Bài 24. Nghĩa tường minh và hàm ý

Kính Chào Các Thầy Cô Giáo Và Các Em Học Sinh Đến Dự Tiết Học
GV: Dương Ngọc Hoàng
Lớp: 9A
Trường THCS Quảng Châu
Kiểm Tra Bài Cũ
C: Muốn gây sự chú ý
A: Khi không muốn nói thẳng
D: Muốn chấm dứt cuộc thoại
A: Khi không muốn nói thẳng
B: Muốn người nghe không hiểu
Khi nào người ta dùng hàm ý ?
Kiểm Tra Bài Cũ
Nghĩa tường minh là phần thông báo ?
A: không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ
Trong câu
B: được suy ra từ nghĩa hàm ý
C: được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu
D: được diễn đạt gián tiếp bằng từ ngữ trong câu
C: được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu
Kiểm Tra Bài Cũ
Tìm câu có chứa hàm ý trong đoạn hội thoại sau và
cho biết hàm ý đó là gì ?
Hưng ơi ! Tối nay chúng mình đi xem ca nhạc đi
Tiếc quá ! Tối nay mình phải đi thăm Bà Ngoại rồi.
Thế thì chủ nhật chúng mình đi xem nha.
Ừ, như vậy nhé.
Đoạn trích:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu :
-Thôi u không ăn, u để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa nay nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống :
-Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?
Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa :
-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc
-U bán con thật đấy ư ? Con van u, con lạy u, con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi, tội nghiệp. U để con ở nhà chơi với em con.
(Ngô Tát Tố, Tắt đèn)
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Tiết 125
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Con chỉ được ăn ở nhà bữa nay nữa thôi
-Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài
Con không được ở nhà với thầy u. U phải bán con
U đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài
Đây là điều đau lòng lên chị tránh nói thẳng ra.
Hàm ý rõ hơn để cái Tí có thể hiểu được
Câu chứa
Hàm Ý
Lý do dùng
Hàm ý
Hàm Ý
Cái Tí giãy nảy lên, và “U bán con thật đấy ư”
Cậu ơi tớ sắp xỉu rùi
Làm sao mà xỉu ?
Sáng nay đi vội quá nên tớ chưa kịp ăn sáng.
Cố gắng lên. Xong việc rùi tớ với cậu đi ăn chè
Cậu ơi tớ sắp xỉu rồi.
Làm sao mà xỉu?
Sáng nay đi vội quá nên tớ chưa kịp ăn sáng.
Cố gắng lên ! xong việc rồi tớ với cậu đi ăn chè.
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Bài tập 1
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Anh nói nữa đi.- Ông giục.

Báo cáo hết ! – Người con trai vụt trở lại giọng vui vẻ. – Năm phút nữa là mười. Còn hai mươi phút thôi. Bác và cô vào trong nhà. Chè đã ngấm rồi đấy.

Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục cả chính người họa sĩ già. Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo nhìn qua một lượt trước khi ngồi xuống ghế.

Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa
Anh thanh niên
Ông họa sĩ và cô gái
Mời cô và bác vào nhà uống nước
“Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà” và “ngồi xuống ghế”
Bài tập 1
Bài tập 1
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
- […] Anh Tấn này ! Anh bây giờ sang trọng rồi, còn cần quái gì các thứ đồ hư hỏng này nữa. Chuyên chở lại lịch kịch lắm. Cho chúng tôi khuôn đi thôi. Chúng tôi nhà nghèo dùng được tất.
- Có gì đâu mà sang trọng ! Chúng tôi cần phải bán các thứ này đi để…
- Ái chà ! Anh bây giờ làm quan rồi mà bảo là không sang trọng ? Những ba nàng hầu. Mỗi lần đi đâu là ngồi kiệu lớn tám người khiêng, còn bảo là không sang trọng ? Hừ ! Chẳng cái gì giấu nổi chúng tôi đâu !
Tôi biết không thể nói làm sao được đành ngậm miệng, đứng trầm ngâm.
Ôi dào ! Thật là càng giàu có càng không giám rời một đồng xu ! Càng không giám rời một đồng xu lại càng giàu có !
Anh thanh niên
Ông họa sĩ và cô gái
Mời cô và bác vào nhà uống nước
“Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà” và “ngồi xuống ghế”
Anh Tấn
Chị Hai Dương
Chúng tôi không thể cho được
“Thật càng giàu có càng không…lại càng giàu có.”
Bài tập 1
Bài tập 1
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Thoắt trông nàng đã trào thưa :
“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây !
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan !
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.”
Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu,
Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.
Anh thanh niên
Ông họa sĩ và cô gái
Mời cô và bác vào nhà uống nước
“Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà” và “ngồi xuống ghế”
Anh Tấn
Chị Hai Dương
Chúng tôi không thể cho được
Thật càng giàu có càng không…lại càng giàu có
Thúy Kiều
Hoạn Thư
Cách chào mỉa mai, giễu cợt
Đe dọa sẽ trừng trị
Hồn lach phách xiêu
Khấu đầu dưới trướng liệu đều kêu ca
Bài tập 1
Bài tập 2
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Nó nhìn dáo dác một lúc rồi kêu lên :
- Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái ! – Nó cũng lại nói trổng.
Tôi lên tiếng mở đường cho nó :
- Cháu phải gọi “Ba chắt nước giùm con”, phải nói như vậy.
Nó như không để ý đến câu nói của tôi, nó lại kêu lên:
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !
Anh Sáu vẫn ngồi im […]
Bài tập 3
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
A : Mai về quê với mình đi !

B : /…/

A : Đành vậy.
Mai mình có việc rồi.

Mai mình bận ôn thi.

Mai bà mình ở quê lên.

Mai mình đi khám bệnh.

Mai mình với Hoa đi mua quần áo.
Bài tập 4
Luyện Tập
Tiết 130
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Tôi nghĩ bụng : Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất ; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
 Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được
Mẹ ơi, trên mây có người gọi con
“Bọn tớ chơi từ khi thức dậy đến
lúc chiều tà.
Bọn tớ chơi với bình minh vàng,
bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”
Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình
lên đó được?”
Họ đáp :“Hãy đến nơi tận cùng
trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ
được nhấc bổng lên tận tầng mây”
“Mẹ mình đang đợi ở nhà”
-con bảo- “Làm sao có thể rời mẹ
mà đến được?”
Thế là họ mỉm cười bay đi.
Nhưng con biết có trò chơi thú vị
hơn mẹ ạ.
Con là mây và mẹ sẽ là trăng
Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái
nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm
Trong sóng có người gọi con:
“Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”
Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”
Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”.
Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”
Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua.
Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn.
Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ,
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười văng vỡ
tan vào lòng mẹ.
Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào
Sơ Đồ Tư Duy
Vẽ lại bản đồ tư duy khái quát nội dung bài theo ý tưởng của các em.
Hoàn thiện các bài tập vào vở?
Tìm thêm các tình huống trong đời sống có chứa hàm ý.
Chuẩn bị bài tiếp theo chương trình địa phương (phần Tiếng Việt) .
Dặn Dò
Xin Chào
V�
Hẹn Gặp Lại