Bài 24. Hành động nói (tiếp theo)

Chia sẻ bởi Đoàn Thị Quý | Ngày 02/05/2019 | 20

Chia sẻ tài liệu: Bài 24. Hành động nói (tiếp theo) thuộc Ngữ văn 8

Nội dung tài liệu:

CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
KIỂM TRA BÀI CŨ̃
1, Hành động nói là gì? Nêu những kiểu hành động nói thường gặp?
2, Xác định hành động nói có trong trường hợp sau:
Lí Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:
- Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.
Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (hành động trình bày)
Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. ( hành động đe dọa)
Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (hành động điều khiển)
Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. (hành động hứa hẹn)
Tiết 98 TIẾNG VIỆT
HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
Tiết 98
Tiếng Việt
HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I/ Cách thực hiện hành động nói

1/ Xác định mục đích nói của các câu trần thuật trong đoạn trích dưới đây bằng cách đánh dấu (+) vào ô thích hợp và dấu (-) vào ô không thích hợp theo bảng tổng hợp kết quả bên dưới.
Trả lời
(1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.(2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. (3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
(Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
Tiết 98
Tiếng Việt
HÀNH ĐỘNG NÓI (TT)
I/ Cách thực hiện hành động nói:
Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp hoặc theo cách gián tiếp

* Ghi nhớ:
Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp)

? Năm câu trong đoạn văn trên đều là câu trần thuật nhưng chúng có thể có những mục đích khác nhau và thực hiện những hành độ̣ng nói khác nhau. Vậy chúng ta có thể rút ra nhận xét gì?
(1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.(2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.(3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp
Thực hiện hành động nói theo cách gián tiếp
II. LUYỆN TẬP
1/ Tìm các câu nghi vấn trong bài
Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.
Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ
bỏ mình vì nước đời nào không có?
Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn
vui vẻ phỏng có được không?
Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?
Vì sao vậy?
Nếu vậy, rồi đây, sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?
Câu nghi vấn thực hiện hành động khẳng định
Câu nghi vấn thực hiện hành động phủ định
Câu nghi vấn thực hiện hành động khẳng định
Câu nghi vấn thực hiện hành động giải thích nhằm gây sự chú y
Câu nghi vấn thực hiện hành động phủ định
Cho biết những câu nghi vấn ấy
được dùng làm gì?
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
II. LUYỆN TẬP
Vị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn
có liên quan như thế nào đến mục đích nói của nó?
Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ
bỏ mình vì nước đời nào không có?
Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn
vui vẻ phỏng có được không?
Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?
Vì sao vậy?
Nếu vậy, rồi đây, sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?
* Câu nghi vấn ở đoạn văn đầu tạo tâm thế cho tướng sĩ chuẩn bị nghe những lí lẽ của tác giả.
* Câu nghi vấn ở những đoạn văn giữa bài thuyết phục và động viên, khích lệ tướng sĩ.
* Câu nghi vấn ở đoạn cuối khẳng định chỉ có con đường là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bờ cõi.
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
II. LUYỆN TẬP
2/ Nhiều người có nhận xét là trong các bài nói, bài viết của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường kêu gọi chiến sĩ, đồng bào bằng những câu trần thuật. Hãy tìm những câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích dưới đây của Người và cho biết hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào trong việc động viên quần chúng?
a/ Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc.
Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.
Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn.
Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt (…)
b/ Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.
(…) Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
a/ Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc.
Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.
Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn.
Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt (…)
b/ Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.
(…) Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
II. LUYỆN TẬP
Hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào trong việc động viên quần chúng?
Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khiến, kêu gọi, có tác dụng làm cho quần chúng thấy gần gũi với lãnh tụ, thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ giao cho chính là nguyện vọng của mình.
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
3/ Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn trích sau.
II. LUYỆN TẬP
Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa (…). Hay là bây giờ em nghĩ thế này… Song anh có cho phép em mới dám nói…
Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…
Chưa nghe hết câu, tôi đã hết răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa (…). Hay là bây giờ em nghĩ thế này… Song anh có cho phép em mới dám nói…
Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…
Chưa nghe hết câu, tôi đã hết răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
Những câu có mục đích cầu khiến vừa tìm được thể̉ hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nàọ?
II. LUYỆN TẬP
Dế Choắt yếu đuối nên lời cầu khiến nhã nhặn, mềm mỏng, khiêm tốn.
Dế Mèn ỷ là kẻ mạnh nên giọng điệu ra lệnh, ngạo mạn, hách dịch..
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
4/ Trong các cách hỏi đường dưới đây, em nên dùng những cách nào để hỏi người lớn?
A Bác có biết bưu điện ở đâu không ạ?

B Bác làm ơn chỉ dùm cháu bưu điện ở đâu ạ.

C Bưu điện ở đâu, hả bác?

D Chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu với!

E Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ?
II. LUYỆN TẬP
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
A Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.

B Trả lời người kia: “Có chứ ạ. Cái lọ ấy không
nặng đâu mà!”.

C Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “Mời anh.”
( hoặc “Mời chị.”, “Mời bác.”…).
5/ Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh : “Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ?”. Theo em, trong những hành động dưới đây, người nghe nên chọn những hành động nào?
II. LUYỆN TẬP
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
Chỉ ra hành động nói và cách thực hiện hành động nói trong mỗi câu sau đây:

Câu1: Mấy giờ thì bạn đi học?
Hành động hỏi – Cách dùng trực tiếp
Câu 2: Bạn có thể đóng cánh cửa giúp mình được không?
Hành động điều khiển – Cách dùng gián tiếp
Câu 3: Thời oanh liệt nay còn đâu?
Hành động bộc lộ cảm xúc – Cách dùng gián tiếp
Câu 4: Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương.
Hành động đề nghị – Cách dùng trực tiếp
Câu 5: Thương thay thân phận con tằm
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Hành động bộc lộ cảm xúc – Cách dùng trực tiếp
Câu 6: Em hứa sẽ đi học đúng giờ.
Hành động hứa hẹn – Cách dùng trực tiếp
Câu7: Bổn phận của con cái là phải hiếu thảo với cha mẹ.
Hành động khuyên bảo – Cách dùng gián tiếp
BÀI TẬP 6
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
I/ Cách thực hiện hành động nói:
Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp hoặc theo cách gián tiếp
* Ghi nhớ:
Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp)
II/ Luyện tập:

Tiết 98
Tiếng Việt
HÀNH ĐỘNG NÓI. (TT)
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
Dặn dò:
Về nhà học phần ghi nhớ.
Cho ví dụ về cách dùng hành động nói theo lối trực tiếp, gián tiếp
Đọc và soạn bài “Hội thoại”.
BT1
BT2
BT3
BT4
BT5
BT6
CC
GIỜ HỌC KẾT THÚC
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ
CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ THAM GIA XÂY DỰNG BÀI HỌC.

* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...

Người chia sẻ: Đoàn Thị Quý

Dung lượng: | Lượt tài: 0

Loại file:

Nguồn : Chưa rõ

(Tài liệu chưa được thẩm định)

Tải tài liệu

Báo cáo sai sót

Đề suất chỉnh sửa , phân lại mục