Bài 23. Viếng lăng Bác

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ DỰ THI
Người thực hiện: Trần Thị Ngọc
Đơn vị: Tổ Văn – Trường Cấp 2,3 Nguyễn Trãi- Cư Mgar – Đắc Lắc
GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ DỰ THI
Người thực hiện: Trần Thị Ngọc
Đơn vị: Tổ Văn – Trường Cấp 2,3 Nguyễn Trãi- Cư Mgar – Đắc Lắc
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc lòng, diễn cảm bài thơ: Mùa xân nho nhỏ. Em chọn phân tích một đoạn tâm đắc?
Đọc một bài thơ, hoặc kể tên một bài hát về Bác?
Đây là ai?
Bác Hồ kính yêu
Tiết 117
Văn bản
VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
Các em hãy lắng nghe!
Viếng lăng Bác
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre, xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
4.1976
2. Chú thích:
a. Tác giả, tác phẩm
? Nêu hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
- Tác giả:
Tên Phan Thanh Viễn ( 1928) – Quê An Giang
Ông là một trong những cây bút xuất hiện sớm của lực lượng văn nghệ GPMN.
- Tác phẩm:
- Viết 1976- khi T/g trong đoàn người ở MN ra viếng lăng Bác
- In trong tập thơ: Như mây mùa xuân.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
2. Chú thích:
a. Tác giả, tác phẩm
b. Từ khó: ( SGK)
3. Thể loại:
? Bài thơ làm theo thể thơ gì? Đặc điểm?
Thơ 8 chữ, có sáng tạo
? Bài thơ viết theo trình tự chuyến vào lăng viếng Bác. Em hãy chỉ ra bố cục của bài?
4. Bố cục:
4 phần
P1:Khổ 1
Cảnh bên ngoài lăng buổi sáng sớm
P2: Khổ 2
Cảnh đoàn người xếp hàng vào lăng viếng Bác
P3: Khổ 3
Cảnh bên trong lăng, niềm xúc động của nhà thơ khi đứng trước Bác.
P4: Khổ 4
Ước nguyện của T/g khi mai về MN.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
? Tìm hiểu cảm xúc bao trùm của T/g và trình tự biểu hiện trong bài thơ?
- Cảm xúc bao trùm bài thơ là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính; lòng biết ơn pha lẫn tự hào đau xót khi T/g từ MN ra viếng Bác. Cảm hứng ấy đã chi phối giọng điệu bài thơ…
- Mạch vận động của cảm xúc ( trình tự biểu hiện trong bài) đi theo trình tự cuộc vào lăng viếng Bác.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
Khổ thơ 1:
“Con ở miền Nam……………….thẳng hàng.”
Câu đầu cho ta biết điều gì? Giải thích từ “ viếng, thăm”
? Tại sao nhan đề
T/g dùng “viếng”
ở đây T/g dùng
“thăm”? T/d của
Cách dùng từ?

- Bằng cách nói giản dị, mộc mạc; cách nói giảm, nói tránh; xưng hô “con” gợi sự thân mật, gần gũi – hàm chứa sự xúc động, bồi hồi của T/g.
? Em có nhận xét gì về cách xưng hô của T/g?
? H/ả đầu tiên mà T/g cảm nhận và quan
Sát là gì? Hình ảnh đó gợi cho em điều gì?
- Đã thấy…ngát
Lăng Bác gần gũi như giữa làng quê VN
- Ôi! Hàng tre…hàng.
? H/ả này có hoàn toàn giống H/ả hàng tre ở câu 3 không?Thành ngữ nào đã được sử dụng? Ý nghĩa?
H/ả ẩn dụ “ hàng tre”: biểu tượng cho con người, cho DTVN bất khuất kiên cường.
Khổ thơ 2:
“Ngày ngày mặt trời…………….mùa xuân…”
? Khổ thơ 2 được tạo nên bởi 2 cặp câu với những H/ả thực và ẩn dụ sóng đôi. Hãy chứng minh.
? Trong cặp câu đầu có mấy H/ả mặt trời? Phân tích sự khác nhau
giữa các H/ả đó? Những biện pháp nghệ thuật nào đã được
sử dụng? T/d?
- Cặp 1:
Nhân hóa mặt trời thực: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Ẩn dụ mặt trời trong lăng: Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
+ từ láy: ngày ngày
Nhiều biện pháp nghệ thuật được sử dụng đạt hiệu quả cao
Vĩnh viễn hóa, bất tử hóa hình tượng Bác Hồ trong lòng mọi người, giữa thiên nhiên, vũ trụ; mặt khác ca ngợi công lao trời biến của người đối với DTVN.
- Cặp 2:
? H/ả tiếp theo gây ấn tượng là gì? H/ả dòng người đi
trong thương nhớ và dòng người kết tràng hoa dâng
đẹp và hay ở chỗ nào?
H/ả thực: Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
H/ả ẩn dụ đẹp, sáng tạo: Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Thể hiện tấm lòng thành kính của T/g, của ND với Bác
Khổ 3:
“Bác nằm trong giấc…. …… ở trong tim.”
? Về vị trí, K/g, điểm
nhìn có gì khác so với
hai khổ trên?
? H/ả Bác nằm trong lăng được nhà thơ cảm nhận ntn?
- Khung cảnh và không khí thanh tịnh như ngưng kết cả T/g, K/g ở bên trong lăng = câu thơ giản dị: Bác nằm trong…hiền
? Ở trên T/g đã sử dụng ẩn dụ “ mặt trời” để chỉ Bác, ở đây T/g sử dụng
“ vầng trăng” và tiếp theo là “ trời xanh”. Vậy có gì khác trong những ẩn
dụ ấy? Lí giải?
- “Vầng trăng”
Ẩn dụ gợi tâm hồn cao đẹp, sáng trong và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của người.
- “Trời xanh”
Ẩn dụ : Bác còn sống mãi với non sông Đ/n, như trời xanh còn mãi. Người đã hóa thành thiên nhiên, Đ/n, DT- thể hiện niềm xúc động sâu sa của T/g.
Khổ thơ: 4
“Mai về miền Nam……………….. chốn này.”
? Ước nguyện của nhà thơ khi sắp về Nam là gì? Nguyện vọng hóa thân đó nói lên điều gì? Nét độc đáo trong cách viết?
- “Muốn làm”
con chim hót
đóa hoa tỏa hương
cây tre trung hiếu
Điệp từ
Diễn tả tâm trạng lưu luyến của nhà thơ muốn được ở mãi bên lăng, được gần gũi Bác.
? Câu cuối T/g trở lại H/ả
Cây tre đã bổ sung thêm
phương diện, ý nghĩa gì nữa?
- “Cây tre trung hiếu”
Vừa là H/ả tượng trưng cho làng quê VN, P/c con người VN; vừa hóa thân cho nguyện vọng của nhà thơ, của ND cả nước…
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
III. TỔNG KẾT:
? Nêu những nét độc đáo về nghệ thuật và nội dung?
1. Nghệ thuật:
Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều H/ả ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
GIẢI Ô CHỮ VĂN HỌC
1
Câu 1: Gồm 13 chữ cái: Tên một tập thơ của T/g Viễn Phương có bài đang học?
N
H
Ư
M
Â
Y
M
U
A
X
U
Â
N
Câu 2: Gồm 9 chữ cái: H/ả gợi nhớ tâm hồn cao đẹp của Bác?
2
V
Â
N
G
R
Ă
N
G
T
3
P
H
A
N
T
H
A
N
H
V
I
Ê
N
Câu 3: Gồm 13 chữ cái: tên thật của nhà thơ Viễn Phương?
4
Câu 4: Gồm 8 chữ cái: H/ả ẩn dụ thể hiện tấm lòng thành kính của dòng người vào
lăng viếng Bác?
T
R
A
N
G
H
O
A
A
5
Câu 5: Gồm 7 chữ cái: là H/ả T/g thấy đầu tiên khi đến viếng lăng Bác?
H
A
N
G
T
R
E
6
D

O
N
G
N
G
Ư
Ơ
Ơ
7
Câu 7: Một nét P/c con người VN được bổ sung qua H/ả cây tre ở cuối khổ thơ?
T
R
U
N
G
H
I
Ê
U
Câu 6: Gồm 9 chữ cái: Từ còn thiếu trong câu thơ: Ngày ngày…..
đi trong thương nhớ.
I
DẶN DÒ
Học thuộc bài thơ
Soạn: Nghị luận về 1 T/p truyện hoặc đoạn trích.
GV mở băng nghe bài hát được nhạc sĩ Dân Huyền phổ nhạc.
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc lòng, diễn cảm bài thơ: Mùa xân nho nhỏ. Em chọn phân tích một đoạn tâm đắc?
Đọc một bài thơ, hoặc kể tên một bài hát về Bác?
Đây là ai?
Bác Hồ kính yêu
Tiết 117
Văn bản
VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
Các em hãy lắng nghe!
Viếng lăng Bác
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre, xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
4.1976
2. Chú thích:
a. Tác giả, tác phẩm
? Nêu hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
- Tác giả:
Tên Phan Thanh Viễn ( 1928) – Quê An Giang
Ông là một trong những cây bút xuất hiện sớm của lực lượng văn nghệ GPMN.
- Tác phẩm:
- Viết 1976- khi T/g trong đoàn người ở MN ra viếng lăng Bác
- In trong tập thơ: Như mây mùa xuân.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
1. Đọc
2. Chú thích:
a. Tác giả, tác phẩm
b. Từ khó: ( SGK)
3. Thể loại:
? Bài thơ làm theo thể thơ gì? Đặc điểm?
Thơ 8 chữ, có sáng tạo
? Bài thơ viết theo trình tự chuyến vào lăng viếng Bác. Em hãy chỉ ra bố cục của bài?
4. Bố cục:
4 phần
P1:Khổ 1
Cảnh bên ngoài lăng buổi sáng sớm
P2: Khổ 2
Cảnh đoàn người xếp hàng vào lăng viếng Bác
P3: Khổ 3
Cảnh bên trong lăng, niềm xúc động của nhà thơ khi đứng trước Bác.
P4: Khổ 4
Ước nguyện của T/g khi mai về MN.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
? Tìm hiểu cảm xúc bao trùm của T/g và trình tự biểu hiện trong bài thơ?
- Cảm xúc bao trùm bài thơ là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính; lòng biết ơn pha lẫn tự hào đau xót khi T/g từ MN ra viếng Bác. Cảm hứng ấy đã chi phối giọng điệu bài thơ…
- Mạch vận động của cảm xúc ( trình tự biểu hiện trong bài) đi theo trình tự cuộc vào lăng viếng Bác.
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
Khổ thơ 1:
“Con ở miền Nam……………….thẳng hàng.”
Câu đầu cho ta biết điều gì? Giải thích từ “ viếng, thăm”
? Tại sao nhan đề
T/g dùng “viếng”
ở đây T/g dùng
“thăm”? T/d của
Cách dùng từ?

- Bằng cách nói giản dị, mộc mạc; cách nói giảm, nói tránh; xưng hô “con” gợi sự thân mật, gần gũi – hàm chứa sự xúc động, bồi hồi của T/g.
? Em có nhận xét gì về cách xưng hô của T/g?
? H/ả đầu tiên mà T/g cảm nhận và quan
Sát là gì? Hình ảnh đó gợi cho em điều gì?
- Đã thấy…ngát
Lăng Bác gần gũi như giữa làng quê VN
- Ôi! Hàng tre…hàng.
? H/ả này có hoàn toàn giống H/ả hàng tre ở câu 3 không?Thành ngữ nào đã được sử dụng? Ý nghĩa?
H/ả ẩn dụ “ hàng tre”: biểu tượng cho con người, cho DTVN bất khuất kiên cường.
Khổ thơ 2:
“Ngày ngày mặt trời…………….mùa xuân…”
? Khổ thơ 2 được tạo nên bởi 2 cặp câu với những H/ả thực và ẩn dụ sóng đôi. Hãy chứng minh.
? Trong cặp câu đầu có mấy H/ả mặt trời? Phân tích sự khác nhau
giữa các H/ả đó? Những biện pháp nghệ thuật nào đã được
sử dụng? T/d?
- Cặp 1:
Nhân hóa mặt trời thực: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Ẩn dụ mặt trời trong lăng: Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
+ từ láy: ngày ngày
Nhiều biện pháp nghệ thuật được sử dụng đạt hiệu quả cao
Vĩnh viễn hóa, bất tử hóa hình tượng Bác Hồ trong lòng mọi người, giữa thiên nhiên, vũ trụ; mặt khác ca ngợi công lao trời biến của người đối với DTVN.
- Cặp 2:
? H/ả tiếp theo gây ấn tượng là gì? H/ả dòng người đi
trong thương nhớ và dòng người kết tràng hoa dâng
đẹp và hay ở chỗ nào?
H/ả thực: Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
H/ả ẩn dụ đẹp, sáng tạo: Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Thể hiện tấm lòng thành kính của T/g, của ND với Bác
Khổ 3:
“Bác nằm trong giấc…. …… ở trong tim.”
? Về vị trí, K/g, điểm
nhìn có gì khác so với
hai khổ trên?
? H/ả Bác nằm trong lăng được nhà thơ cảm nhận ntn?
- Khung cảnh và không khí thanh tịnh như ngưng kết cả T/g, K/g ở bên trong lăng = câu thơ giản dị: Bác nằm trong…hiền
? Ở trên T/g đã sử dụng ẩn dụ “ mặt trời” để chỉ Bác, ở đây T/g sử dụng
“ vầng trăng” và tiếp theo là “ trời xanh”. Vậy có gì khác trong những ẩn
dụ ấy? Lí giải?
- “Vầng trăng”
Ẩn dụ gợi tâm hồn cao đẹp, sáng trong và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của người.
- “Trời xanh”
Ẩn dụ : Bác còn sống mãi với non sông Đ/n, như trời xanh còn mãi. Người đã hóa thành thiên nhiên, Đ/n, DT- thể hiện niềm xúc động sâu sa của T/g.
Khổ thơ: 4
“Mai về miền Nam……………….. chốn này.”
? Ước nguyện của nhà thơ khi sắp về Nam là gì? Nguyện vọng hóa thân đó nói lên điều gì? Nét độc đáo trong cách viết?
- “Muốn làm”
con chim hót
đóa hoa tỏa hương
cây tre trung hiếu
Điệp từ
Diễn tả tâm trạng lưu luyến của nhà thơ muốn được ở mãi bên lăng, được gần gũi Bác.
? Câu cuối T/g trở lại H/ả
Cây tre đã bổ sung thêm
phương diện, ý nghĩa gì nữa?
- “Cây tre trung hiếu”
Vừa là H/ả tượng trưng cho làng quê VN, P/c con người VN; vừa hóa thân cho nguyện vọng của nhà thơ, của ND cả nước…
VIẾNG LĂNG BÁC
I. ĐỌC- TIẾP XÚC VĂN BẢN
II. PHÂN TÍCH
III. TỔNG KẾT:
? Nêu những nét độc đáo về nghệ thuật và nội dung?
1. Nghệ thuật:
Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều H/ả ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
GIẢI Ô CHỮ VĂN HỌC
1
Câu 1: Gồm 13 chữ cái: Tên một tập thơ của T/g Viễn Phương có bài đang học?
N
H
Ư
M
Â
Y
M
U
A
X
U
Â
N
Câu 2: Gồm 9 chữ cái: H/ả gợi nhớ tâm hồn cao đẹp của Bác?
2
V
Â
N
G
R
Ă
N
G
T
3
P
H
A
N
T
H
A
N
H
V
I
Ê
N
Câu 3: Gồm 13 chữ cái: tên thật của nhà thơ Viễn Phương?
4
Câu 4: Gồm 8 chữ cái: H/ả ẩn dụ thể hiện tấm lòng thành kính của dòng người vào
lăng viếng Bác?
T
R
A
N
G
H
O
A
A
5
Câu 5: Gồm 7 chữ cái: là H/ả T/g thấy đầu tiên khi đến viếng lăng Bác?
H
A
N
G
T
R
E
6
D

O
N
G
N
G
Ư
Ơ
Ơ
7
Câu 7: Một nét P/c con người VN được bổ sung qua H/ả cây tre ở cuối khổ thơ?
T
R
U
N
G
H
I
Ê
U
Câu 6: Gồm 9 chữ cái: Từ còn thiếu trong câu thơ: Ngày ngày…..
đi trong thương nhớ.
I
DẶN DÒ
Học thuộc bài thơ
Soạn: Nghị luận về 1 T/p truyện hoặc đoạn trích.
GV mở băng nghe bài hát được nhạc sĩ Dân Huyền phổ nhạc.