Bài 23. Viếng lăng Bác

Kính chào quí đại biểu và thầy cô giáo về dự giờ thao giảng
Môn Ngữ văn - Lớp 9A1- Trường THCS Nguyễn Huệ
Giáo viên dạy: NGUYỄN TÍCH HOÀN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày mạch cảm xúc trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải và đọc thuộc lòng hai khổ thơ 4 và 5.
Tiết 117: VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Đọc diễn cảm:
Thể hiện giọng điệu tình cảm vừa trang nghiêm, vừa tha thiết, có cả niềm đau xót lẫn tự hào.
Nhịp chậm, lắng sâu, riêng khổ cuối đọc nhanh hơn một chút và giọng hơi cao lên.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
2. Tìm hiểu chú thích:
a. Tác giả - Tác phẩm:
Tên thật: Phan Thanh Viễn
Sinh:01 / 5 / 1928
Tại :An Giang.
Mất: 21 / 12 / 2005
Tại: Thành phố Hồ Chí Minh
Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
*Những tác phẩm chính:
Mắt sáng học trò (thơ – 1970)
Nhớ lời di chúc (Trường ca–1972)
Như mây mùa xuân (thơ – 1978)
Phù sa quê mẹ (thơ – 1991)
Gió lay hương quỳnh (thơ - 2005)
“Viếng lăng Bác” in trong tập thơ “Như mây mùa xuân”
Nhà thơ Viễn Phương
một lần viếng lăng Bác
Tràng hoa
Bảy mươi chín mùa xuân
Trung hiếu
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
1. Đọc diễn cảm:
2. Tìm hiểu chú thích:
a. Tác giả - Tác phẩm:
b. Các chú thích:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Mạch cảm xúc của bài thơ:
Cảm hứng bao trùm trong bài thơ là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn niềm đau xót khi tác giả từ miền Nam ra viếng lăng Bác.
Mạch vận động của cảm xúc đi theo trình tự vào lăng viếng Bác:
Cảm xúc bên ngoài lăng (hàng tre).
Cảm xúc trước dòng người như bất tận ngày ngày vào lăng viếng Bác.
Xúc cảm và suy ngẫm về Bác (mặt trời, vầng trăng, trời xanh).
Cuối cùng là niềm mong ước thiết tha của tác giả.
2. Phân tích:
A. TÂM TRạNG, CảM XÚC CủA NHÀ THƠ KHI ĐứNG BÊN NGOÀI LĂNG (KHổ 1):
Xưng hô thân mật, gần gũi:
xưng con – gọi Bác
Hình ảnh “hàng tre”:
+ Hình ảnh thân thuộc của làng
quê, của đất nước VN.
+ Biểu tượng dân tộc: sức sống
bền bĩ, kiên cường, Bác là người con ưu tú của dân tộc.
B. Tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ khi đứng
trong dòng người (khổ 2):
Hình ảnh ẩn dụ “mặt trời”:
- Bác sống mãi như sự trường tồn của thiên nhiên vũ trụ
- Sự vĩ đại của Bác
Hình ảnh ẩn dụ “tràng hoa”
và hoán dụ “bảy mươi chín mùa
xuân”: sự biết ơn của nhà thơ và
nhân dân đối với công ơn của Bác
C. Tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ khi đứng bên trong lăng Bác (khổ 3):
Liên tưởng hình ảnh “vầng trăng”, “trời xanh”: Bác sống mãi, hình ảnh của Bác như khắc tạc vào vũ trụ
Xúc động dâng trào, đau xót như “nghe nhói trong tim”
Bác Hồ trút hơi thở cuối cùng
D. Ước nguyện của nhà thơ (khổ 4):
Điệp ngữ “muốn làm” thể hiện mong ước tha thiết và nỗi luyến tiếc
Câu hỏi thảo luận:
Sự lặp lại hình ảnh hàng tre ở cuối bài thơ tạo kết cầu đầu cuối tương ứng khắc họa rõ nét biểu tượng, “Cây tre” vẫn là một hình ảnh ẩn dụ nhưng được bổ sung nghĩa mới:
TRUNG HIẾU




III. Tổng kết:
Nội dung:
Lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
Nghệ thuật:
- Giọng thơ trang nghiêm, sâu lắng, tha thiết
- Thể thơ 8 chữ (có dòng 7 hoặc 9 chữ)
- Gieo vần không cố định
- Hình ảnh có nhiều sáng tạo, kết hợp cả hình ảnh thực, ẩn dụ, biểu tượng
III. LUYỆN TẬP:
Đọc diễn cảm bài thơ
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo:
Thực hiện bài tập 2 ở nhà
Chuẩn bị bài “Sang thu” - Hữu Thỉnh