Bài 23. Viếng lăng Bác

chuyên đề ngữ văn 9
Cô giáo Hồ Tố Thi
Viễn Phương
Viếng lăng bác
Ngữ văn 9, tiết 117:
Tên thật: Phan Thanh Viễn
- Quê: An Giang
- Là nhà thơ -chi?n sỹ tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ.
-Tho ụng mo m?ng, gi�u tỡnh c?m.

- Bài thơ được tác giả viết năm 1976 khi miền Nam đã hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, lăng Bác vừa được khánh thành, tác gỉa ra thăm lăng Bác.
Viếng lăng Bác
(ViÔn Ph­¬ng)
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Cảm xúc trước lăng Bác

Cảm xúc khi xa lăng Bác.
Cảm xúc bờn thềm lăng Bác

Cảm xúc khi vào lăng viếng Bác
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.


Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
+ Cỏch xung hụ : tình cảm gần gũi,thân thương ruột thịt
+ Cỏch s? d?ng d?ng t? - tham: Bác vẫn sống
Bày tỏ tình cảm xúc động vừa gần gũi, ấm áp, thân thương vừa trân trọng, thành kính.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.


Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.


Hình ảnh hàng tre vừa tả thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc - biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của con người, dân tộc Việt Nam
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
- Mặt trời - thiên nhiên : Cái bất diệt, vĩnh hằng của vũ trụ.
- Mặt trời - Bác :Cái bất diệt cao cả của một con người.
Mặt trời: Hình ảnh ẩn dụ sáng tạo thể hiện tầm vóc lớn lao, sự vĩ đại của Bác, lòng biết ơn và tôn kính của nhân dân, của nhà thơ với Bác.
ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Khổ thơ hai được tạo nên từ hai cặp câu với những hình ảnh thực và ẩn dụ sóng đôi, thể hiện tình yêu, lòng tôn kính, ngưỡng vọng và biết ơn sâu sắc của nhà thơ dành cho Bác, đồng thời gợi lên sự cao cả vĩ đại, lớn lao ở Bác.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Bác vẫn sống mãi, trở thành bất tử hoà nhập vào đất trời với cái cao cả, vĩnh hằng.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Ngôn ngữ thơ giản dị, hình ảnh ẩn dụ giàu sức gợi cảm thể hiện niềm tự hào và nỗi tiếc thương vô hạn của toàn thể nhân dân ta với vị Cha già dân tộc.

?Nghĩ đến lúc phải xa Bác, nhà thơ đã thể hiện tâm trạng và ước nguyện gì?
? Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì để diễn tả tâm trạng ấy?
Đọc kĩ khổ thơ sau:
Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
"Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này".
-Điệp ngữ : Tâm trạng lưu luyến, ước nguyện muốn được ở mãi bên Bác.
- Cây tre trung hiếu : Lời tâm niệm tha thiết của tác giả. Hãy sống sao cho xứng với Bác và thực hiện tâm nguyện của Bác.
Khổ thơ đã diễn tả tâm trạng lưu luyến, ước muốn giản dị được mãi mãi ở bên Bác của nhà thơ.

- Thể thơ: 8 ch? ,song có thay đổi linh hoạt
- Giọng điệu:Trang trọng, tha thiết sâu lắng
- Nhịp thơ: Chậm,di?n tả tâm trạng
- Hình ảnh thơ: sáng tạo , ẩn dụ, gợi cảm


* Ghi nhớ .
Bài thơ "Viếng lăng Bác" thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác.
Bài thơ có giọng điệu trang trọng, tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
Th?o lu?n nhóm
Hãy tìm những hình ảnh thiên nhiên được nói đến trong bài thơ và cho biết ý nghĩa của hỡnh ?nh dú ?
Dãy 1: Hãy tìm những hình ảnh của thiên nhiên được tác giả sử dụng để nói về Bác? ý nghĩa của hình ảnh đó.
Dãy 2: Những hình ảnh thiên nhiên nào trong bài thơ thể hiện tình cảm của dân tộc đối với Bác? ý nghĩa của hình ảnh đó.
Dãy 3: Tác giả thể hiện ước nguyện của mình qua những hình ảnh thiên nhiên nào? Hình ảnh đó có ý nghĩa gì?
Viếng lăng Bác
(ViÔn Ph­¬ng)
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viếng lăng Bác
(ViÔn Ph­¬ng)
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viếng lăng Bác
(ViÔn Ph­¬ng)
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Viếng lăng Bác
(ViÔn Ph­¬ng)
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam tuôn trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
Mặt trời
Vầng trăng
Trời xanh
Hàng tre
Tràng hoa
Con chim hót
Đoá hoa toả
hương
Cây tre
trung hiếu
Ca ngợi sự vĩ đại, trường tồn, tâm hồn thanh cao của Bác.
Bày tỏ lòng thành kính của nhân dân với Bác.
Ước nguyện được ở bên Bác và tâm niệm sống xứng đáng với Người.
ý nghĩa của những hình ảnh thiên nhiên