Bài 23. Viếng lăng Bác

Nhiệt liệt chào đón các thầy cô giáo về dự giờ môn ngữ văn
Lớp 9A

Kiểm tra bài cũ:
?
Em hãy đọc thuộc lòng một khổ thơ mà em thích nhất trong bài thơ “Con Cò” của nhà thơ Chế Lan Viên.Hình ảnh Con cò trong bài thơ ngụ ý nói về ai?
TIẾT 112
Viếng LAng bác
Viễn Phương
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
1. Đọc văn bản:
2. Tìm hiểu chú thích:
a.Tác giả:
- Tên khai sinh: Phan Thanh Viễn(1928-2005)
- Quê: An Giang
- Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
- Thơ ông thường nhỏ nhẹ, giàu tỡnh cảm
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
b.Tác phẩm:
Hoàn cảnh sáng tác :
+ Tháng 4 – 1976.
+Bài thơ được in trong tập thơ:“ Như mây mùa xuân” (1978)
Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
1. Đọc văn bản:
-
2. Tìm hiểu chú thích:
aTác giả:
- Tên khai sinh: Phan Thanh Viễn
Sinh năm : 1928; Quê: An Giang
- Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
* Giải nghĩa từ khó:(SGK)
Tràng hoa.
Bảy mươi chín mùa xuân.
- Trung hiếu
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
-Kiểu văn bản: Biểu cảm.
- Phương thức biểu đạt:Biểu cảm kết hợp với miêu tả.
Em hãy xác định kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của bài thơ?
Thể loại: Thơ trữ tình.

Văn bản trên thuộc thể loại nào?
-

Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
Kiểu văn bản: Biểu cảm.
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với miêu tả.
Thể loại: Thơ trữ tình.

2. Bố cục: Ba phần.
Phần1: Khổ thơ 1+2 (Cảm xúc của tác giả trước lăngBác)
Phần2: Khổ thơ 3 ( Cảm xúc của tác giả trong lăng Bác)
Phần3: Khổ thơ cuối( Cảm xúc của tác giả khi rời lăng Bác)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
-Hàng tre

Nhìn từ xa ,hình ảnh đầu tiên mà tác giả quan sát và cảm nhận là gì?
Hình ảnh ‘Hàng tre’ được miêu tả qua những chi tiết nào?tác giả sử dụng nghệ thuật gì?có ý nghĩa như thế nào?
3. Phân tích:
a. Cảm xúc của tác giả trước lăng Bác
- Xưng hô“: Con –Bác Cảm xúc thành kính, gần gũi, thân thương như máu thịt.
*Khổ 1:
Con ở Miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
bát ngát
xanh xanh Việt Nam
bão táp mưa sa thẳng hàng
Nghệ thuật:?n d?,t? lỏy t? th?c
Hàng tre: là biểu tu?ng của đất nước, con người
Việt Nam. Có vẻ đẹp thanh cao .kiên cường, bất khuất
- Ôi (thán từ)
diễn tả niềm cảm xúc sâu nặng,
thiêng liêng của tác giả
Câu thơ mở đầu gợi cho ta biết điều gì?
Đến thăm lăng Bác tác giả đã xưng hô với Bác như thế nào?Em có nhận xét gì về cách xưng hô ấy
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
3. Phân tích:
a. Cảm xúc của tác giả trước lăng Bác


* “Khổ 2:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”
Hình ảnh: “Mặt trời ”
+“ Mặt trời đi qua trên lăng” là mặt trời thực, mặt trời của thiên nhiên vũ trụ mang lại ánh sáng sự sống cho muôn loài.
Trong hai câu thơ này hình ảnh nào được nhà thơ nhắc tới hai lần?
Hình ảnh mặt trời trong câu thơ thứ nhất có ý nghĩa gì?
+ “ Mặt trời trong lăng ”: Bác Hồ
Mặt trời của thiên nhiên được nhân hoá
để “đi”, để “thấy”để “chiêm ngưỡng”
một mặt trời trong lăng. Vậy mặt trời
trong lăng là ai?
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)

Với câu thơ trên tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?
=> Nghệ thuật ẩn dụ : tác giả đã ví Bác là mặt trời, ca ngợi sự vĩ đại, công lao trời biển của Bác đối với dân tộc.
“Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bẩy mươi chín mùa xuân”
Với nghệ thuật Ẩn dụ thể hiện dòng người như vô tận về thăm Bác, dòng người đi trong một không gian đặc biệt, đó là đi trong tình thương nỗi nhớ. Kết những tấm lòng, thành “tràng hoa” và tôn kính “dâng” lên Người.
+Dòng người
đi trong thương nhớ

kết tràng hoa dâng
79 mùa xuân
Trong câu thơ này hình ảnh nào được tác giả nhắc tới?
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
b. Cảm xúc trong lăng Bác
“ Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”

Vào lăng viếng Bác,hình ảnh mà tác giả nhận thấy là gì?
Nơi Bác nằm nghỉ có ánh sáng dịu nhẹ của ánh đèn khiến tác giả bỗng liên tưởng đến hình ảnh nào?

+ "V?ng trang" ngh? thu?t ?n d?.V?ng trang sỏng d?u hi?n nõng niu gi?c ng? bỡnh yờn c?a Ngu?i v� g?i lờn tõm h?n cao d?p trong sỏng c?a Ngu?i.
-Em cho biết hình ảnh “trời xanh” có ý nghĩa như thế nào?
Trở về với thực tại,đứng trước Người tác giả có cảm xúc trào dâng như thế nào?
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
+ Hình ảnh: “ Trời xanh ” tác giả muốn ví cái rộng lớn bao la của đất trời với tình yêu thương bao la rộng lớn của Bác, muốn ngợi ca công ơn trời bể sự vĩnh hằng, sự bất tử của Bác.

+Giấc ngủ bình yên Có cảm giác như vị cha già của dân tộc đang nằm nghỉ ngơi sau những giờ làm việc miệt mài?



+Cảm xúc trào dâng nghe “ nhói ởtrong tim”.
Với Động từ “Nhói” diễn tả một cảm xúc
đau đớn buốt nhói nơi trái tim mình xót xa,tiếc thương vì
sự ra đi của Người.
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
c. Cảm xúc khi rời lăng Bác
Mai về Miền Nam thương trào nước mắt”
“Thương trào nước mắt” đó là tình cảm bịn rịn luyến tiếc không muốn rời xa Bác
Tác giả mới chỉ nghĩ đến ngày mai xa Bác thì cảm xúc đã bộc lộ như thế nào?

con chim -> để dâng tiếng hót
+ Muốn làm:
đoá hoa -> dâng hương sắc

cây tre -> trung hiếu
Trong niềm “thương trào nước mắt” ấy nhà thơ có ước nguyện gì?
Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đoạn thơ này?
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?
+ Điệp ngữ “ muốn làm ” lặp lại ba lần:
Nhấn mạnh ước nguyện được ở bên Bác mãi mãi, muốn làm Bác vui, muốn canh giấc ngủ của Bác, muốn làm người con trung hiếu như lời Bác dạy.

Từ đó tình cảm nào của nhà thơ được bộc lộ ?
=>ơn nghĩa chân thành và sâu nặng
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
4. Tổng kết:
Bài thơ “ Viếng lăng Bác ” nói hộ chúng ta những tình cảm nào với Bác ?
- Nội dung:
Thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác
Em học tập được gì từ nghệ thuật biểu cảm của tác giả qua bài thơ này?
- Nghệ thuật:
Giọng điệu trang trọng và tha thiết nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp các điệp từ,nhân hóa và gợi cảm ngôn ngữ bình dị mà cô đọng.
- Ghi nhớ: (SGK)
III. Luyện tập:
Bài tập:
Lựa chọn các từ “ thành kính, đau xót , tự hào, trầm lắng ” để điền vào chỗ trống trong câu văn sau cho phù hợp.
Cảm hứng bao trùm bài thơ “ Viếng lăng Bác ” là niềm xúc động thiêng liêng ,……., lòng biết ơn và ………..pha lẫn ………….khi tác giả từ Miền Nam ra viếng Bác, cảm hứng đó đã tạo nên giọng thơ ………….trang nghiêm.
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
III. Luyện tập:
Lựa chọn các từ “ thành kính, đau xót , tự hào, trầm lắng ” để điền vào chỗ trống trong câu văn sau cho phù hợp.
Cảm hứng bao trùm bài thơ “ Viếng lăng Bác ” là niềm xúc động thiêng liêng , thành kính, lòng biết ơn và tự hào pha lẫn đau xót khi tác giả từ Miền Nam ra viếng Bác, cảm hứng đó đã tạo nên giọng thơ trầm lắng trang nghiêm.
Bài tập:
Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học bài thơ " Viếng lăng Bác `` của nhà thơ Viễn Phương.
- Sưu tầm những bài thơ, câu thơ ca ngợi Bác.
- Phân tích cảm thụ những hình ảnh đẹp trong bài thơ.
- Soạn bài: cỏch l�m b�i van ngh? lu?n v? tu tu?ng, d?o lớ
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
Tiết 112: VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
1. Đọc văn bản:
2. Tìm hiểu chú thích:
-Tác giả: Phan Thanh Viễn; Sinh năm 1928
- Giải nghĩa từ khó:
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
- Phương thức biểu đạt: Kết hợp miêu tả với biểu cảm.
Kiểu văn bản: Biểu cảm.
- Thể loại: Thơ trữ tình
3. Phân tích:
a. Cảm xúc trước lăng Bác
-Tác phẩm: in trong tập thơ:
“ Như mấy mùa xuân” (1978)
2. Bố cục:
- Ba phần.
4. Tổng kết:
- Nội dung:
Thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi mọi người vào lăng viếng Bác
- Nghệ thuật:
Giọng điệu trang trọng và tha thiết nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm ngôn ngữ bình dị mà cô đọng.
III. Luyện tập:
b.Cảm xúc trong lăng Bác
c.Cảm xúc khi rời lăng Bác
Lòng kính yêu, sự ngưỡng vọng, tình cảm tha thiết của người con xa trong cuộc hành hương về thăm cha già kính yêu.
Nỗi niềm thương mến và xót xa về sự ra đi của Bác.
ơn nghĩa chân thành và sâu nặng
Xin chân thành cảm ơn
cỏc thầy cô giáo v� các em !