Bài 23. Viếng lăng Bác

PHÒNG GD & ĐT HUYỆN PHÚ HÒA
TRƯỜNG THCS HÒA QUANG
NGỮ VĂN 9
Tiết 117 – văn bản : Viếng lăng Bác
Viễn Phương
KIỂM TRA BÀI CŨ
Em hãy đọc thuộc lòng 3 khổ thơ đầu bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải ?
Phân tích một khổ thơ mà em thích nhất .
Tiết 117

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm

* Tác giả
- Tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ
- Thơ ông nhỏ nhẹ, mơ mộng, giàu tình cảm
- Là người con của Nam Bộ
- Là một trong những cây bút xuất hiện sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở Miền Nam.
* Tác phẩm
Bài thơ ra đời trong dịp Viễn Phương ra thăm miền Bắc (năm 1976),in trong tập thơ “Như mây mùa xuân”( năm 1978).

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
( SGK / 59 )
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
Đọc

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân .
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viễn Phương
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân .
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viễn Phương

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm ( SGK / 59 )
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
Đọc
Chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
Cảm xúc bao trùm của tác giả trong bài thơ như thế nào ?
Em hãy xác định trình tự mạch cảm xúc ấy ?
SƠ ĐỒ MẠCH CẢM XÚC CỦA BÀI THƠ

Tiết 117
Một trong những thành công của Viễn Phương trong bài thơ này là ông đã xây dựng được nhiều hình ảnh sáng tạo, đẹp và gợi cảm.
Em có đồng ý không ? Tại sao .
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân .
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viễn Phương
15
02:60
02:59
02:58
02:57
02:56
02:55
02:54
02:53
02:52
02:51
02:50
02:49
02:48
02:47
02:46
02:45
02:44
02:43
02:42
02:41
02:39
02:38
02:37
02:36
02:35
02:34
02:33
02:32
02:31
02:30
02:29
02:28
02:27
02:26
02:25
02:24
02:23
02:22
02:21
02:20
02:19
02:18
02:17
02:16
02:15
02:14
02:13
02:12
02:11
02:10
02:09
02:08
02:07
02:06
02:05
02:04
02:03
02:02
02:01
02:00
01:59
01:58
01:57
01:56
01:55
01:54
01:53
01:52
01:51
01:50
01:49
01:48
01:47
01:46
01:45
01:44
01:43
01:42
01:41
02:40
01:39
01:38
01:37
01:36
01:35
01:34
01:33
01:32
01:31
01:30
01:29
01:28
01:27
01:26
01:25
01:24
01:23
01:22
01:21
01:20
01:19
01:18
01:17
01:16
01:15
01:14
01:13
01:12
01:11
01:10
01:09
01:08
01:07
01:06
01:05
01:04
01:03
01:02
01:01
01:00
00:38
00:37
00:36
00:35
00:34
00:33
00:32
00:31
00:30
00:29
00:28
00:27
00:26
00:25
00:24
00:23
00:22
00:21
00:20
00:19
00:18
00:17
00:16
00:15
00:14
00:13
00:12
00:11
00:10
00:09
00:08
00:07
00:06
00:05
00:04
00:03
00:02
00:01
00:00
00:59
00:58
00:57
00:56
00:55
00:54
00:53
00:52
00:51
00:50
00:49
00:48
00:47
00:46
00:45
00:44
00:43
00:42
00:41
00:39

Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật được tác giả sáng tạo trong ba khổ thơ đầu.


Nhiệm vụ cụ thể
 Nhóm 1 : Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật ở khổ thơ 1
Nhóm 2 : Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật
ở khổ thơ 2

Nhóm 3 : Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật
ở khổ thơ 3
Nhóm 1: Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật ở khổ thơ 1.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
- Hình ảnh hàng tre trong sương : hình ảnh thực

- Thán từ “ Ôi! ”
Phẩm chất cứng cỏi, bền bỉ hiên ngang của dân tộc Việt Nam, hàng tre bên lăng như dân tộc Việt Nam luôn ở bên canh giữ giấc ngủ của Người.
- “ Hàng tre xanh xanh Việt Nam ” – “bão táp mưa sa ” vẫn “đứng thẳng hàng” : hình ảnh ẩn dụ

Tiết 117

Tiết 117

 Lời thơ bình dị, hình ảnh ẩn dụ quen thuộc thể hiện nỗi xúc động sâu sắc của tác giả khi đến viếng Bác.
I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
1. Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc của nhà thơ

Tiết 117
Nhóm 2:Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật ở khổ thơ 2.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân...
 “ Mặt trời đi qua trên lăng ”: hình ảnh thực, được nhân hóa.
 “ Mặt trời trong lăng ” : hình ảnh ẩn dụ
 “ Dòng người ”: hình ảnh thực
 “ Tràng hoa ”, “bảy mươi chín mùa xuân”: hình ảnh ẩn dụ
 Điệp từ“ngày ngày” ; điệp kết cấu : “ ngày ngày mặt trời đi qua...” – “ ngày ngày dòng người đi trong...”
 Ngợi ca sự vĩ đại của Bác, tình cảm thương nhớ, tấm lòng thành kính của tác giả và nhân dân đối với Người.
Nhóm 3: Cảm nhận của em về các hình ảnh nghệ thuật ở khổ thơ 3.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
 Hình ảnh: “ giấc ngủ bình yên”- “vầng trăng dịu hiền”: Bác như đang trong một giấc ngủ bình yên, thanh thản, hình ảnh thơ gợi tâm hồn cao đẹp, sáng trong và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của Người.
 Hình ảnh ẩn dụ: “trời xanh” : sự bất tử của Bác
 Từ ngữ: “vẫn” ... “mà”: sự đối lập giữa lý trí và tình cảm
 “ Nhói ở trong tim ” : nỗi đau rất thực

Tiết 117

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
1. Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc của nhà thơ
2. Cảm xúc của tác giả về Bác Hồ
 Với những hình ảnh ẩn dụ mang tính biểu tượng, đoạn thơ ( khổ 2,3) thể hiện lòng thành kính , biết ơn , nỗi tiếc thương vô hạn và niềm tự hào của toàn thể nhân dân ta với vị Cha già của dân tộc .





HÌNH

ẢNH

THIÊN

NHIÊN

Tiết 117
HÀNG TRE
TRÀNG HOA





HÌNH

ẢNH

THIÊN

NHIÊN
Ý NGHĨA
Bày tỏ niềm tự hào, lòng thành kính của nhân dân với Bác

Tiết 117

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
1. Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc của nhà thơ
2. Cảm xúc của tác giả về Bác Hồ
3. Tâm trạng của tác giả khi rời xa lăng
Tâm trạng của tác giả thể hiện trong đoạn cuối như thế nào ?
Tâm trạng lưu luyến muốn được ở mãi bên Người
Hình ảnh “cây tre trung hiếu”-> lặp lại nhưng được cấp thêm nghĩa mới tạo ấn tượng đậm nét-> kính yêu, trung thành với lí tưởng của Bác.

...Mai về miền Nam thương trào nước mắt.
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Ước muốn hóa thân của nhà thơ thể hiện tình cảm gì đối với Bác ?
Lòng thành kính

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
1. Hình ảnh lăng Bác qua cảm xúc của nhà thơ
2. Cảm xúc của tác giả về Bác Hồ
3. Tâm trạng của tác giả khi rời xa lăng
 Với việc sử dụng điệp ngữ cùng hàng loạt các hình ảnh đã diễn tả tâm trạng lưu luyến, ước nguyện thiết tha mãi được ở bên Bác của nhà thơ .
Em có nhận xét gì về thể thơ, nhịp điệu, ngôn ngữ, hình ảnh của bài thơ ?
 Thể thơ 8 chữ nhưng có dòng 7 hoặc 9
 Nhịp của các khổ là nhịp chậm, khổ cuối nhịp nhanh hơn .
 Giọng điệu trang nghiêm, sâu lắng, vừa thiết tha, đau xót, tự hào.
 Hình ảnh thơ trong bài có nhiều sáng tạo vì kết hợp cả hình ảnh thực, ẩn dụ, biểu tượng .
Các yếu tố nghệ thuật góp phần làm nổi bật nội dung gì của bài thơ ?

Tiết 117

I/ Giới thiệu tác giả , tác phẩm
II/ Đọc và tìm hiểu chú thích
III/ Tìm hiểu văn bản
IV/ Tổng kết
Ghi nhớ ( sgk/60 )
B
H
A
C
O
2. Nhận xét của em về ngôn ngữ lời thơ ?
1. Đây là hình ảnh thân thuộc trong bài thơ gợi về quê hương đất nước .
4. Đây là tâm trạng của tác giả khi vào lăng viếng Bác .
5.Nghệ thuật đặc sắc nào được tác giả sử dụng trong bài ?
3. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì ?
1
2
3
4
5
7
5
7
7
4
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Bài vừa học
- Nắm vài nét về tác giả , hoàn cảnh ra đời của bài thơ
- Học thuộc bài thơ
- Phân tích tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi viếng lăng Bác
2. Bài sắp học
Chuẩn bị bài : Nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
- Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi trong sgk / 63
- Tìm hướng trả lời các câu hỏi ở phần luyện tập