Bài 23. Viếng lăng Bác

Trường THCS Võ Thị Sáu – Tp Bạc Liêu – Tỉnh Bạc Liêu
BÀI GIẢNG:
VIẾNG LĂNG BÁC - TIẾT 117
Chương trình Ngữ văn lớp 9
?
 GAĐT
Mùa Xuân nho nhỏ
Hãy đọc thuộc lòng
bài thơ
“Mùa xuân nho nhỏ”
của Thanh Hải?
Nêu nội dung ý nghĩa và nghệ thuật khái quát của bài thơ?
1
2
 GAĐT
Tiết 117:
(Viễn Phương)
VIẾNG LĂNG BÁC
GIỚI THIỆU BÀI MỚI
Nhà thơ Viễn Phương
1. Tác giả:
Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn (1928 – 2005), quê ở An Giang.
Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ.
Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm.
Ông tham gia cách mạng từ tháng 8/1945. Sau 1975 giữ nhiều chức vụ quan trọng, nguyên là Uỷ viên Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam.
Ông được Nhà nước tặng nhiều giải thưởng về văn học nghệ thuật.
I. Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ
1. Tác giả:
2. Ho�n c?nh ra d?i c?a b�i tho:
Tháng 4/1976. khi nhà thơ được cùng với đoàn đại biểu nhân dân miền Nam ra viếng lăng Bác nhân dịp khánh thành Công trình Lăng.
- Tỏc ph?m rút từ tập thơ "Như mây mùa xuân" (1978)
I. Tỡm hi?u tỏc gi? v� ho�n c?nh ra d?i c?a b�i tho
VIẾNG LĂNG BÁC

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
II. Đọc – Tìm hiểu thể thơ và bố cục:
1. Đọc văn bản:
2. Phương thức biểu đạt:
- Biểu cảm kết hợp với miêu tả
3. Bố cục:
- Cảm xúc trước lăng Bác ( Khổ 1, 2)
- Cảm xúc trong lăng Bác ( Khổ)
- Cảm xúc khi rời lăng Bác ( Khổ 4)
4. Thể thơ
* Thể thơ: Thơ 8 chữ (có câu 7 chữ và 9 chữ)

Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
II. Đọc – Tìm hiểu thể thơ và bố cục:
VIẾNG LĂNG BÁC

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
1. Cảm xúc trước lăng Bác.
III. D?c - Tìm hiểu văn bản
Con - thăm - Bác
Hàng tre
- Bát ngát
- Xanh xanh Việt Nam
- Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Èn dô
Tình cảm gần gũi, ấm áp, kính trọng.
Xúc động, tự hào, thiêng liêng, tôn kính.




Tượng trưng cho cốt cách, tinh thần, sức sống của con người và dân tộc Việt Nam.
2. Khổ thơ 2: ( Đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân với Bác )
III. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
II. D?c- Tìm hiểu văn bản
2. Khổ thơ 2: (Đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu của nhân dân đối với Bác)
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
- Ngợi ca sự cao cả vĩ đại, công lao to lớn của Bác đem đến ánh sáng tự do cho dân tộc
- Khẳng định vẻ đẹp cao cả, trường tồn, vĩnh hằng của Bác trước thời gian và thiên nhiên vũ trụ

Liên tưởng độc đáo.

2. Khổ thơ 2. ( Đến bên lăng – tác giả thể hiện tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân với Bác )
III. Đọc - Tìm hiểu văn bản
- Hình ảnh dòng người/ tràng hoa dâng 79 mùa xuân của Bác  sự so sánh đẹp, chính xác, mới lạ thể hiện tình cảm thương nhớ, kính yêu và sự gắn bó của nhân dân đối với Bác
(ở câu 1): Là quy luật của tự nhiên.
(ở câu 3): Là quy luật của tình cảm.
* Điệp ngữ:
-“Ngày ngày”:
- “Ngày ngày”:
III.D?c - Tìm hiểu văn bản
3. Cảm xúc trong lăng Bác.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

- Gợi sự thanh thản, cao khiết, đẹp đẽ, trong sáng, nhân từ của Bác.
- Lời thơ như nâng niu, trân trọng giấc ngủ của Người
- Khẳng định sự trường tồn bất tử của Bác.
Mà sao nghe nhói ở trong tim.

- Niềm đau xót, tiếc thương Bác vô hạn.
4. Khổ thơ cuối ( Cảm xúc của tác giả khi rời lăng Bác.)
III. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
III.D?c - Tìm hiểu văn bản
4. Kh? tho cu?i (Cảm xúc c?a tỏc gi? khi rời lăng Bác).
Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Lưu luyến không muốn rời xa Bác.
Muốn làm
- Con chim hót
- Đoá hoa toả hương
- Cây tre trung hiếu
Ước nguyện:

- Nhấn mạnh niềm ước nguyện giản dị, chân thành, tha thiết mãnh liệt.
- Khẳng định niềm son sắt, thuỷ chung với Bác.
IV. Tổng kết:
1. Đáp án nào nói đúng nhất nghệ thuật của bài thơ?
A. Giọng thơ trang trọng, tha thiết phù hợp với tâm trạng và cảm xúc.
B. Nhịp thơ linh hoạt, ngôn ngữ giản dị, trong sáng, cô đúc, lắng đọng.
C. Hình ảnh ẩn dụ, giầu ý nghĩa biểu trưng.
2. Chọn đáp án thể đầy đủ nhất nội dung của bài thơ?
A. Thể hiện niềm xúc động thiêng liêng, tấm lòng tha thiết, thành kính vừa tự hào vừa đau xót của tác giả khi vào lăng viếng Bác.
B. Bộc lộ niềm ngưỡng mộ, ngợi ca, niềm tiếc thương vô hạn của tác giả với Bác kính yêu.
C. Cả Avà B.
D
C
Tất cả A,B,C
GHI NHỚ
Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà tnow và của mội người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác Hồ.
Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I/ Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
2. Phương thức biểu đạt
1. Tác giả:
2. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ
II. Đọc – tìm hiểu thể thơ và bố cục
1. Đọc văn bản
3. Bố cục
4. Thể thơ
Tiết: 117
IV/ Tổng kết:
V/ Luyện tập:
Cảm hứng bao trùm bài thơ Viếng lăng Bác là niềm xúc động thiên liêng, ………………… , lòng biết ơn và …………… pha lẫn …………… khi tác giả từ miền Nam ra viếng Bác; cảm hứng đó đã tạo nên giọng thơ ………………… trang nghiêm.
?
Lựa chọn các từ: , , , để điền
vào chổ trống trong câu văn sau cho phù hợp.
thành kính
tự hào
đau xót
trầm lắng
A, Đúng rồi!
Ý, sai rồi!
thành kính
tự hào
trầm lắng
(1)
(2)
(3)
(4)
trầm lắng
đau xót
tự hào
thành kính
III. Đọc – Tìm hiểu văn bản
trầm lắng
tự hào
đau xót
đau xót
đau xót
trầm lắng
trầm lắng
 GAĐT
VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
I/ Tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài thơ
2. Phương thức biếu đạt
1. Tác giả:
2. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ
II. Đọc – Tìm hiểu thể thơ và bố cục
1. Đọc văn bản
3. Bố cục
4. Thể thơ
Tiết: 112 – Bài: 22
III. Đọc – Tìm hiểu văn bản
IV/ Tổng kết:
V/ Luyện tập:
?
Hãy chỉ ra các câu thơ có chứa phép tu từ ẩn dụ?
1.
2.
3.
4.
5.



VIẾNG LĂNG BÁC
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng. Mà sao nghe nhói ở trong tim!

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân … Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.



Ôi! xanh xanh Việt Nam
Bảo táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Thấy một trong lăng rất đỏ.
Kết …
Giữa một sáng dịu hiền
Vẫn biết là mãi mãi
Hàng tre
mặt trời
tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân
vầng trăng
trời xanh
 GAĐT
Câu 1: Cảm xúc bao trùm thể hiện trong bài thơ "Viếng lăng Bác" là:
A.Xúc động, thành kính
B. Biết ơn trân trọng.
C. Ngợi ca tự hào.
D. Cả A,B,C
D
Câu hỏi trắc nghiệm
V. Luyện tập
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 2: ý nghĩa của phép tu từ ẩn dụ được sử dụng trong hai câu thơ:
A. Ca ngợi vẻ đẹp sáng trong, cao khiết của Bác.
B. Ca ngợi vẻ đẹp cao cả, trường tồn vĩnh hằng của Bác.
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ"
C. Ca ngợi vẻ đẹp của niềm khát vọng hoà nhập hoá thân.
"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
B.
V. Luyện tập
Bài tập thảo luận
* Có ý kiến cho rằng hai câu thơ:
Đã gợi cho người đọc nghĩ đến những vần thơ tràn đầy ánh trăng của Bác.
"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền"
Em có đồng ý với nhận xét đó không? Liên hệ với những bài thơ viết về trăng của Bác để nêu rõ quan điểm của mình.
V.Luyện tập
Học thuộc lòng bài thơ
- Nắm vững nội dung, nghệ thuật của bài thơ
- Tìm hiểu những bài thơ, những tác phẩm văn học khác viết về Bác Hồ.
Làm bài tập:
1) Đọc bài thơ "Viếng lăng Bác" mọi người đều xúc động trước hình tượng "Mặt trời - trong lăng" và "tràng hoa - dòng người". Em hãy phân tích để thấy được cái hay, cái đẹp của hai hình tượng thơ này.
2) Có ý kiến cho rằng: "Hình ảnh hàng tre mở đầu bài thơ và hình ảnh cây tre khép lại bài thơ đã tạo nên một cấu trúc vừa trùng lặp vừa phát triển ý thơ". Em có đồng ý với ý kiến đó không? Tại sao?
- Đọc và soạn bài "Sang thu".
*
HƯỚNG DẪN Ở NHÀ
MỤC LỤC
Tài liệu tham khảo
Sách giáo khoa, sách giáo viên Ngữ văn lớp 9
Website: violet.vn
Phần mềm thiết kế: Microsoft Office PowerPoint, Adobe Presenter 7.0
Phần mềm xử lý âm thanh: Free Sound Recorder
Phần mềm: Aimersoft Video Studio Express
File video: Những giây phút cuối đời của Bác hồ! - http://www.youtube.com
Cảm ơn các bạn và các em đã theo dõi nội dung bài học
Chúc các em học tập tốt
CHÂN THÀNH CẢM ƠN !
 GAĐT