Bài 23. Viếng lăng Bác

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
và các em học sinh đến với tiết học ngữ văn 9
Người thực hiện: HOÀNG THỊ TUYẾT
Tiết 113- Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương
I. Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm:

1. Tác giả:
- Viễn Phương ( 1928- 2005)
2. Tác phẩm:
Viết tháng 4/1976
Trình bày hiểu biết của em về nhà thơ Viễn Phương?
Thơ của ông thường nhỏ nhẹ
giàu tình cảm
- Tác phẩm chính:
Mắt sáng học trò
Nhớ lời Di chúc
Như mây mùa xuân
Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?
VIẾNG LĂNG BÁC
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.


1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc và tìm hiểu chung:
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này...

4-1976
Tiết 113- Văn bản:
Tiết 113 - Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương

1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc và tìm hiểu chung:
* Thể thơ:
* Phương thức biểu đạt:
Theo em phương thức biểu đạt chính của bài thơ là gì?
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Biểu cảm
D. Nghị luận
C
Tự do
I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
Biểu cảm
Em hãy trình bày mạch cảm xúc của bài thơ?
Mạch thơ được vận động kết hợp miêu tả từ bên ngoài => Vào trong lăng => Lúc ra về với diễn biến tâm trạng của tác giả
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương

1. Bố cục
2. Phân tích:

a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:

III. Tìm hiểu văn bản:
Khổ 1:Cảm xúc của tác giả trước cảnh bên ngoài lăng
Khổ 2:Cảm xúc của tác giả trước cảnh đoàn người xếp hàng vào lăng

Khổ 3:Cảm xúc của tác giả khi nhìn thấy Bác lúc vào lăng
Khổ 4: Ước nguyện khi về miền Nam
I. Tác giả, tác phẩm:
II. Đọc và tìm hiểu chung:
Tiết 113-Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương


- Câu thơ như một lời thông báo thể hiện niềm vui sướng, kính trọng của tác giả khi được ra thăm lăng Bác

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Tại sao nhan đề bài thơ tác giả dùng từ “ viếng” mà ngay câu thơ mở đầu tác giả lại dùng từ “ thăm”?
I. Tác giả, tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản:
2. Phân tích:
a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương


- Bằng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, liên tưởng, yếu tố ảo thực đan xen nhau để nói lên hình ảnh hàng tre là biểu tượng sức sống kiên cường bền bỉ và tinh thần đoàn kết của dân tộc. Khẳng định Bác còn sống mãi với quê hương Việt Nam

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
I. Tác giả, tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản:
2. Phân tích:
a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:
Đến lăng Bác, tác giả miêu tả những gì? Bằng nghệ thuật gì?
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương

2. Phân tích:

b. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh đoàn người vào lăng viếng Bác:
- Với hình ảnh tả thực và nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ, đã khẳng định được sự vĩ đại lớn lao của Bác, lòng kính trọng sâu sắc của nhân dân đối với Bác

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân
II. Tìm hiểu văn bản:
a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:
Em có cảm nhận gì về hình ảnh mặt trời ở hai câu thơ đầu?
Tác giả còn sử dụng biện pháp nghệ thuật nào nữa?
Qua cách sử dụng
nghệ thuật, em
thấy cảm xúc
của nhà thơ
được bộc lộ như
thế nào?
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương

2. Phân tích:

c. Tâm trạng của nhà thơ khi vào lăng:
- Khẳng định Bác sống mãi với non sông đất nước Việt Nam

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
- Tình cảm chân thành đau xót đến tột cùng của nhà thơ về sự ra đi của Bác.
Khổ thơ thứ 2 Bác được ví như mặt trời nhưng đến khổ thơ thứ 3 Bác lại được ví như vầng trăng, em thấy có mâu thuẫn không? Vì sao?
II. Tìm hiểu văn bản:
a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:
b. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh đoàn người vào lăng viếng Bác:
Hình ảnh Bác yên nghỉ trong lăng được nhà thơ cảm nhận như thế nào?
Từ nào trong câu thơ
cuối cùng có sức biểu
cảm trực tiếp?
Bác được so sánh ngầm với hình ảnh nào trong câu thơ thứ 3
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương
Đoá hoa toả hương
2. Phân tích:

d. Cảm xúc của tác giả khi rời lăng:

Muốn làm:
Con chim hót
Cây tre trung hiếu
(Điệp từ)
Lòng mong ước thiết tha, lưu luyến và ước nguyện của tác giả được sống mãi bên Bác
Mở đầu bài thơ tác giả xưng con
và trực tiếp bộc lộ cảm xúc nhưng
đến khổ thơ cuối tác giả không một
lần xưng con. Tại sao tác giả lại để
bốn câu thơ vắng chủ thể trữ tình
như vậy?
II. Tìm hiểu văn bản:
a. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh bên ngoài lăng:
b. Cảm xúc của nhà thơ trước cảnh đoàn người vào lăng viếng Bác:
c. Tâm trạng của nhà thơ khi vào lăng:
Tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Có tác dụng như thế nào?
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương
H×nh ¶nh c©y tre cuèi
bµi th¬ ®· bæ sung thªm
ý nghÜa g× cña h×nh ¶nh
C©y tre ViÖt Nam?
- Hình ảnh ẩn dụ sáng tạo, thể hiện đạo đức sáng
ngời của con người Việt nam tận trung với nước,
tận hiếu với dân, đời dời trung thành với sự
nghiệp cách mạng của Bác.
- Tạo cho bài thơ có kết cấu tương ứng đầu - cuối,
bổ sung ý nghĩa cho hình ảnh Cây tre Việt Nam,
làm đậm nét, gây ấn tượng sâu sắc về bài thơ.
Văn bản: ViÕng l¨ng b¸c
Viễn Phương
IV. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
Bài thơ " viếng lăng Bác" thể hiện lòng thành kính và xúc động sâu sắc của nhà thơ, của mọi người đối với Bác

Bài thơ với giọng điệu thiết tha, nhiều hình ảnh ẩn dụ, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
Em có nhận xét gì về giọng điệu thơ, thể thơ, hình ảnh thơ?
Từ đó em hãy nêu chủ đề của bài thơ (nội dung)?
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
4
1
2
3
4
5
3
2
1
1
2
3
4
5
6
7
1
5
6
7
4
3
2
1
2
3
4
5
6
4
1
6
3
2
5
7
câu hỏi cho các ô chữ
1. Đây là hình ảnh thân thuộc trong bài thơ gợi về quê hương đất nước
2. Nhận xét của em về ngôn ngữ, lời thơ?
3. Đây là phương thức biểu đạt chính của văn bản?
4. Đây là tâm trạng của tác giảkhi vào lăng viếng Bác.
5. Đây là nghệ thuật đặc sắc được tác giả sử dụng nhiều nhất trong bài thơ ?
A
H
B
C
ô
V. Luyện tập:
Từ khó của ô chữ: B¸c Hå
Các từ trong ô chữ: A H B C Ô
* Bµi tËp vÒ nhµ:
- Học thuộc lòng bài thơ
- Em hãy tìm những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ.
- Sưu tầm những bài thơ hay viết về Bác Hồ
 Làm bài tập:
- Đọc bài thơ “ Viếng lăng Bác”mọi người đều xúc động trước hình tượng “ mặt trời trong lăng” và “ tràng hoa – dòng người”. Em hãy phân tích để thấy được cái hay, cái đẹpcủa hai hình tượng thơ này?
- Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ
Xin trân trọng cảm ơn
các em học sinh
thầy cô giáo V�

đã chú ý lắng nghe