Bài 24. Nghĩa tường minh và hàm ý

Bài cũ:
Chọn một hình ảnh để trả lời câu hỏi
a)
b)
d)
c)
Câu 1
? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn khëi ng÷? ®Æt c©u cã chøa thµnh phÇn khëi ng÷?
Câu 2
? Thế nào là thành phần biệt lập? Kể tên các thành phần biệt lập đã học?
Câu 3
? Đặt câu có chứa thành phần tình thái? Chỉ rõ nó thuộc kiểu tình thái nào?
Câu 4
? Thành phần phụ chú trong câu có tác dụng gì? đặt câu có chứa thành phần phụ chú?
Tiết 123
Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:
1. Ví dụ:
a. Trời ơi chỉ còn 5 phút!
b. Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này?
? Trong câu (a) em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì?
Có thể hiểu: - Rất tiếc thời gian trôi nhanh quá.
- Thời gian còn ít quá.
?Vì sao anh không nói thẳng điều đó?
Có thể do ngại ngùng
- Có thể do muốn che dấu tình cảm của mình?
? Trong cuộc sống hàng ngày ta có hay bắt gặp kiểu nói như thế không?
? Tìm trong các văn bản đã học một vài lời thoại theo kiểu này?
Câu(b) anh thanh niên nói ra có chứa ẩn ý gì không?
=> Câu(b) không chứa ẩn ý.
Tiết 123
Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý:
Ví dụ:
a. Trời ơi chỉ còn 5 phút!
b. Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này?
Hãy theo dõi đoạn văn sau (chú ý các lời thoại)
Có 5 người đi xem kịch, trong đó A và B được cử đi chuẩn bị vé cho cả nhóm
Mua dược vé chưa?
B. Mua được 3 vé rồi!
? Như vậy bằng hàm ý B nói với A điều gì?
- Thiếu hai vé.
- Còn hai vé chưa mua được.
Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này?
Mua được vé chưa?

=> Những câu nói theo nghĩa tường minh
Trời ơi chỉ còn 5 phút!
Mua được 3 vé rồi!

=>Những câu nói có hàm ý

? Thế nào là hàm ý?
? Vậy em hiểu thế nào là nghĩa tường minh?
Nghĩa tường minh
Hàm ý
Là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu
Là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
Ghi nhớ:
? Hãy đặt một vài lời thoại có chứa hàm ý và mời một bạn khác cùng giải hàm ý đó.
II. Luyện tập:
Vui chơi có thưởng
Bạn chọn câu hỏi dễ hay khó
Câu hỏi dễ
Câu hỏi khó
Tìm lời thoại có chứa hàm ý và thử giải đoán hàm ý ấy
Cô gái:
Em nghe kiến cắn trong bụng.
Chàng trai:
Chúng ta đi ăn cơm!
Câu hỏi dễ
Câu hỏi khó
Có người cho rằng: "những câu nói hay là những câu nói có hàm ý". Theo em ý kiến ấy đúng hay sai? Vì sao?