Bài 23. Viếng lăng Bác

Giáo viên dạy: Nguyễn Thị Minh Châu
Bài cũ
Hãy đọc một đoạn thơ về Bác Hồ mà em thích
Mời các em cùng theo dõi đoạn băng
Ngữ văn: Tiết 117
Viếng lăng bác
Viễn phương
Tiết 117:
Viếng lăng bác
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
1) Tác giả:
Viễn phương - Phan Thanh Viễn (1928- 2005).Quê: An Giang. Ông một là trong những cây bút xuất hiện sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ chống Mỹ; Ông từng là tổng thư ký hội văn nghệ giải phóng
Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm và chất mơ mộng ngay trong cả hoàn cảnh chiến đấu ác liệt ở chiến trường.
Viễn phương
Tiết 117:
Viếng lăng bác
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
1) Tác giả:
2) Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ được viết vào tháng 4 năm 1976, trong không khí xúc động của nhân dân ta lúc công trình lăng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa hoàn thành. Tác giả cùng với đồng bào miền Nam vào lăng viếng Bác.
In trong tập "Như mây mùa xuân" xuất bản năm 1979
Viễn phương
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đay
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
1) Tác giả:
2) Hoàn cảnh sáng tác:
Mạch cảm xúc bao trùm của tác giả và trình tự thể hiện trong bài thơ?
Mạch cảm xúc đi theo trình tự cuộc vào lăng viếng Bác. Mở đầu là cảm về cảnh ngoài lăng, tập trung đậm nét về hình ảnh hàng tre gợi hình ảnh của quê hương đất nước.Tiếp đó là cảm xúc trước hình ảnh dòng người bất tận. Cuối cùng là niềm mong ước thiết tha khi sắp phải trở về quê hương miền Nam.
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
1) Tác giả:
2) Hoàn cảnh sáng tác:
Tiết 117:
Viếng lăng bác
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
1) Tác giả:
2) Hoàn cảnh sáng tác:
3) Bố cục:
Khổ 1: Cảnh quanh Lăng
Khổ 2, 3: Hình ảnh dòng người vào Lăng và cảm xúc tâm trạng của nhà thơ.
Khổ 4: Ước nguyện của nhà thơ.
Viễn phương
Tiết 117:
Viếng lăng bác
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
Viễn phương
Hình ảnh đầu tiên mà tác giả được thấy và là ấn tượng
đậm nét về cảnh bên ngoài lăng là hình ảnh nào?
Hàng tre:
Hình ảnh thân thuộc của quê hương đất nước Việt Nam.
Khi lăng Bác được xây dựng, cây và hoa trên khắp mọi miền Tổ Quốc đã được về đây tụ hội.. Nhưng khi từ miền Nam rợp mát bóng dừa ra viếng lăng Bác hình ảnh đầu tiên mà tác giả cảm nhận được là hình ảnh hàng tre. Điều đó gợi cho em suy nghĩ , cảm nhận gì?
II/.Đọc- hiểu bài thơ
Tiết 117:
Viếng lăng bác
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ
* Hàng tre (ẩn dụ):
- "Xanh xanh Việt Nam": Màu xanh của quê hương, xứ sở.
- "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng": Biểu tượng của sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc Việt Nam..
* Hàng tre: Hình ảnh quen thuộc của làng quê, đất nước Việt Nam
Tác giả làm nổi bật những nét nào của cây tre và điều đó mang ý nghĩa ẩn dụ như thế nào?
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ
- Khổ thơ thứ hai được tạo nên từ 2 cặp câu với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sóng đôi. Hãy chứng minh ?
Hãy trình bày suy nghĩ và cảm nhận của em về các hình ảnh ẩn dụ?
+ Sự bất tử- ánh sáng trí tuệ từ cuộc đời Bác có sức lan toả tầm vũ trụ.
+ Thể hiện sự tôn kính của nhân dân đối với Bác.
Hình ảnh ẩn dụ thể hiện tấm lòng thành kính- Tình thương Bác lắng xuống độ sâu.
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ
"Trời xanh .." (ẩn dụ): - Bác vẫn còn mãi như trời xanh
- Người đã hoá thân thành thiên nhiên, đất nước, dân tộc
Cảm xúc và suy nghĩ của tác giả khi vào trong lăng được gợi tả qua những hình ảnh nào?
Bác nằm trong..vầng trăng sáng trong dịu hiền": Khung cảnh và không khí yên tĩnh như ngưng kết cả không gian, thời gian.Câu thơ diễn tả chính xác và tinh tế sự yên tĩnh, trang nghiêm và ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo của không gian trong lăng Bác.
Hình ảnh "vầng trăng" gợi cho em suy nghĩ gì?
Hình ảnh "vầng trăng" gợi nghĩ đến tâm hồn cao đẹp, trong sáng của Bác và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của Người.
Tâm trạng của nhà thơ khi đứng trước Người được thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh nào? Phân tích?
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ

Khổ cuối bài nằm trong một kết cấu trọn vẹn nhưng trên cơ sở mạch thơ đã hình thành. Em hãy phân tích để làm nổi rõ điều đó?
Những hình ảnh nào thể hiện nỗi mong ước được hoá thân, hoà nhập? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong khổ thơ? Tác dụng?
Câu thơ cuối trở lại hình ảnh " cây tre" đã bổ sung thêm phương diện ý nghĩa gì nữa của hình ảnh cây tre Việt Nam?
- Cây tre trung hiếu: Vừa là hình ảnh tượng trưng cho sông núi Việt Nam, phẩm cách con người Việt Nam; Vừa hoá thân cho nguyện vọng của nhà thơ, của nhân dân cả nước..
- Tâm trạng lưu luyến - muốn được hoá thân, hoà nhập
Điệp ngữ : " Muốn làm" - "Con chim."
- "đoá hoa toả hương.."
- " cây tre trung hiếu."
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ
Khổ 1:Cảm xúc về cảnh bên ngoài lăng:
* Hàng tre( ẩn dụ): "Xanh xanh Việt Nam": Màu xanh của quê hương, xứ sở. - "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng": Biểu tượng của sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc Việt Nam.
Khổ 2,3: Tâm trạng, cảm xúc khi viếng lăng Bác:
* " Mặt trời trong lăng rất đỏ": +Sự bất tử- ánh sáng trí tuệ từ cuộc đời Bác có sức lan toả tầm vũ trụ + Thể hiện sự tôn kính của nhân dân đối với Bác.
*"Kết tràng hoa dâng".: Hình ảnh ẩn dụ thể hiện tấm lòng thành kính.* "Trời xanh.." Bác vẫn còn mãi như trời xanh . Người đã hoá thân thành
thiên nhiên, đất nước, dân tộc
* "Trời xanh.." Bác vẫn còn mãi như trời xanh . Người đã hoá thân thành
thiên nhiên, đất nước, dân tộc
Khổ 4: Tâm trạng lưu luyến muốn được hoá thân, hoà nhập.
Điệp ngữ : " Muốn làm":" - Con chim."
- đoá hoa toả hương..
* "Cây tre trung hiếu": Vừa là hình ảnh tượng trưng cho sông núi Việt Nam, phẩm cách con người Việt Nam; Vừa hoá thân cho nguyện vọng của nhà thơ, của nhân dân cả nước..


-

Tiết 117:
Viếng lăng bác
Nhận xét về sự thống nhất giữa nội dung tình cảm, cảm xúc và các yếu tố nghệ thuật( thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ, hình ảnh) của bài thơ?
Nghệ thuật::Bài thơ có một giọng điệu rất phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúc. Đó là giọng vừa trang nghiêm vừa sâu lắng, vừa đau xót, thể hào, thể hiện đúng tâm trạng khi vào lăng viếng Bác:
Thể thơ và nhịp điệu: thể thơ 8 chữ, nhưng có dòng 7 hoặc 9. Cách gieo vần không cố định.Nhịp chậmdiến tả sự trang nghiêm, thành kính. Lắng đọng. Riêng khổ cuối nhịp nhanh hơn, với điệp từ.. Thể hiện mong ước tha thiếtvà nỗi lưu luyến..
Hình ảnh sáng tạo, kết hợp hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng
Phát biểu chủ đề của bài thơ?
Nội dung: Thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
I/.Đọc-Tìm hiểu chung về bài thơ
II/.Đọc- hiểu bài thơ
IIi/. Tổng kết
Tiết 117:
Viếng lăng bác
Viễn phương
II/.Đọc- hiểu bài thơ
* Hàng tre( ẩn dụ): "Xanh xanh Việt Nam": Màu xanh của quê hương, xứ sở. - "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng": Biểu tượng của sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc Việt Nam..
:
- Hình ảnh ẩn dụ " Mặt trời trong lăng rất đỏ": +Sự bất tử- ánh sáng trí tuệ từ cuộc đời Bác có sức lan toả tầm vũ tr
+ Thể hiện sự tôn kính của nhân dân đối với Bác.
"Kết tràng hoa dâng".: Hình ảnh ẩn dụ thể hiện tấm lòng thành kính- Tình htương Bác lắng xuống độ sâu.
Bác nằm trong..vầng trăng sáng trong dịu hiền": Khung cảnh và không khí yên tĩnh như ngưng kết cả không gian, thời gian.
" Trời xanh .."( ẩn dụ):- Bác vẫn còn mãi như trời xanh
- Người đã hoá thân thành thiên nhiên, đất nước, dân tộc
Cũng cố
Ô chữ văn học
1
2
3
4
5
6
7
Câu 1: Gồm 13 chữ cái: Tên một tập thơ của Viễn Phương
Câu 2: Gồm 9 chữ cái:
Hình ảnh gợi nhớ tâm hồn cao đẹp trong sáng của Bác
Câu 3: Gồm 13 chữ cái: Tên thật của nhà thơ Viễn Phương
Câu 4: Gồm 8 chữ cái: Hình ảnh ẩn dụ thể hiện
tấm lòng thành kính của dòng người vào lăng viếng Bác
Câu 5: Gồm 7 chữ cái: Hình ảnh biểu tượng cho
phẩm chất con người Việt Nam - Xuất hiện ở khổ thơ đầu
Câu 7: Gồm 9 chữ cái: Một nét phẩm cách con người
Việt Nam được bổ sung qua hình ảnh cây tre ở khổ thơ cuối
Câu 6: Gồm 9 chữ cái: Từ còn thiếu trong khổ thơ
"Ngày ngày ..đi trong thương nhớ"