Bài 23. Viếng lăng Bác
Chia sẻ bởi Lê Thị Tiến |
Ngày 07/05/2019 |
28
Chia sẻ tài liệu: Bài 23. Viếng lăng Bác thuộc Ngữ văn 9
Nội dung tài liệu:
Giáo án Ngữ văn lớp 9
Giáo viên: Tiến Lê
Kiểm tra bài cũ
Đọc bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” và giới thiệu vài nét về tác phẩm, tác giả.
- Thanh Hải (1930-1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở Thừa Thiên- Huế. Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng Miền Nam từ những ngày đầu .
- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết cuối năm 1980, trong những ngày cuối đời của tác giả
Kiểm tra bài cũ
Nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật và nêu ý nghĩa bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.
Nội dung:Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
Nghệ thuật: Bài thơ theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu tha thiết, trong sáng, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị gợi cảm, có những so sánh và ẩn dụ sáng tạo
Ý nghĩa: Bài thơ là tiếng lòng tha thiết của nhà thơ, yêu mến và gắn bó với đất nước với cuộc đời, thể hiện một lí tưởng sống cao đẹp: sống hòa nhập và dâng hiến cho đời.
Câu 2: (SGK/58) Bình một khổ thơ trong bài mà em thích
Khổ thơ đầu của bài thơ là một bức tranh xuân thiên nhiên được gợi tả bằng những hình ảnh gần gũi thân quen của làng quê Việt Nam:
“Mọc giữa dòng sông xanh.
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng hót chim chiền chiện gợi ra một không gian cao rộng từ mặt đất đến bầu trời với những sắc màu tươi tắn, êm dịu, trong sáng. Những âm thanh vang vọng, tha thiết. Tất cả tạo nên một bức tranh xuân bình dị, đơn sơ mà tràn đầy sức sống. Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân còn được miêu tả ở chi tiết rất tạo hình :
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng .”
Kiểm tra bài cũ
Hình ảnh thơ lung linh, đa nghĩa: từ "giọt" có thể được hiểu theo rất nhiều nghĩa: có thể là giọt nắng, giọt mưa xuân, giọt sương sớm hay giọt âm thanh của tiếng chim thật trong trẻo, lảnh lót,vang ngân giữa không gian, đọng lại thành từng giọt có hình khối long lanh như hạt ngọc. Những hình ảnh đó góp phần diễn tả trọn vẹn niềm say sưa, ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của trời đất vào xuân. Đây chính là bút pháp sáng tạo hình ảnh độc đáo của nhà thơ. Sự chuyển đổi cảm giác: từ nhìn thấy, nghe thấy, rồi nhận thấy, kết hợp với một câu thơ giàu sức gợi tả “Tôi đưa tay tôi hứng”, diễn tả tác giả đón nhận và hòa nhập với thiên nhiên bằng tất cả tâm hồn và sự nâng niu trân trọng
Giới thiệu bài mới
“Bác Hồ là vị cha chung. Là sao Bắc đẩu, là vầng thái dương”. Thật vậy, Bác Hồ là vị cha chung của toàn dân tộc. Ngày 2/9/1969 Bác đã “lên đường theo tổ tiên”, để lại cho nhân dân sự tiếc thương vô hạn. Chúng ta cùng xem đoạn phim ngày Bác mất
Viễn Phương, một nhà thơ miền Nam, sau bao tháng ngày mong đợi đã được ra Bắc vào lăng viếng Bác. Cuộc viếng thăm đầy xúc động đó được nhà thơ ghi lại trong bài “Viếng lăng Bác”. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ này
Tiết 117- Bài:
Viếng Lăng Bác
(Viễn Phương)
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
Nêu những hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.
Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn (1928 – 2005), quê ở An Giang. Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ.Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm.
Bài “Viếng lăng Bác” được viết vào tháng 4/1976, khi tác giả ra thăm miền Bắc, vào lăng viếng Bác Hồ. Bài thơ được in trong tập “Như mây mùa xuân” (1978)
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
(SGK/56,57)
2- Đọc bài thơ:
Hướng dẫn đọc: Giọng điệu tình cảm, vừa trang nghiêm tha thiết, có cả sự đâu xót lẫn tự hào. Nhịp chậm, riêng khổ cuối nhịp hơi nhanh hơn
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
(SGK/56,57)
2- Đọc bài thơ:
3- Chú thích: (SGK/60)
4- Bố cục: Gồm 4 khổ thơ
Đọc các chú thích SGK/60
Nêu ý chính của mỗi khổ thơ.
- Khổ 1: Cảm xúc khi nhìn thấy lăng Bác từ xa
- Khổ 2: Cảm xúc khi đứng trước lăng Bác.
- Khổ 3: Cảm xúc khi vào bên trong lăng Bác.
- Khổ 4: Cảm xúc trước lúc ra về
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
Đọc lại khổ 1:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Trong câu thơ đầu tiên tác giả đã dùng những từ ngữ xưng hô nào? Từ ngữ xưng hô đó thể hiện điều gì?
Xưng “con”, thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm
Câu thơ đầu tiên có ý nghĩa như thế nào?Thể hiện cảm xúc gì của tác giả?
=>Câu thơ đầu tiên như một lời thông báo xúc động nghẹn ngào của đứa con từ tuyến đầu Tổ Quốc về với cha già kính yêu sau bao ngày mong đợi “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
- Câu thơ đầu thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm và sự xúc động nghẹn ngào của tác giả.
Hình ảnh tạo ấn tượng đầu tiên về cảnh quang ở lăng Bác là hình ảnh nào? Hình ảnh đó được miêu tả qua những câu thơ nào?
=>Hình ảnh tạo ấn tượng đầu tiên về cảnh quang ở lăng Bác là “hàng tre”:
“Đã thấy… hàng tre bát ngát.
Ôi, hàng tre xanh xanh Việt Nam.
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”
Trong văn học, tre là biểu tượng về điều gì?
=>Tre tượng trưng cho cốt cách, tinh thần và sức sống mãnh liệt của đất nước và dân tộc Việt Nam.
Tre bên lăng Bác có ý nghĩa biểu tượng như thế nào?
=>Tre bên lăng Bác biểu tượng cho cả đất nước, cho cả dân tộc về đây bên giấc ngủ của Người. Tre còn là biểu tượng về cuộc đời hoạt động cách mạng bất khuất, kiên trung của Bác. Tre gợi cảm giác bình dị, gần gũi như về với một làng quê Việt Nam
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
Câu thơ đầu thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm và sự xúc động nghẹn ngào của tác giả.
Hình ảnh hàng tre khơi gợi nguồn cảm xúc tự hào, tôn kính về đất nước, về dân tộc, về lãnh tụ kính yêu.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác:
Đọc lại khổ 2:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Điệp từ “Ngày ngày” có làm cho nhịp thơ như thế nào?
=>Điệp từ “Ngày ngày” làm cho nhịp thơ chậm, thiết tha với những cặp hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ tương ứng, sóng đôi
+ Mặt trời trên lăng mặt trời trong lăng.
+ Dòng người tràng hoa.
+ Bảy mươi chín mùa xuân.
Phân tích ý nghĩa của các hình ảnh ẩn dụ:
=> Mặt trời trên lăng là mặt trời của tự nhiên, đem lại ánh sáng, sự sống cho muôn vật. Mặt trời trong lăng là chỉ về Bác, Bác đem lại ánh sáng độc lập, tự do, sự hồi sinh cho dân tộc. Dòng người là nhân dân, cán bộ, bạn bè khắp năm châu về đây dâng lên Bác tình cảm thiết tha, thành kính.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác:
- Điệp từ “Ngày ngày” làm cho nhịp thơ chậm, thiết tha với những cặp hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ tương ứng, sóng đôi, thể hiện tình cảm thiết tha, thành kính, sự hàm ơn của tác giả, của nhân dân đối với Bác.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
3- Cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng Bác:
Đọc lại khổ 3:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Nhận xét về giọng điệu thơ trong khổ thơ thứ 3? Giọng thơ thể hiện điều gì?
=>Nhịp thơ thiết tha, trầm lắng thể hiện không khí thiêng liêng, thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian, không gian ở bên trong lăng Bác:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên.
Giữa một vầng trăng sáng diu hiền”
Các hình ảnh ẩn dụ có ý nghĩa gì?
=>Các hình ảnh ẩn dụ“Vầng trăng”, “Trời xanh” ca ngợi sự cao quí, sự bất tử của Bác.
Tâm trạng tác giả được thể hiện như thế nào? Vì sao?
=>Nhưng tác giả không thể nén được nỗi xót đau trước hiện thực là Bác đã đi xa “Mà sao nghe nhói ở trong tim”
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
3- Cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng Bác:
- Giọng thơ thiết tha, trầm lắng diễn tả không khí thiêng liêng bên trong lăng Bác.
Những hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ, cao quí ca ngợi sự trường tồn, bất tử của Bác.
Câu cảm thể hiện nỗi tiếc thương vô hạn của tác giả.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
4- Cảm xúc của tác giả trước khi ra về:
Đọc lại khổ 4:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Cảm xúc của tác giả trong khổ thơ cuối như thế nào? Vì sao tác giả có cảm xúc ấy?
=>Cảm xúc của tác giả càng mãnh liệt khi nghĩ đến giờ phút phải chia xa “Mai về Miền nam thương trào nước mắt”.
Khổ thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Phân tích tác dụng của việc sử dụng biện pháp ấy?
=>Điệp ngữ “Muốn làm” tạo âm điệu luyến láy cho khổ thơ, thể hiện niềm lưu luyến không muốn rời xa của tác giả. Tác giả muốn hóa thân làm một cảnh quang ở lăng Bác để mãi mãi được ở bên Bác
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
4- Cảm xúc của tác giả trước khi ra về:
Điệp ngữ “Muốn làm” tạo âm điệu luyến láy cho khổ thơ, thể hiện niềm lưu luyến không muốn rời xa của tác giả. Tgiả muốn hóa thân làm một cảnh quang ở lăng Bác để mãi mãi được ở bên Bác
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
Nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa bài thơ.
Nội dung ý nghĩa:Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng Bác
Nghệ thuật: Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bịnh dị mà cô đúc.
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
(ghi nhớSGK/ 60)
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
*Luyện tập:
Luyện tập: (SGK/60)
Câu 1: Học thuộc lòng bài thơ
Câu 2: Viết đoạn văn bình một khổ thơ hai hoặc thứ ba
Khổ thơ thứ ba là nguồn cảm xúc mãnh liệt khi tác giả đã vào bên trong lăng được trực tiếp nhìn ngắm Bác:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiên
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Nhịp thơ trầm lắng. thiết tha như ngưng kết cả thời gian và không gian bên trong lăng Bác. Đây là nơi ngự trị cái không khí tĩnh lặng của sự yên nghĩ đời đời, một cõi như vừa thực vừa mộng, một cõi thiêng liêng. Hình ảnh Bác đẹp biết bao, hiền hòa biết bao trong giấc ngủ bình yên giữa một vầng trăng sáng. Bác như một bậc hiển triết, một tiên ông thanh thản nghỉ ngơi giữa nơi thiêng liêng, thanh tĩnh ấy. Hình ảnh “vầng trăng”, “trời xanh” là những hình ảnh ẩn dụ một lần
nữa khẳng định sự bất tử, sự cao quí của Bác. Vẫn biết Bác mãi mãi sống mãi trong sự nghiệp cách mạng, sỗng mãi trong lòng của nhân dân Việt Nam nhưng tác giả vẫn không ngăn được nỗi xót đau trước hiện thực là Bác đã đi xa “Mà sao nghe nhói ở trong tim”. Câu thơ nghe như một tiếng khóc nghẹn ngào
Luyện tập: (bổ sung)
Câu 1: Phân tích bài thơ “Viếng lăng Bác”
(Xem bài mẫu ở tài liệu)
Câu 2: Những câu thơ có chủ đề ca ngợi Bác
a- Bác Hồ là vị cha chung
Là sao Bắc đẩu, la vừng thái dương
b- Tháp Mười đẹp nhất hoa sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ
c- Vì sao trái đất nặng ân tình
Hát mãi tên Người Hồ Chí Minh
Ô chữ bí mật
t
n
h
ữ
c
m
à
h
á
h
t
e
t
r
g
â
ụ
d
n
ẩ
c
g
n
à
r
t
t
ế
t
ậ
m
y
ẩ
b
a
o
h
u
r
t
i
ó
h
n
h
ế
i
g
n
u
n
í
k
h
n
1
9
8
7
6
5
4
3
2
7
9
4
7
11
7
4
13
6
5.Cách xưng hô con với Bác thể hiện tình cảm này?
6.Hình ảnh dòng người vào viếng Lăng Bác được liên tưởng như thế này?
7.Bác Hồ mất năm bao nhiêu tuổi?
9.Phẩm chất của cây tre được nói tới ở cuối bài ?
8.Động từ chỉ trạng thái diễn tả nỗi đau vô hạn trước sự ra đi của Bác?
4.Biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng nhiều nhất và thành công nhất trong bài?
2.Bài thơ được viết theo thể thơ này ?
1.Họ tên khai sinh của nhà thơ Viễn Phương?
3.Hình ảnh đầu tiên mà tác giả bắt gặp khi
mới đến lăng?
* Là từ chỉ tấm lòng của nhà thơ và của nhân dân đối với Bác được thể hiện trọng bài thơ?
Tiết học kết thúc. Tạm biệt
Giáo viên: Tiến Lê
Kiểm tra bài cũ
Đọc bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” và giới thiệu vài nét về tác phẩm, tác giả.
- Thanh Hải (1930-1980) tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở Thừa Thiên- Huế. Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng Miền Nam từ những ngày đầu .
- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết cuối năm 1980, trong những ngày cuối đời của tác giả
Kiểm tra bài cũ
Nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật và nêu ý nghĩa bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.
Nội dung:Bài thơ thể hiện những rung cảm tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
Nghệ thuật: Bài thơ theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu tha thiết, trong sáng, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị gợi cảm, có những so sánh và ẩn dụ sáng tạo
Ý nghĩa: Bài thơ là tiếng lòng tha thiết của nhà thơ, yêu mến và gắn bó với đất nước với cuộc đời, thể hiện một lí tưởng sống cao đẹp: sống hòa nhập và dâng hiến cho đời.
Câu 2: (SGK/58) Bình một khổ thơ trong bài mà em thích
Khổ thơ đầu của bài thơ là một bức tranh xuân thiên nhiên được gợi tả bằng những hình ảnh gần gũi thân quen của làng quê Việt Nam:
“Mọc giữa dòng sông xanh.
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”
Dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng hót chim chiền chiện gợi ra một không gian cao rộng từ mặt đất đến bầu trời với những sắc màu tươi tắn, êm dịu, trong sáng. Những âm thanh vang vọng, tha thiết. Tất cả tạo nên một bức tranh xuân bình dị, đơn sơ mà tràn đầy sức sống. Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân còn được miêu tả ở chi tiết rất tạo hình :
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng .”
Kiểm tra bài cũ
Hình ảnh thơ lung linh, đa nghĩa: từ "giọt" có thể được hiểu theo rất nhiều nghĩa: có thể là giọt nắng, giọt mưa xuân, giọt sương sớm hay giọt âm thanh của tiếng chim thật trong trẻo, lảnh lót,vang ngân giữa không gian, đọng lại thành từng giọt có hình khối long lanh như hạt ngọc. Những hình ảnh đó góp phần diễn tả trọn vẹn niềm say sưa, ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của trời đất vào xuân. Đây chính là bút pháp sáng tạo hình ảnh độc đáo của nhà thơ. Sự chuyển đổi cảm giác: từ nhìn thấy, nghe thấy, rồi nhận thấy, kết hợp với một câu thơ giàu sức gợi tả “Tôi đưa tay tôi hứng”, diễn tả tác giả đón nhận và hòa nhập với thiên nhiên bằng tất cả tâm hồn và sự nâng niu trân trọng
Giới thiệu bài mới
“Bác Hồ là vị cha chung. Là sao Bắc đẩu, là vầng thái dương”. Thật vậy, Bác Hồ là vị cha chung của toàn dân tộc. Ngày 2/9/1969 Bác đã “lên đường theo tổ tiên”, để lại cho nhân dân sự tiếc thương vô hạn. Chúng ta cùng xem đoạn phim ngày Bác mất
Viễn Phương, một nhà thơ miền Nam, sau bao tháng ngày mong đợi đã được ra Bắc vào lăng viếng Bác. Cuộc viếng thăm đầy xúc động đó được nhà thơ ghi lại trong bài “Viếng lăng Bác”. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu bài thơ này
Tiết 117- Bài:
Viếng Lăng Bác
(Viễn Phương)
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
Nêu những hiểu biết của em về tác giả và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.
Viễn Phương tên khai sinh là Phan Thanh Viễn (1928 – 2005), quê ở An Giang. Ông là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ.Thơ Viễn Phương thường nhỏ nhẹ, giàu tình cảm.
Bài “Viếng lăng Bác” được viết vào tháng 4/1976, khi tác giả ra thăm miền Bắc, vào lăng viếng Bác Hồ. Bài thơ được in trong tập “Như mây mùa xuân” (1978)
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
(SGK/56,57)
2- Đọc bài thơ:
Hướng dẫn đọc: Giọng điệu tình cảm, vừa trang nghiêm tha thiết, có cả sự đâu xót lẫn tự hào. Nhịp chậm, riêng khổ cuối nhịp hơi nhanh hơn
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
(SGK/56,57)
2- Đọc bài thơ:
3- Chú thích: (SGK/60)
4- Bố cục: Gồm 4 khổ thơ
Đọc các chú thích SGK/60
Nêu ý chính của mỗi khổ thơ.
- Khổ 1: Cảm xúc khi nhìn thấy lăng Bác từ xa
- Khổ 2: Cảm xúc khi đứng trước lăng Bác.
- Khổ 3: Cảm xúc khi vào bên trong lăng Bác.
- Khổ 4: Cảm xúc trước lúc ra về
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
Đọc lại khổ 1:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Trong câu thơ đầu tiên tác giả đã dùng những từ ngữ xưng hô nào? Từ ngữ xưng hô đó thể hiện điều gì?
Xưng “con”, thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm
Câu thơ đầu tiên có ý nghĩa như thế nào?Thể hiện cảm xúc gì của tác giả?
=>Câu thơ đầu tiên như một lời thông báo xúc động nghẹn ngào của đứa con từ tuyến đầu Tổ Quốc về với cha già kính yêu sau bao ngày mong đợi “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
- Câu thơ đầu thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm và sự xúc động nghẹn ngào của tác giả.
Hình ảnh tạo ấn tượng đầu tiên về cảnh quang ở lăng Bác là hình ảnh nào? Hình ảnh đó được miêu tả qua những câu thơ nào?
=>Hình ảnh tạo ấn tượng đầu tiên về cảnh quang ở lăng Bác là “hàng tre”:
“Đã thấy… hàng tre bát ngát.
Ôi, hàng tre xanh xanh Việt Nam.
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”
Trong văn học, tre là biểu tượng về điều gì?
=>Tre tượng trưng cho cốt cách, tinh thần và sức sống mãnh liệt của đất nước và dân tộc Việt Nam.
Tre bên lăng Bác có ý nghĩa biểu tượng như thế nào?
=>Tre bên lăng Bác biểu tượng cho cả đất nước, cho cả dân tộc về đây bên giấc ngủ của Người. Tre còn là biểu tượng về cuộc đời hoạt động cách mạng bất khuất, kiên trung của Bác. Tre gợi cảm giác bình dị, gần gũi như về với một làng quê Việt Nam
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Cảm xúc của tác giả khi vừa nhìn thấy lăng Bác từ xa:
Câu thơ đầu thể hiện tình cảm gần gũi, thiết tha, đầm ấm và sự xúc động nghẹn ngào của tác giả.
Hình ảnh hàng tre khơi gợi nguồn cảm xúc tự hào, tôn kính về đất nước, về dân tộc, về lãnh tụ kính yêu.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác:
Đọc lại khổ 2:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Điệp từ “Ngày ngày” có làm cho nhịp thơ như thế nào?
=>Điệp từ “Ngày ngày” làm cho nhịp thơ chậm, thiết tha với những cặp hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ tương ứng, sóng đôi
+ Mặt trời trên lăng mặt trời trong lăng.
+ Dòng người tràng hoa.
+ Bảy mươi chín mùa xuân.
Phân tích ý nghĩa của các hình ảnh ẩn dụ:
=> Mặt trời trên lăng là mặt trời của tự nhiên, đem lại ánh sáng, sự sống cho muôn vật. Mặt trời trong lăng là chỉ về Bác, Bác đem lại ánh sáng độc lập, tự do, sự hồi sinh cho dân tộc. Dòng người là nhân dân, cán bộ, bạn bè khắp năm châu về đây dâng lên Bác tình cảm thiết tha, thành kính.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác:
- Điệp từ “Ngày ngày” làm cho nhịp thơ chậm, thiết tha với những cặp hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ tương ứng, sóng đôi, thể hiện tình cảm thiết tha, thành kính, sự hàm ơn của tác giả, của nhân dân đối với Bác.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
3- Cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng Bác:
Đọc lại khổ 3:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân…
Nhận xét về giọng điệu thơ trong khổ thơ thứ 3? Giọng thơ thể hiện điều gì?
=>Nhịp thơ thiết tha, trầm lắng thể hiện không khí thiêng liêng, thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian, không gian ở bên trong lăng Bác:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên.
Giữa một vầng trăng sáng diu hiền”
Các hình ảnh ẩn dụ có ý nghĩa gì?
=>Các hình ảnh ẩn dụ“Vầng trăng”, “Trời xanh” ca ngợi sự cao quí, sự bất tử của Bác.
Tâm trạng tác giả được thể hiện như thế nào? Vì sao?
=>Nhưng tác giả không thể nén được nỗi xót đau trước hiện thực là Bác đã đi xa “Mà sao nghe nhói ở trong tim”
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
3- Cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng Bác:
- Giọng thơ thiết tha, trầm lắng diễn tả không khí thiêng liêng bên trong lăng Bác.
Những hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ, cao quí ca ngợi sự trường tồn, bất tử của Bác.
Câu cảm thể hiện nỗi tiếc thương vô hạn của tác giả.
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
4- Cảm xúc của tác giả trước khi ra về:
Đọc lại khổ 4:
Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
Cảm xúc của tác giả trong khổ thơ cuối như thế nào? Vì sao tác giả có cảm xúc ấy?
=>Cảm xúc của tác giả càng mãnh liệt khi nghĩ đến giờ phút phải chia xa “Mai về Miền nam thương trào nước mắt”.
Khổ thơ sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Phân tích tác dụng của việc sử dụng biện pháp ấy?
=>Điệp ngữ “Muốn làm” tạo âm điệu luyến láy cho khổ thơ, thể hiện niềm lưu luyến không muốn rời xa của tác giả. Tác giả muốn hóa thân làm một cảnh quang ở lăng Bác để mãi mãi được ở bên Bác
Tiết 117- Văn bản:
VIẾNG LĂNG BÁC
(Viễn Phương)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
4- Cảm xúc của tác giả trước khi ra về:
Điệp ngữ “Muốn làm” tạo âm điệu luyến láy cho khổ thơ, thể hiện niềm lưu luyến không muốn rời xa của tác giả. Tgiả muốn hóa thân làm một cảnh quang ở lăng Bác để mãi mãi được ở bên Bác
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
Nêu những nét chính về nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa bài thơ.
Nội dung ý nghĩa:Bài thơ thể hiện tâm trạng xúc động, tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc của tác giả khi vào lăng viếng Bác
Nghệ thuật: Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bịnh dị mà cô đúc.
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
(ghi nhớSGK/ 60)
Tiết 116- Văn bản:
MÙA XUÂN NHO NHỎ
(Thanh Hải)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
*Luyện tập:
Luyện tập: (SGK/60)
Câu 1: Học thuộc lòng bài thơ
Câu 2: Viết đoạn văn bình một khổ thơ hai hoặc thứ ba
Khổ thơ thứ ba là nguồn cảm xúc mãnh liệt khi tác giả đã vào bên trong lăng được trực tiếp nhìn ngắm Bác:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiên
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim
Nhịp thơ trầm lắng. thiết tha như ngưng kết cả thời gian và không gian bên trong lăng Bác. Đây là nơi ngự trị cái không khí tĩnh lặng của sự yên nghĩ đời đời, một cõi như vừa thực vừa mộng, một cõi thiêng liêng. Hình ảnh Bác đẹp biết bao, hiền hòa biết bao trong giấc ngủ bình yên giữa một vầng trăng sáng. Bác như một bậc hiển triết, một tiên ông thanh thản nghỉ ngơi giữa nơi thiêng liêng, thanh tĩnh ấy. Hình ảnh “vầng trăng”, “trời xanh” là những hình ảnh ẩn dụ một lần
nữa khẳng định sự bất tử, sự cao quí của Bác. Vẫn biết Bác mãi mãi sống mãi trong sự nghiệp cách mạng, sỗng mãi trong lòng của nhân dân Việt Nam nhưng tác giả vẫn không ngăn được nỗi xót đau trước hiện thực là Bác đã đi xa “Mà sao nghe nhói ở trong tim”. Câu thơ nghe như một tiếng khóc nghẹn ngào
Luyện tập: (bổ sung)
Câu 1: Phân tích bài thơ “Viếng lăng Bác”
(Xem bài mẫu ở tài liệu)
Câu 2: Những câu thơ có chủ đề ca ngợi Bác
a- Bác Hồ là vị cha chung
Là sao Bắc đẩu, la vừng thái dương
b- Tháp Mười đẹp nhất hoa sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ
c- Vì sao trái đất nặng ân tình
Hát mãi tên Người Hồ Chí Minh
Ô chữ bí mật
t
n
h
ữ
c
m
à
h
á
h
t
e
t
r
g
â
ụ
d
n
ẩ
c
g
n
à
r
t
t
ế
t
ậ
m
y
ẩ
b
a
o
h
u
r
t
i
ó
h
n
h
ế
i
g
n
u
n
í
k
h
n
1
9
8
7
6
5
4
3
2
7
9
4
7
11
7
4
13
6
5.Cách xưng hô con với Bác thể hiện tình cảm này?
6.Hình ảnh dòng người vào viếng Lăng Bác được liên tưởng như thế này?
7.Bác Hồ mất năm bao nhiêu tuổi?
9.Phẩm chất của cây tre được nói tới ở cuối bài ?
8.Động từ chỉ trạng thái diễn tả nỗi đau vô hạn trước sự ra đi của Bác?
4.Biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng nhiều nhất và thành công nhất trong bài?
2.Bài thơ được viết theo thể thơ này ?
1.Họ tên khai sinh của nhà thơ Viễn Phương?
3.Hình ảnh đầu tiên mà tác giả bắt gặp khi
mới đến lăng?
* Là từ chỉ tấm lòng của nhà thơ và của nhân dân đối với Bác được thể hiện trọng bài thơ?
Tiết học kết thúc. Tạm biệt
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Lê Thị Tiến
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)