Bài 23. Viếng lăng Bác

Ngữ văn 9
TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN
CHÀO MỪNG THẦY-CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ, THĂM LỚP
ĐẠI LỘC
Giáo viên: Nguyễn Thị Kim Dung
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I: Tìm hiểu chung
1) Tác giả, tác phẩm
- Tên khai sinh: Phan Thanh Viễn
- Sinh năm 1928-Quê ở tỉnh An Giang
- Trong kháng chiến chống Mĩ , ông hoạt động ở Nam Bộ, là một trong cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kì chống Mĩ cưú nước.
Ông là nhà thơ gắn bó với cuộc sống chiến đấu của quê hương trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ
Thơ của Viễn Phương dung dị, cảm xúc sâu lắng thiết tha, ngôn ngữ thơ đậm đà màu sắc Nam Bộ
Bài thơ được sáng tác vào năm 1976 khi Viễn Phương ra thăm miền Bắc là lúc lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa khánh thành . Trong niềm xúc động lớn , ông đã viết bài thơ "Viếng lăng Bác ".
In trong tập Như mây mùa xuân
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I: Tìm hiểu chung
1) Tác giả, tác phẩm
2) Đọc - Từ khó:
3) Thể loại, bố cục:
- Thơ 8 tiếng. Mỗi khổ gồm 4 câu
Khổ 1: Cảnh bên ngoài lăng buổi sớm.
Khổ 2: Cảnh đoàn người xếp hàng viếng lăng Bác.
Khổ 3: Cảnh bên trong lăng và cảm xúc của nhà thơ.
Khổ 4: Ước nguyện của nhà thơ.
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I/ Tìm hiểu chung
II/ Tìm hiểu bài thơ:
* Khổ 1:
Cảm xúc của nhà thơ đã bộc lộ ngay trong câu thơ đầu tiên qua từ ngữ nào?
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Em hãy phân tích để thấy rõ cảm xúc của nhà thơ.
=> Tình cảm gần gũi, thân thương, cảm động và kính trọng của tác giả đối với Bác
Hàng tre
xanh xanh Việt Nam
Bão táp, mưa sa đứng thẳng hàng
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong hình ảnh thơ n�y ? Biện pháp tu từ ấy nhằm diễn tả cảm nhận như thế nào của nhà thơ ?
ẩn dụ
=> Cây tre tượng trưng cho xứ sở, dân tộc, cho tinh thần bất khuất của con người Việt Nam. Cả dân tộc đang đứng quanh Người với một lòng son sắt ? Cảm xúc thành kính, trang nghiêm của tác giả.
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I/ Tìm hiểu chung
II/ Tìm hiểu bài thơ:
* Khổ 1:
* Khổ 2:
Phân tích sự khác nhau giữa hai hình ảnh mặt trời. Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đây? Tác dụng của biện pháp ấy.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Nhân hóa - ẩn dụ
=> Ngợi ca sự vĩ đại, công lao trời biển của Bác và sự thành kính thiêng liêng của nhà thơ.
Hình ảnh tiếp theo cũng gây ấn tượng không kém, đó là hình ảnh gì ? Nhận xét cách sử dụng nghệ thuật. Phân tích hình ảnh ấy hay và đẹp ở chỗ nào ?
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
ẩn dụ + so sánh
* Diễn tả tấm lòng biết ơn, thành kính của mọi người dâng lên cuộc đời của một con người đã từng làm nên mùa xuân cho đất nước
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I/ Tìm hiểu chung
II/ Tìm hiểu bài thơ:
* Khổ 1:
* Khổ 2:
* Khổ 3:
Về không gian, thời gian, vị trí, điểm nhìn của khổ thơ nầy khác gì với hai khổ trên ?
Được vào trong lăng, nơi yên nghỉ của Bác, nhà thơ quan sát thấy gì ?
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Nhận xét nghệ thuật. Ta cảm nhận gì qua hình ảnh đó ?
ẩn dụ - so sánh
=> Tâm hồn thanh cao, dịu hiền, luôn gắn bó với thiên nhiên của Bác
Đọc câu 3 và 4, em có nhận thấy điều gì mâu thuẫn không ?
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim
Em hiểu ý nghĩa của hình ảnh "trời xanh là mãi mãi" như thế nào ?
( ẩn dụ )
=> Bác bất tử với non sông, đất nước nhưng vẫn nhận ra sự thật: Bác đã ra đi.
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
ở trên, nhà thơ sử dụng hình ảnh " mặt trời ", ở khổ thơ nầy nhà thơ lại sử dụng hình ảnh " vầng trăng " rồi lại " trời xanh ". Vậy có gì khác nhau giữa những hình ảnh ẩn dụ và so sánh ấy ?
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I/ Tìm hiểu chung
II/ Tìm hiểu bài thơ:
* Khổ 1:
* Khổ 2:
* Khổ 3:
* Khổ 4:
Ngày mai phải rời xa Bác, nhà thơ đã diễn tả tâm trạng của mình qua hình ảnh nào ?
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
=> Xúc động dâng trào không kìm nén được
Trong cảm xúc ấy, nhà thơ ước muốn điều gì ?
Muốn làm
con chim đóa hoa cây tre trung hiếu
Với biện pháp tu từ và những hình ảnh lựa chọn, nhà thơ thể hiện tâm trạng và tình cảm của mình như thế nào ?
( điệp ngữ )
( Nhân hóa )
=> Tâm trạng lưu luyến muốn được ở mãi bên người và lòng thành kính của một người con Nam Bộ
Tiết :117 Viếng lăng bác
(Viễn Phương )
I/ Tìm hiểu chung
II/ Tìm hiểu bài thơ:
*Tổng kết:
Nghệ thuật nổi bật
nhất của bài thơ trên?
a) Nghệ thuật:
- Nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm.
- Ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúc .
- Giọng điệu trang trọng , thành kính.
Qua bài thơ, em hiểu chủ đề tư tưởng mà tác giả thể hiện ở đây là gì? Đây có phải chỉ là tình cảm riêng của Viễn Phương hay không ?
b) Nội dung: Niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết thành kính, sâu sắc và cảm động của Viễn Phương nói riêng và của đồng bào miền Nam nói chung khi được ra viếng lăng Bác.
Chào tạm biệt thầy-cô cùng các em !