Bài 24. Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

đến dự giờ Ngữ Văn
lớp 9
Chµo mõng c¸c thÇy c«
Trường THCS Võ THị SáU
Kiểm tra bài cũ
? Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích ? Hãy nêu những yêu cầu cần đạt được trong bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích ?
- Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
- Những nhận xét đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tích cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm được người viết phát hiện và khái quát
- Các nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện( hoăch đoạn trích) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục
- Bài nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích) cần có bố cục mạch lạc, có lời văn chuẩn xác, gợi cảm.
Tiết 125
Nghị luận
về một đoạn thơ bài thơ
Tiết 125.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
I. Tìm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ:
Như thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ ?
1. Phân tích ví dụ
Vấn đề nghị luận của văn bản là gì?
- Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời của nhà thơ Thanh Hải
Đối tượng nào được đưa ra nghị luận ?
- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”
* Vấn đề nghị luận:
* Đối tượng nghị luận:
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
1. Phân tích ví dụ: ( sgk/ 77, 78)
Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời”
* Nhận xét
a) Vấn đề nghị luận:
b) Hệ thống luận điểm:
Hoạt động nhóm
Nhóm 1
Nhóm 3
Nhóm 2
Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng nghĩa .
Hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ.
Hình ảnh một mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng được hoà nhập, được dâng hiến
+ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên. + Hình ảnh mùa xuân của đất nước trong lao động và chiến đấu.
+ Nguyện ước làm một mùa xuân nho nhỏ.
+ Hình ảnh : dòng sông xanh, hoa tím biếc, lộc.
+ Âm thanh: tiếng chim chiền chiện lảnh lót vang trời
+ Ngôn từ: tha thiết, trìu mến của nhà thơ trong lời kêu, giọng hỏi... + Tư thế: Tôi đưa tay tôi hứng.
+ Câu thơ, hình ảnh thơ đặc sắc...
+ Cảm xúc, giọng điệu trữ tình... + Sự láy lại các hình ảnh của mùa xuân.
Xác định luận cứ trong các luận điểm
Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng nghĩa .
Hình ảnh mùa xuân rạo rực của thiên nhiên, đất nước trong cảm xúc thiết tha, trìu mến của nhà thơ.
Hình ảnh một mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng được hoà nhập, được dâng hiến
+ Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên. + Hình ảnh mùa xuân của đất nước trong lao động và chiến đấu.
+ Nguyện ước làm một mùa xuân nho nhỏ.
+ Hình ảnh : dòng sông xanh, hoa tím biếc, lộc.
+ Âm thanh: tiếng chim chiền chiện lảnh lót vang trời
+ Giọng điệu: tha thiết, trìu mến của nhà thơ trong lời kêu, giọng hỏi... + Tư thế: Tôi đưa tay tôi hứng.
+ Câu thơ, hình ảnh thơ đặc sắc...
+ Cảm xúc, giọng điệu trữ tình... + Sự láy lại các hình ảnh của mùa xuân.

Em có nhận xét gì về các luận cứ mà tác giả đưa ra ?
Luận cứ là:
Các câu thơ, hình ảnh thơ đặc sắc
Giọng điệu và kết cấu bài thơ
Nội dung, nghệ thuật của bài thơ
Tiết 125.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
I. Tìm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ:
Như thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ ?
Để làm nổi bật nội dung trên tác giả bài viết phải đi từ khía cạnh nào của bài thơ?
- Tác giả khai thác từ giá trị nghệ thuật để làm nổi bật nội dung của văn bản: từ ngữ, hình ảnh, các phép tu từ, giọng điệu…
=> Giá trị nghệ thuật
- Hệ thống luận điểm làm nổi bật nội dung nhờ các luận cứ thuyết phục
=> Giá trị nội dung
2. Kết luận :
- Cách làm trên để nổi bật giá trị về nội dung và nghệ thuật bài thơ
=> Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
Tiết 125.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
I. Tìm hiểu bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ:
Như thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ ?
* Khái niệm:
Nghị luận về một đoạn thơ,
bài thơ:
- trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, đoạn thơ đó.
- Người viết đã trình bày những cảm nghĩ, đánh giá bằng thái độ tin yêu, bằng tình cảm thiết tha trìu mến.
- Lời văn toát lên những rung động trước sự đặc sắc của các hình ảnh, giọng điệu, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải.
I- Tìm hiểu bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ
1. Phân tích ví dụ: (SGK/ 77-78)
a) Vấn đề nghị luận
2. Nhận xét
b) Hệ thống luận điểm
Văn bản "Khát vọng hoà nhập, dâng hiến cho đời"
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
c) Bố cục
1- Mở bài : Từ đầu đến "đáng trân trọng"
( Giới thiệu bài thơ, bước đầu đánh giá, khái quát cảm xúc)
2- Thân bài : Tiếp theo đến "là sự láy lại các hình ảnh ấy của mùa xuân"
( Triển khai các luận điểm bằng cách trình bày sự cảm nhận, đánh giá cụ thể những đặc sắc nổi bật về nội dung, nghệ thuật của bài thơ )
3- Kết bài : Phần còn lại
( Khái quát giá trị, ý nghĩa bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" )
d) Cách diễn đạt
? Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản ?
? Em hãy nhận xét cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản ?
+ Bố cục chặt chẽ, có đầy đủ các phần
thông thường của một bài nghị luận
+ Giữa các phần có sự liên kết tự nhiên
về ý và về diễn đạt.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
1. Phân tích ví dụ:( sgk/77,78)
Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời”
* Nhận xét
a) Vấn đề nghị luận
b) Hệ thống luận điểm
c) Bố cục
d) Cách diễn đạt
2. Ghi nhớ: ( Sgk/78)
Khái niệm
Yêu cầu:
+ Về nội dung: Bài nghị luận tập trung phân tích các yếu tố ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu,…từ đó nêu bật được giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.
+ Về hình thức: Bài nghị luận có bố cục mạch lạc rõ ràng; có lời văn gợi cảm, thể hiện rung động chân thành của người viết về đoạn thơ, bài thơ.
Yêu cầu:
Tiết 125.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
II. Luyện tập:
Hãy nêu thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ đặc sắc này?
* Gợi ý:
- Bài thơ còn là khúc tráng ca ca ngợi sự độc lập thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước (khổ cuối)
- Từ hình ảnh mùa xuân thiên nhiên tươi đẹp nhà thơ đẫ thấy đất nước, con người đang vào xuân rộn rã (khổ 2, 3)
- Bài thơ không chỉ là tâm nguyện của Thanh Hải mà còn là lời nhắn gửi chân tình, tha thiết của nhà thơ đối với mỗi con người chúng ta như một quy luật, một quyền lợi của mỗi người đối với đất nước
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
1. Phân tích ví dụ:( sgk/77,78)
Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời”
* Nhận xét
a) Vấn đề nghị luận
b) Hệ thống luận điểm
c) Bố cục
d) Cách diễn đạt
2. Ghi nhớ: ( Sgk/78)
II. Luyện tập:
1.Bài tập 2:
Khái niệm
Yêu cầu:
Nêu điểm giống và khác nhau giữa bài nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) và bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
SO SÁNH BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH) VÀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ
- Đều trình bày nhận xét, đánh giá của người viết.
- Bố cục bài phải mạch lạc, luận điểm luận cứ rõ ràng.
Nhận xét đánh giá về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của tác phẩm.
- Nhận xét đánh giá về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ.


- Nh?n xột dỏnh giỏ g?n v?i phõn tớch, bỡnh giỏ ngụn t?, hỡnh ?nh gi?ng di?u,. c?a do?n tho, b�i tho.
- Nhận xét đánh giá xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, tính cách hành động,.. của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
1. Phân tích ví dụ:( sgk/77,78)
Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời”
* Nhận xét
a) Vấn đề nghị luận
b) Hệ thống luận điểm
c) Bố cục
d) Cách diễn đạt
2. Ghi nhớ: ( Sgk/78)
II. Luyện tập:
1.Bài tập 1:
2.Bài tập 2:
Khái niệm
Yêu cầu:
3.Bài tập 3:
3. Bài tập 3:
Đọc đoạn văn sau:
Bài thơ được viết theo mạch cảm xúc thời gian. Còn đứng trên đất Bắc, tác giả đã phải bịn rịn nghĩ tới lúc chia tay, phải xa nơi Bác nghỉ. Và đây cũng là dòng cảm xúc được đẩy tới mức cao nhất, tuôn trào mạnh mẽ nhất:
“Mai về miền Nam thương trào nước mắt”
Câu thơ như lời nói thường, không cần dùng đến kĩ thuật. Giọng thơ không ồn ào. Thế mà đọc lên thấy xúc động. Trước hết bởi cách nói, cách bộc lộ có cái gì đó rất Nam Bộ. Chân thành bộc trực mà không thô. Tác giả thay mặt cho đồng bào miền Nam – những người con ở xa – bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn. Người đọc đồng cảm với anh, bởi nỗi thương nhớ, xót xa ân hận khi đến trước Bác, nào phải của riêng ai.
(theo Đức Thảo, báo Văn nghệ, số 1186)
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Tiết 125
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
1. Ví dụ:( sgk/77,78)
Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập dâng hiến cho đời”
* Nhận xét
a) Vấn đề nghị luận
b) Hệ thống luận điểm
c) Bố cục
d) Cách diễn đạt
2. Ghi nhớ: ( Sgk/78)
II. Luyện tập:
1.Bài tập 1:
2.Bài tập 2:
4.Bài tập 4:
Cảm nhận của em về tình cảm cha con trong bài thơ “Nói với con” của Y Phương
Cho đề bài sau:
Để nêu cảm nhận của em về tình cảm cha con trong bài thơ “Nói với con” của Y Phương em dự định sẽ trình bày mấy luận điểm, đó là những luận điểm nào? Vì sao?
Khái niệm
Yêu cầu:
3.Bài tập 3:









































































1
2
3
6
5
4
Phần thưởng của bạn là một tràng pháo tay !
Điền vào chỗ trống hoàn thành khái niệm sau:
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là.
trình bày nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy
Mất lượt rồi
bạn ơi !
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là làm công việc gì?
a.Tìm cách để nhanh chóng học thuộc lòng bài thơ, đoạn thơ
b.Tập luyện niều lần nhằm đọc thật diễn cảm bài thơ, đoạn thơ
c. Nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ
d.Nêu ý kiến của nhiều người khác nhau về đoạn thơ, bài thơ
c
? Dòng nào sau đây không phù hợp với yêu cầu của bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
a/ Trình bày những cảm nhận, đánh giá về cái hay,cái đẹp của đoạn thơ, bài thơ.
b/ Căn cứ vào đặc điểm ngoại hình, ngôn ngữ, tâm lí, hành động của nhân vật để phân tích.
c/ Bám sát ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu.để cảm nhận đánh giá tình cảm, cảm xúc của tác giả.
d/ Bố cục mạch lạc, lời văn gợi cảm, thể hiện sự chân thành của người viết.
b
Kể tên các thể loại nghị luận mà em đã học ?
Nghị luận về một sự vật, hiện tượng đời sống.
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Nghị luận về tác phẩm truyện( hoặc đoạn trích).
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ .
Cảnh ngày xuân
(trích Truyện Kiều của Nguyễn Du)
a) Nếu yêu cầu trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ trên, em dự định trình bày bài viết bằng mấy luận điểm ?
b) Theo dõi bốn câu đầu đoạn thơ tìm các luận cứ làm sáng tỏ luận điểm sau: "Bốn câu đầu đoạn thơ là một bức tranh mùa xuân tươi đẹp".
Bài tâp thêm:
Củng cố, dặn dò:
- Chuẩn bị bài :
Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
- Em hiểu gì về những câu thơ sau: “Đã là con chim, chiếc lá. Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh. Lẽ nào vay mà không có trả. Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”
-Như thế nào là nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.?
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ.
chúc các em học giỏi