Bài 23. Viếng lăng Bác

Trường THCS Phú Yên- Phú Xuyên- Hà nội
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ NGỮ VĂN - LỚP 9b
giáo Viên Nguyễn Thị Minh Nguyệt

Kiểm tra bài cũ:
?
Đọc thuộc lòng bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải và cho biết giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ ?
* Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “ mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.
* Bài thơ viết theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo
Ti?t 117. Van b?n
VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương

Nhà thơ Viễn Phương
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
1. Tác giả - tác phẩm
b. Tác phẩm: Năm 1976, công trình lăng chủ tịch Hồ Chí Minh vừa được khánh thành, nhà thơ có dịp ra thăm miền Bắc và đến viếng lăng Bác, bài thơ ra đời trong thời gian này (4- 1976)
- In trong tập “ Như mây mùa xuân”- xuất bản năm 1978
a. Tác giả: (1928- 2005.)
- Tên thật là Phan Thanh Viễn, quê ở An Giang, là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ chống Mỹ.
- Thơ của ông nhỏ nhẹ, giàu tình cảm và chất mơ mộng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim !
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
MẠCH CẢM XÚC BAO TRÙM :
Niềm xúc động thiêng liêng thành kính , lòng biết ơn pha lẫn nỗi đau xót của tác giả khi từ miền Nam ra thăm lăng Bác
Ti?t 117. Van b?n


Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân



Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim !


Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Khổ thơ 1: Cảm xúc của tác giả
khi đứng trước lăng Bác
Khổ thơ 2: Cảm xúc trước hình ảnh
dòng người vào lăng viếng Bác
Khổ thơ 3: Cảm xúc và suy ngẫm của
tác giả khi vào trong lăng
Khổ thơ 4: Tâm trạng, ước nguyện
của tác giả trước khi về miền Nam
Tiết 117. VB VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
BỐ CỤC:
Tiết 117. VB VIẾNG LĂNG BÁC (Viễn Phương)
II. Đọc - Hiểu văn bản
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
- Viếng :là đến chia buồn với thân nhân người đã chết =>dùng đúng nghĩa đen, trang trọng ,khẳng định một sự thật (Bác đã qua đời)
- Thăm là đến gặp gỡ chuyện trò với người còn sống =>Ngụ ý nói giảm như Bác còn sống mãi trong lòng nhân dân miền Nam ,gợi sự thân mật gần gũi.
Hình ảnh hàng tre là một nhân hóa, ẩn dụ
biểu tượng cho dân tộc VN: sức sống bền bỉ,
dẻo dai, kiên cường, bất khuất, trung hiếu.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
Ẩn dụ và nhân hóa “Mặt trời” -> Bất tử hóa hình tượng Bác Hồ
trong lòng nhân dân, giữa thiên nhiên đất trời, đồng thời ca ngợi
sự vĩ đại và công lao trời biển của Bác đối với nhân dân và các
thế hệ con cháu Việt Nam
Tràng hoa: ?n d? => v?a thớch h?p v?a m?i l? th? hi?n t?m lũng bi?t on th�nh kớnh v� thuong ti?c c?a tỏc gi? v� nhõn dõn d?i v?i Bỏc.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim !
Hình ảnh vầng trăng gợi tâm hồn sáng trong, cao đẹp của Bác, đồng thời cho thấy sự am hiểu của tác giả về Bác ( trong thơ Bác luôn tràn đầy ánh trăng)
=>Hai câu thơ đầu diễn tả một không gian yên tĩnh, trang nghiêm và ánh sáng dịu nhẹ, trong trẻo của nơi Bác nằm yên nghỉ trong lăng.
Vẫn biết là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
trời xanh
“Trời xanh là mãi mãi”:-> Ẩn dụ, gợi sự vĩnh hằng vô tận của tên tuổi sự nghiệp của Bác đối với dân tộc, người đã trở nên bất tử, hóa vào non sông đất nước, Bác còn mãi với non sông, đất nước như bầu trời xanh
=> Nỗi đau xót tiếc thương cao độ của tác giả khi nghĩ về sự ra đi của Bác.


Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

=> Nhịp thơ dồn dập , điệp ngữ thể hiện ước nguyện tha thiết muốn được ở bên Bác của tác giả, của chung mọi người.
III. Tổng kết:
-Nội dung: Tấm lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người.
-Nghệ thuật: giọng điệu vừa trang trọng vừa
tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm,
Ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.