Bài 24. Nghĩa tường minh và hàm ý

Ban giám khảo ,quý thầy cô về dự giờ thăm lớp!
Nhiệt liệt chào mừng
Kiểm tra bài cũ
Xác định hàm ý trong đoạn đối thoại sau, và cho biết người nghe có hiểu hàm ý đó không? Chi tiết nào cho thấy điều đó.?
Trong giờ kiểm tra
- Bình: Cậu làm bài xong chưa? Cho tớ xem câu 3 với!
- Hoa: Cô giáo đang nhìn kìa.
- Bình: Đâu có, cô đang đi xuống cuối lớp, có nhìn chúng mình đâu.
-> B?n Hoa dó cú ý th?c s? d?ng h�m ý, khộo lộo t? ch?i trỏnh l�m b?n t? ỏi nhung Bỡnh khụng hi?u h�m ý c?a Hoa v?n ti?p t?c qu?y r?y l�m m?t tr?t t? chung.
Tiết 138
Tâp. Làm thơ bốn chữ
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
(TIẾP THEO)
TI?T:138 NGHIA TU?NG MINH V� H�M í
I. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG HÀM Ý
1.Xét ví dụ sgk/90:
Chị Dậu Vừa nói vừa mếu máo:
- Thôi u không ăn ,để phần cho con .Con chỉ được ăn ở nhà bữa nay nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con.Con cứ ăn thật no , không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ , nó xám mặt lại hỏi bằng giọng luống cuống :
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
Điểm thêm một “giây” nức nở ,chị Dậu ngó con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Cái Tí nghe nói giãy nảy ,giống như sét đánh ngang tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc:
U bán con thật đấy ư? Con van u,con lạy u,con còn bé bỏng, u đừng đem bán con đi ,tội nghiệp. U để cho con ở nhà chơi với em em con.
TI?T:138 NGHIA TU?NG MINH V� H�M í
I. ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG HÀM Ý
1.Xét ví dụ sgk/90
2. Nhận xét:
Câu: Con chỉ được ăn ở nhà bữa nay nữa thôi.
-> Người nói (chị Dậu) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.Người nghe( Cái Tí ) chưa giải đoán được hàm ý
Câu: Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.


-> Người nói (chị Dậu) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.Người nghe( Cái Tí ) giải đoán được hàm ý
3. Kết luận : (SGK)
Để sử dụng hàm ý cần có hai điều kiện sau :
+ Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
+Người nghe (người đọc)có năng lực giải đoán hàm ý.

 Mẹ đã bán con rồi.
-> Giao tiếp chưa đạt hiệu quả
-> Giao tiếp đạt hiệu quả.
Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài
BÀI TẬP 3/SGK/92
Hãy điền lượt lời của B trong đoạn hội thoại sau đây một câu có hàm ý từ chối.
A: Mai về quê với mình đi!
B:
A: Đành vậy.
Có thể điền vào lượt lời của B các câu sau:
Mình sắp thi rồi.
Mình chưa làm bài tập xong.
- Mình phải giúp bố sửa nhà…..
HỌC SINH XÂY DỰNG ĐOẠN HỘI THOẠI TRONG ĐÓ CÓ SỬ DỤNG HÀM Ý VỚI ĐẦY ĐỦ HAI ĐIỀU KIỆN VỪA HỌC
NAM: Cậu thích chơi bóng chuyền không ?
HÙNG: Tớ thích chơi bóng đá.
NAM: Thế à?
TÌNH HUỐNG 1:
Trong giờ kiểm tra
Bình: Cậu làm xong bài chưa ? Cho mình xem với!
Hoa: Cô đang nhìn kìa.
Bình: Đâu có, cô đang đi về phía cuối lớp mà ,có nhìn phía này đâu.
 Bạn Hoa có ý thức dùng hàm ý từ chối khéo léo tránh làm cho bạn tự ái. Bình không hiểu hàm ý nên tiếp tục quấy rầy Hoa và làm mất trật tự.
Hoa đã không chú ý đến năng lực giải đoán hàm ý của Bình  Hoa sử dụng hàm ý chưa đạt hiệu quả.
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý(TT)
I.ĐIỀU KIỆN SỬ DỤNG HÀM Ý
1.Xét ví dụ sgk/90
2. Nhận xét
3.Kết luận :
Để sử dụng hàm ý cần có hai điều kiện sau :
+ Người nói (người viết) có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
+Người nghe (người đọc)có năng lực giải đoán hàm ý.
4. Lưy ý : Khi sử dụng hàm ý phải phù hợp:
+ Năng lực người tiếp nhận .
B�i t?p 1skg /91:Ngu?i núi, ngu?i nghe trong cõu in d?m du?i dõy l� ai? Xỏc d?nh h�m ý c?a m?i cõu ?y. Theo em, ngu?i nghe cú hi?u h�m ý c?a ngu?i núi khụng? Nh?ng chi ti?t n�o ch?ng t? di?u dú?
a. - Anh núi n?a di: - ễng gi?c
- Bỏo cỏo h?t! - Ngu?i con trai v?t tr? l?i gi?ng vui v?. - Nam phỳt n?a l� mu?i. Cũn hai muoi phỳt thụi. Bỏc v� cụ v�o trong nh�. Chố dó ng?m r?i d?y.
Thỡ gi? ng?n ng?i cũn l?i thỳc gi?c c? chớnh ngu?i h?a si gi�. ễng theo li?n anh thanh niờn v�o trong nh�, d?o nhỡn qua m?t lu?t tru?c khi ng?i xu?ng gh?.

- Ngu?i núi: Anh thanh niờn.
- Ngu?i nghe: ễng h?a si,cụ ki su.
- H�m ý : M?i cụ v�o bỏc v�o nh� u?ng nu?c chố.
- Chi ti?t : ễng theo anh thanh niờn v�o trong nh� ,d?o nhỡn qua m?t lu?t tru?c khi ng?i xu?ng gh?.


HỌC SINH THẢO LUẬN NHÓM!
Hàm ý của câu in đậm dưới đây là gì? Vì sao em bé không nói thẳng được mà phải sử dụng hàm ý? Việc sử dụng hàm ý có thành công không?
- Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!
- Hàm ý: Chắt nước giùm để cơm khỏi bị nhão.
Vì lần trước bé đã nói thẳng ra rồi mà không có hiệu quả hơn, nữa lúc này em chưa thể đổi cách xưng hô mà thời gian thi gấp quá, nếu để chậm cơm sẽ bị nhão nên em bé phải sd hàm ý.
Việc sử dụng hàm ý không được thành công vì anh Sáu vẫn ngồi im, anh tỏ ra không cộng tác
- Vì Thu đã không chú ý đến đối tượng người tiếp nhận. Nói với người lớn phải lễ phép tôn trọng, không được nói trống không.
Bài 2/sgk/92
Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hi vọng” với “con đường” trong các câu sau.
Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không biết đâu là thực, đâu là hư. Cũng giống như những con đường trên mặt đất; kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thành đường đó thôi.
- Hàm ý: Tuy hi vọng chưa thể nói là thực hay hư nhưng nếu cố gắng thực hiện thì cũng có thể đạt được.
Bài 4/sgk/92
Tìm các câu có ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại giữa em bé với những người ở trên mây và sóng.
- Các câu có hàm ý mời mọc:
“Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.”
-Các câu có hàm ý từ chối:
“Mẹ mình đang đợi mình ở nhà.” “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”
Bài 5/sgk/92
-Hiểu và nắm vững các điều kiện sử dụng hàm ý.
- Hoàn tất các bài tập còn lại
- Ôn tập thơ nắm vững kiến thức về hiện đại chuẩn bị viết bài kiểm tra 1 tiết.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM !
CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC