Bài 24. Đa dạng và vai trò của lớp Giáp xác

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN ĐÔNG ANH
TRƯỜNG THCS UY NỖ
Môn Sinh học
Giáo viên dạy: Ngô Thị Thanh Hương
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ HỘI THI GIÁO VIÊN GIỎI CẤP HUYỆN
ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ
CỦA LỚP GIÁP XÁC
TIẾT 25 – BÀI 24
Mọt ẩm
Con sun
Rận nước
Chân kiếm
Cua đồng
Cua nhện
Tôm ở nhờ
Lớp giáp xác có khoảng 20 nghìn loài, sống ở hầu hết các ao, hồ, sông, biển, một số ở trên cạn và một số nhỏ sống kí sinh
Tiết 25: ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ CỦA LỚP GIÁP XÁC
I- MỘT SỐ GIÁP XÁC KHÁC
Quan sát những hình ảnh sau đây và hoàn thành phiếu học tập 1:
Thảo luận 4 nhóm (3 phút)
+ Nhóm 1 và 3: mọt ẩm, con sun, rận nước, chân kiếm.
+ Nhóm 2 và 4: cua đồng đực, cua nhện, tôm ở nhờ.
PHIẾU HỌC TẬP 1
Tìm từ thích hợp (trong các từ gợi ý) điền vào ô trống ở bảng sau cho đúng:
Đặc điểm
Đại diện
Thở bằng mang; Sống bám vào vỏ tàu; Mùa hạ sinh toàn con cái; Kí sinh: phần phụ tiêu giảm; Phần bụng tiêu giảm; Chân dài giống nhện; Phần bụng vỏ mỏng và mềm
1. Mọt ẩm
3. Rận nước
4. Chân kiếm
5. Cua đồng
6. Cua nhện
7. Tôm ở nhờ
2. Con sun
1. Mọt ẩm
Râu ngắn, các đôi chân đều bò được. Thở bằng mang, ở cạn nhưng chúng cần chỗ ẩm ướt
2. Con sun
Sống ở biển, con trưởng thành sống cố định, thường bám vào vỏ tàu, thuyền, làm giảm tôc độ di chuyển của phương tiện giao thông thủy
3. Rận nước
Sống ở nước ngọt,có kích thước khoảng 2mm. Di chuyển nhờ vận động của đôi râu lớn. Mùa hạ sinh sản toàn con cái, là thức ăn chủ yếu của cá
4. Chân kiếm
Sống ở các thủy vực nước ngọt, nước mặn và nước lợ, có kích thước và vai trò như rận nước
B
A
5. Cua đồng đực
Phần bụng tiêu giảm, dẹp mỏng gập vào mặt bụng của mai. Cua bò ngang, thích nghi với lối sống ở hang hốc
6. Cua nhện
Sống ở biển, được coi có kích thước lớn nhất trong lớp giáp xác, nặng tới 7kg. Chân dài giống nhện. Thịt ăn ngon.
7. Tôm ở nhờ
Thường gặp ở ven bờ biển.Có phần bụng vỏ mỏng và mềm, thường ẩn dấu vào chiếc vỏ ốc rỗng. Khi di chuyển chúng kéo vỏ ốc theo. Chúng sống cộng sinh với hải quỳ
MỘT SỐ GIÁP XÁC KHÁC
Mọt ẩm
Con sun
Rận nước
Chân kiếm
Cua đồng
Cua nhện
Tôm ở nhờ
Đặc điểm
Đại diện
1. Mọt ẩm
3. Rận nước
4. Chân kiếm
5. Cua đồng
đực
6. Cua nhện
7. Tôm ở nhờ
2. Con sun
KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP 1
Đặc điểm
Đại diện
1. Mọt ẩm
3. Rận nước
4. Chân kiếm
5. Cua đồng
đực
6. Cua nhện
7. Tôm ở nhờ
2. Con sun
KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP 1
Một số đại diện khác của lớp Giáp xác nước ngọt
Con tép
Tôm rồng
Tôm càng xanh
Tôm ma
Một số đại diện khác của lớp Giáp xác nước mặn, nước lợ
Tôm sú
Tôm he
Tôm càng xanh
Tôm thẻ chân trắng
Các loại tép
Ruốc biển
Tép đồng
Tép cảnh
Tép sông
Con cáy: sống ở nước lợ, nước ngọt
Cua biển
Con còng: sống trên bãi triều, đáy cát
Con ghẹ
Con dã tràng:
Sống ở bãi cát vùng triều. Dùng càng chuyền cát qua miệng để lọc thức ăn, vê cát thành viên
Dã tràng xe cát biển đông
Nhọc nhằn mà chẳng nên công cán gì
Tôm hùm
Tôm hùm đa sắc
Tôm hùm khổng lồ
Cua hoàng đế
Chân khổng lồ, sống ở độ sâu 700m, ăn thịt
Đặc điểm
Đại diện
1. Mọt ẩm
3. Rận nước
4. Chân kiếm
5. Cua đồng
đực
6. Cua nhện
7. Tôm ở nhờ
2. Con sun
Sự đa dạng của Giáp xác được thể hiện ở những điểm nào?
Tiết 25: ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ CỦA LỚP GIÁP XÁC
I- MỘT SỐ GIÁP XÁC KHÁC
 Lớp Giáp xác rất đa dạng về:
+ Số lượng loài: khoảng 20 nghìn loài
+ Hình dạng, kích thước: khác nhau
+ Môi trường sống: cạn, nước: ngọt, mặn, lợ …
+ Lối sống, tập tính phong phú: tự do, kí sinh,
cố định, ẩn mình…
II- VAI TRÒ THỰC TIỄN
Hãy quan sát các hình ảnh và thông tin sau, hoàn thành phiếu học tập 2
Thảo luận nhóm (3 phút)
Bảng ý nghĩa thực tiễn của lớp Giáp xác
Thảo luận nhóm (3 phút) hoàn thành bảng sau:
Thực phẩm tươi sống:
Tôm nương
Tôm càng xanh
Tôm hùm
Cua biển
Ghẹ
II. VAI TRÒ THỰC TIỄN
Cua đồng
Tép
Cáy
Thực phẩm tươi sống:
Tôm sông
Thực phẩm đông lạnh
Thực phẩm khô
Tôm khô
Ruốc khô
Mắm còng
Nguyên liệu để làm mắm
Mắm ruốc
Mắm tôm
Mắm tép chưng thịt
Tôm chua
Làm thức ăn cho động vật nhỏ
Rận nước
Chân kiếm tự do
Một số giáp xác gây hại:
Sun
Chân kiếm kí sinh


- Thế giới mỗi năm khai thác khoảng 2 triệu tấn Giáp xác chủ yếu là tôm biển. Tôm đông lạnh là hàng hải sản quan trọng của nước ta xuất sang Nhật Bản, Mĩ, Trung Quốc...
- Tôm hùm có thể nặng từ 1 đến 3kg. Cua nhện có chân dài giống chân nhện, sải chân dài từ 1,5 đến 3m, nặng từ 3,5 đến 7kg và có thể sống ở độ sâu 250m dưới đáy đại dương. Thịt tôm hùm, cua nhện được coi là có giá trị hàng đầu trong các Giáp xác thương phẩm.
- Nhiều Giáp xác nhỏ (rận nước, chân kiếm...) ở ao hồ, sông, biển... Có tốc độ sinh sản nhanh. Vì thế, tuy nhỏ nhưng chúng là thức ăn quan trọng của nhiều loài cá công nghiệp như cá trích và cả các động vật lớn ở đại dương như cá voi.
Bản tin sinh học
Bảng ý nghĩa thực tiễn của lớp Giáp xác
Thảo luận nhóm đôi (3 phút) hoàn thành bảng sau:
Tôm hùm, tôm sú,
tôm he…
Tôm, ruốc biển, tép
Ruốc, tép, tôm
Tôm, tép
Tôm, cua, cua nhện
Tôm sông, cua đồng
Con sun
Chân kiếm kí sinh
Chân kiếm kí sinh
Bảng Ý nghĩa thực tiễn của lớp Giáp xác
Tôm tép làm sạch môi trường nước
Tiết 25: ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ CỦA LỚP GIÁP XÁC
I- MỘT SỐ GIÁP XÁC KHÁC
II- VAI TRÒ THỰC TIỄN

- Lợi ích:
+ Cung cấp thực phẩm cho con người.
+ Là nguồn nguyên liệu xuất khẩu có giá trị
+ Là nguồn thức ăn của cá .
Tác hại:
+ Có hại cho giao thông đường thuỷ.
+ Có hại cho nghề cá
+ Là vật chủ trung gian truyền bệnh

Do ích lợi trên mà hiện nay nhiều loài giáp xác bị khai thác quá mức.
Điều này sẽ dẫn đến hậu quả gì?
Nhiều loài giáp xác bị khai thác quá mức, đánh bắt không đúng
Đánh bắt bằng mìn
Đánh bắt bằng điện
Thực trạng khai thác Giáp xác
Ô nhiễm môi trường
Tôm chết
+ Cạn kiệt nguồn thuỷ hải sản có giá trị.
+ Ảnh hưởng tới nguồn thức ăn của các loài khác trong hệ sinh thái => Mất cân bằng sinh thái.
Đông vật lớp Giáp xác có vai trò rất quan trọng đối với tự nhiên, đối với con người.
Vậy, là học sinh em nghĩ mình cần phải làm gì để bảo sự đa dạng của chúng và phát triển nguồn giáp xác có lợi ?
Không đánh bắt bằng cách hủy diệt
Đánh bắt bằng mìn
Đánh bắt bằng điện
Không đánh bắt Giáp xác trong giai đoạn sinh sản
x
x
x
x
Bảo vệ môi trường sống
x
x
Có kế hoạch nuôi trồng và khai thác hợp lí.
Bảo vệ Giáp xác có ích.
Một số giáp xác khác
Đa dạng về số loài
Đa dạng về môi trường sống và lối sống
Có lợi
Có hại
Vai trò thực tiễn
Làm thực phẩm
Làm T.Ă cho động vật
Là nguồn lợi có giá trị xuất khẩu
Giao thông thủy, công trình dưới nước
Vật trung gian truyền bệnh
Kí sinh gây hại cá
Đa dạng về hình dạng
kích thước cơ thể
Qua bài, em nhận xét gì về sự đa dạng và vai trò của các động vật trong lớp Giáp xác ?
Một số giáp xác khác
Đa dạng về số loài
Đa dạng về môi trường sống và lối sống
Có lợi
Có hại
Vai trò thực tiễn
Làm thực phẩm
Làm T.Ă cho động vật
Là nguồn lợi có giá trị xuất khẩu
Giao thông thủy, công trình dưới nước
Vật trung gian truyền bệnh
Kí sinh gây hại cá
Đa dạng về hình dạng
kích thước cơ thể
TRÒ CHƠI
AI NHANH- AI NHỚ
Hướng dẫn về nhà
- Về nhà học bài, trả lời câu hỏi cuối bài
- Đọc mục em có biết trang 81
- Soạn bài 25 trang 82
- Sưu tầm tư liệu, hình ảnh về lớp hình nhện
Xin chân thành cảm ơn!