Bài 23. Viếng lăng Bác

Trường THCS Phong Thạnh
Chào mừng Quý thầy cô giáo
về dự thao giảng
BÀI 23 – TIẾT 117

VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- Viễn Phương (1928-2005) tên thật là Phan Thanh Viễn, quê ở An Giang.
- Ông là một trong những nhà thơ có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam.
2. Tác phẩm:
Bài thơ được sáng tác vào tháng 4 - 1976 khi công trình xây dựng lăng Bác vừa được hoàn thành.
Bài thơ in trong tập thơ Như mây mùa xuân (1978).
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
3. Bố cục:
Bài thơ được viết theo trình tự cuộc vào lăng viếng Bác:
+ Cảm xúc về cảnh bên ngoài lăng.
+ Cảm xúc khi ở trong lăng.
+ Cảm xúc khi sắp rời lăng.

II. Phân tích:
1. Khổ thơ thứ nhất:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Cách xưng hô vừa gần gũi vừa tôn kính.
Câu thơ thể hiện tâm trạng xúc động của người con từ miền Nam ra viếng Bác.
Hàng tre biểu tượng của làng quê Việt Nam.
Tre tượng trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Bác đang yên nghỉ giữa lòng quê hương, dân tộc.
2. Khổ thơ thứ hai:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.


Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

* Hình ảnh ẩn dụ thể hiện tầm vóc vĩ đại, công lao to lớn của Bác, đồng thời thể hiện lòng tôn kính của tác giả với Bác.
II. Phân tích:
* Hình ảnh so sánh, ẩn dụ vừa thích hợp vừa mới lạ thể hiện lòng thương tiếc, tôn kính của nhân dân đối với Bác.
=> Hai cặp câu với sự kết hợp các hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa… đã thể hiện chân thực tình cảm, lòng tôn kính đối với Bác.

3. Khổ thơ thứ ba:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền


Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Hai câu thơ diễn tả sự yên tĩnh, trang nghiêm và ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo của không gian trong lăng Bác.
Hình ảnh vầng trăng gợi tâm hồn sáng trong, cao đẹp của Bác, đồng thời cho thấy sự am hiểu của tác giả về Bác.
II. Phân tích:
Hình ảnh ẩn dụ: Bác còn mãi với non sông, đất nước như bầu trời xanh.
Nỗi đau xót tột cùng của tác giả khi nghĩ về sự ra đi của Bác.
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Gi÷a mét vÇng tr¨ng s¸ng dÞu hiÒn
VÉn biÕt trêi xanh lµ m·i m·i

Tác giả sử dụng một hệ thống hình ảnh vĩnh cửu của vũ trụ để thể hiện tầm vóc lớn lao và sự trường tồn của Bác.
II. Phân tích:
4. Khổ thơ cuối:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Tâm trạng xúc động dâng trào khi nghĩ đến giây phút phải xa Bác.
Nhịp thơ dồn dập, điệp ngữ, ẩn dụ thể hiện ước nguyện tha thiết muốn được ở bên Bác của tác giả.
Câu không có chủ ngữ, ước nguyện, tình cảm của tác giả muốn được ở bên Bác cũng là ước nguyện, tình cảm chung của mọi người.
II. Phân tích:
III. Tổng kết:
1. Nội dung
Gi?ng tho trang tr?ng, tha thi?t. Hỡnh ?nh tho d?p, g?i c?m, sỏng t?o. Ngụn ng? tho bỡnh d?, gi�u c?m xỳc, gi�u ch?t suy tu?ng.
2. Nghệ thuật
Bài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và toàn dân đối với Bác kính yêu.

Viếng lăng Bác
Nhạc và lời: Hoàng Hiệp – Viễn Phương
Ca sỹ: Thanh Thúy
* Dặn dò:
+ Học thuộc lòng bài thơ.
+ Tập phân tích và bình những hình ảnh đẹp trong khổ 2, 3 của bài thơ.
+ Sưu tầm những bài thơ hay viết về Bác.
+ Đọc trước và soạn bài “ Sang thu” theo câu hỏi SGK trang 70, 71.
BÀI HỌC KẾT THÚC
Kính chúc quý thầy cô và các em học sinh vui khỏe, hạnh phúc.
Tổ Ngữ văn trường THCS Phong Thạnh
Thực hiện tháng 02 năm 2009