nghĩa ẩn dụ: tinh thần tự tôn, ý thức bảo tồn cội nguồn.
? Xây dựng, làm đẹp quê hương


Lời dặn dò của cha
Chấp nhận, vượt qua gian lao bằng ý chí, nghị lực và niềm tin.
Tự hào với truyền thống quê hương, tự tin vững bước trên đường đời.
Sống nghĩa tình, thủy chung với quê hương.
Những người Tày
nổi tiếng
Hoàng Văn Thụ
Cố Tổng bí thư Đảng Cộng sản Đông Dương
La Văn Cầu
Chiến sĩ dũng cảm thời kháng chiến chống Pháp
Nông Đức Mạnh
Nguyên tổng bí thư BCH Trung ương Đảng CSVN








Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.
Lên đường
Con ơi
Nghe con
Thực hiện chí lớn
Xây dựng và làm đẹp quê hương
không được nhỏ bé
Nói với con
Về cội nguồn sinh dưỡng
Về truyền thống quê hương
Tình cảm gia đình
Tình cảm quê hương
Nghị lực, gắn bó, yêu quê hương, mạnh mẽ, phóng khoáng
Con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ và sự che chở của quê hương
Những phẩm chất cao đẹp, đáng tự hào của người đồng mình
Kế thừa, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc
Mộc mạc,
tâm hồn, ý chí lớn lao
Xây dựng, làm đẹp quê hương
III. Tổng kết - Ghi nhớ: SGK
1/ Nghệ thuật
- Giọng điệu: thiết tha, trìu mến, ân cần, cảm thán, ở các lời tâm tình dặn dò.
- Từ ngữ, hình ảnh thơ giàu sức gợi

2/ Nội dung
- Tình cảm gia đình ấm cúng.
- Truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương.
I. Dọc - Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
III. Tổng kết - Ghi nhớ: SGK
IV. Luyện tập
Theo em, bài thơ là lời đối thoại hay độc thoại ? Nói với con hay nói với mình ?
Về nhà
Học thuộc bài thơ "Nói với con"
Học thuộc Ghi nhớ SGK trang 75
Soạn bài : Mây và sóng (R.Ta-go)