Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

Kiểm tra bài cũ: Phát biểu ghi nhớ của bài "Tác dụng từ của dòng điện-Từ trường"
Từ trường không tồn tại ở đâu?
Xung quanh nam châm
B. Xung quanh dòng điện
C. Xung quanh điện tích đứng yên
D. Xung quanh trái đất
Đáp án:
C. Xung quanh điện tích đứng yên
Tình huống học tập:
Ta biết xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có từ trường. Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường. Vậy làm thế nào để có thể hình dung ra từ trường và nghiên cứu từ tính của nó một cách dễ dàng, thuận lợi..??!
?
?
Từ phổ:
Thí nghiệm:
-Dụng cụ: Tấm nhựa trong có rắc các lớp mạt sắt; thanh nam châm thẳng.
-Mục đích: Tạo ra và quan sát hình ảnh về từ trường.
-Tiến hành:
C1: Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào ?








Đáp án: Mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. Càng ra xa nam châm, những đường này càng thưa dần.
2. Kết luận: (SGK-T63)
Trong từ trường của nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. Càng ra xa nam châm, những đường này càng thưa dần.
Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
Đối với thanh nam châm thẳng, nơi nào từ trường mạnh nhất?






(ở hai đầu từ cực)
- Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm trong TN trên được gọi là từ phổ. Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường.
?
Qua TN trên, các em đã biết từ phổ cho biết hình ảnh về từ trường. Vậy để biểu diễn hình ảnh đó trên hình vẽ ta làm như thế nào nhỉ..??!
?
II. Đường sức từ:
Vẽ và xác định chiều đường sức từ
a.Vẽ đường sức từ:
Hình 23.2
b. Chiều đường sức từ:
Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ được.
C2: Nhận xét về sự sắp xếp của các kim nam châm nằm dọc theo một đường sức từ ?
Đáp án:
C2: Trên mỗi đường sức từ, kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định.
*/ Thông báo: Đường sức từ cho phép ta biểu diễn từ trường.
Quy ước: Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm.
C3: Đường sức từ có chiều đi vào cực nào và đi ra từ cực nào của thanh nam châm?
Đáp án: Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi ra ở cực Bắc, đi vào ở cực Nam.
2. Kết luận: (SGK/T64)
Chiều đường sức từ ở bên ngoài thanh nam châm:
"ra Bắc vào Nam"
III. Vận dụng
C4: Quan sát hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Hãy vẽ các đường sức từ. Nhận xét đường sức từ ở khoảng giữa hai từ cực?
Các đường sức từ ở khoảng giữa 2 từ cực gần như song song với nhau.
C5: Biết chiều một đường sức từ của thanh nam châm thẳng . Hãy xác định tên các từ cực của nam châm?
Hình 23.5
A
B
C5: Đáp án
C6: Cho hình ảnh từ phổ của hai thanh nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng?
C6:
Củng cố: Qua bài nắm được
Từ phổ là hình ảnh trực quan về từ trường.
- Đường sức từ ở bên ngoài thanh nam châm là những đường cong khép kín.
- Chiều đường sức từ ở bên ngoài thanh nam châm: đi ra ở cực Bắc đi vào ở cực Nam.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc ghi nhớ SGK/T64
-Đọc có thể em chưa biết
-Làm bài tập 23.1->23.5/SBT/T28
-Đọc trước bài sau: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua.