Bài 23. Viếng lăng Bác

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 9/3
I. Chú thích
Tiết 117- Văn bản: Viếng lăng Bác
(Viễn Phương)
1. Tác giả
+ Cuộc đời:
- Viễn Phương sinh năm 1928, quê ở An Giang.
- Kháng chiến chống Pháp và Mỹ ông hoạt động ở Nam Bộ
- Là cây bút có mặt s?m trong lực lượng văn ngh? giải phóng miền Nam.
+ Sự nghiệp:
- Có những tác phẩm chính: Mắt sáng học trò, Đám cưới giữa mùa xuân, Như mây mùa xuân.
- Nhỏ nhẹ, giàu tình cảm, giàu chất mơ mộng.
+ Đặc điểm thơ Viễn Phương
I. Chú thích
1. Tác giả:
2. Tác phẩm
- B�i tho du?c vi?t v�o thỏng 4 / 1976 nhõn d?p tỏc gi? l?n d?u ra tham lang Bỏc. Tỏc ph?m du?c in trong t?p tho: " Nhu mõy mựa xuõn".
II. Tỡm hi?u van b?n:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Tiết 117- Văn bản: Viếng lăng Bác (Viễn Phương)
* Hoàn cảnh sáng tác:
I. Chú thích
Tiết 117- Văn bản: Viếng lăng Bác
(Viễn Phương)
* Thể loại:
* Phương thức biểu đạt:
Miêu tả và biểu cảm
- Cảm xúc chủ đạo:
Niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính, vừa tự hào vừa xót xa của tác giả.
Trình tự thời gian và không gian
Thể thơ tám chữ (k?t h?p nh?ng dũng 7 ti?ng v� 9 ti?ng)
- B? c?c 3 phần:
- Hai khổ thơ đầu: cảm xúc của tác giả trước lăng.
- Khổ ba: cảm xúc của tác giả khi vào lăng.
- Khổ bốn: cảm xúc của tác giả khi rời lăng.
II. D?c, hiểu van b?n:
- Bày tỏ tình cảm gần gũi , ruột thịt, thể hiện lòng thương nhớ và kính yêu Bác .
Cách dựng t? xưng hụ "Con- Bỏc"của tác giả
mở đầu bài thơ có ý nghĩa gì?
Tiết 117- Văn bản: Viếng lăng Bác (Viễn Phương)
1. Cảm xúc trước lăng Bác:
Vì sao ấn tượng đầu tiên với người con lại là hàng tre nơi lăng Bác ?
- Những hàng tre được trồng bên lăng Bác gợi cảm giác gần gũi , thân thuộc như chính ở quê hương Bác.
Tính từ "xanh xanh"và thành ngữ "bão táp mưa sa" trong lời thơ : " Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam - Bão táp mưa sa đ?ng thẳng hàng" có sức diễn tả điều gì?
-Vẻ đẹp thanh cao và sức sống bền bỉ , mãnh liệt của cây tre Việt Nam trong trường kì đấu tranh dựng nước và giữ nước của toàn dân tộc .
Trong b�i thơ, hình ảnh h�ng tre còn mang ý nghĩa ẩn dụ nào ?
- Hình ảnh hàng tre là mội ẩn dụ biểu tượng cho vẻ đẹp hiền hậu và đức tính đoàn kết, kiên cường, bền bỉ, nh?n lại của con người Việt Nam trong cuộc sống và trong đấu tranh bảo vệ tổ quốc từ xưa đến nay.
Có những hình ảnh mặt trời nào xuất hiện trong khổ thơ thứ hai ?
-Mặt trời của con người : Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ .
( Hình ảnh Bác)
- Mặt trời của vũ trụ : Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng .(Mặt trời tự nhiên )
1. Cảm xúc trước lăng Bác:
ý nghĩa ẩn dụ của hình ảnh
mặt trời thứ hai là gì?
- Con người Bác với những biểu hiện sáng chói về tư tưởng yêu nước và lòng nhân ái mênh mông có sức toả sáng mãi mãi cho dù Người đã đi xa.
- Mặt trời trong lăng rất đỏ là để chỉ Bác Hồ đang nằm trong lăng yên nghỉ.
Vì sao có thể tạo một ẩn dụ như thế ?
- Bản thân nhân cách và cuộc đời sáng chói của Bác Hồ như ánh mặt trời rưc rỡ và cũng là tình cảm ngưỡng vọng vốn có của tác giả đối với Bác Hồ .
Lời thơ " Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ - Kết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân " gợi nên một cảnh tượng như thế nào ?
- Những dòng người ngày ngày nặng trĩu nhớ thương đang lăng lẽ nối nhau vào lăng viếng Bác đã thành thường lệ như một quy luật cứ diễn ra đều đặn trong cuộc sống của người dân , tạo hình tựơng một vòng hoa lớn dâng lên Người.
Phần sáng tạo thơ ở đây là gì ? Từ đó cảm xúc nào của nhà thơ được bộc lộ ?
-Tạo hình tượng thơ bằng trí tưởng tượng , thể hiện tình cảm thành kính của nhà thơ đối với Bác.
1. Cảm xúc trước lăng Bác:
Trong lời thơ tiếp theo xuất hiện một hình ảnh ẩn dụ .Đó là hình ảnh nào? ý nghĩa ẩn dụ của hình ảnh này là gì?
- Trời xanh mãi mãi.
- Công đức của Bác đối với nhân dân với đất nước là cao đẹp và vĩnh hằng như trời xanh kia ngàn năm vẫn thế, vẫn trong sáng thanh cao như cuộc đời Người.
Từ nào trong lời thơ " Mà sao nghe nhói ở trong tim " có sức biểu cảm trực tiếp ? Cảm nhận của em về lời thơ này ?
- Từ " nhói "
- Nhói : là đau đột ngột , quặn thắt .
- Nghe nhói ở trong tim là nỗi đau tinh thần .Tác giả tự cảm nhận thấy nỗi đau mất mát trong đáy sâu tâm hồn mình vì sự ra đi của Bác .
2. Cảm xúc khi ở trong lăng:
Em hiểu ý nguyện
" Muốn làm chim hót,muốn
làm đoá hoa , muốn làm cây tre"
của tác giả như thế nào?
- Muốn làm thứ âm thanh của thiên nhiên đẹp đẽ, trong l�nh nơi Bác yên nghỉ .Làm đoá hoa để toả hương thơm , làm cây tre đón gió bốn phương hội tụ về đây quây quần bên Bác .
ý nguyện làm " Cây tre trung hiếu "của tác giả là như thế nào?
- Làm con người bình dị , trung với nước , hiếu với dân để noi gương sáng về cuộc đời và nhân cách của Người
Khái quát lại nội dung và nghệ thuật của khổ thơ cuối?
3. Cảm xúc trước khi rời lăng:
III: Tổng kết
Bài thơ " Viếng lăng Bác"
đã nói hộ lòng ta những
tình cảm nào với Bác ?
- Tình cảm ngưỡng vọng , thành kính cùng với sự xót thương vô hạn đối với Bác .
Em học tập được gì từ
nghệ thuật biểu cảm của
tác giả trong bài thơ này ?
- Kết hợp miêu tả với biểu cảm , biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp .
- Tạo hình ảnh ẩn dụ tượng trưng .
Qua bài thơ em hiểu thêm được tình cảm nào của đồng bào miền Nam đối với Bác qua tiếng lòng của nhà thơ Nam bộ - Viễn Phương ?
- Ơn nghĩa thiết tha , sâu nặng với vị lónh tụ vô vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam .
Theo em vì sao bài thơ
Viếng lăng Bác
được phổ nhạc ?
Tình cảm được thể hiện trong bài thơ cao quý, tha thiết , chân thành , lắng đọng và nói được tình cảm của nhiều người đối với Bác .
- Lời thơ giàu hình ảnh , gợi cảm và suy tư.
Người phổ nhạc hay nhất cho bài thơ này là ai? Ca sĩ nào thể hiện thành công nhất bài hát " Vào lăng viếng Bác "
- Nhạc sĩ Trần Hoàn .
- Nghệ sĩ Nhân dõn Thanh Hoa .
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG TẤT CẢ
CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG TẤT CẢ
CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!