Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài 1: Trong thí nghiệm phát hiện tác dụng từ của dòng điện, dây dẫn AB được bố trí như thế nào?
a.Tạo với kim nam châm một góc bất kỳ b. Song song với kim nam châm
c. Vuông góc với kim nam châm d. Tạo với kim nam châm một góc nhọn
Bài 2: Từ trường không tồn tại ở đâu?
Xung quanh nam châm b. Xung quanh dòng điện
c. Xung quanh điện tích đứng yên d. Xung quanh Trái Đất
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Ta đã biết xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có từ trường. Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường. Vậy làm thế nào để có thể hình dung ra từ trường và nghiên cức từ tính của nó một cách dễ dàng, thuận lợi?
I. TỪ PHỔ
1. THÍ NGHIỆM:
Quan sát hình vẽ sau:
Rắc đều một lớp mạt sắt lên tấm nhựa trong, phẳng. Đặt tấm nhựa này lên trên một thanh nam châm rồi gõ nhẹ. Quan sát hình ảnh mạt sắt vừa được tạo thành trên tấm nhựa
C1: Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
- Nhận xét gì về mật độ đường mạt sắt ở vùng gần nam châm, vùng xa nam châm
C1: Mạt sắt được xép thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm.
Gần nam châm đường mạt sắt dày, xa nam châm các đường mạt sắt thưa dần
2. KẾT LUẬN:
Trong từ trường của thanh nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm. Càng xa nam châm những đường này càng thưa dần.
Càng xa nam châm các đường mạt sắt càng thưa dần
Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
Các đường mạt sắt xung quanh nam châm gọi là từ phổ. Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường
- Tại sao gần nam châm mạt sắt dày, xa nam châm mạt sắt thưa?
Gần nam châm từ trường mạnh, xa nam châm từ trường yếu
I.TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
a. Hãy dùng bút chì tô dọc theo các đường mạt sắt nối từ cực nọ sang cực kia của nam châm trên tấm nhựa
Ta được các đường liền nét, biểu diễn đường sức của từ trường ( gọi là đường sức từ )
Mô tả trên hình vẽ sau:
b. Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ được.
C2: Nhận xét gì về sự sắp xếp của các kim nam châm nằm dọc theo một đường sức từ?
C2: Trên mỗi đường sức từ kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định
Quy ước chiều đường sức từ:
Chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức từ đó
- Hãy dùng mũi tên đánh dấu chiều của đường sức từ vừa vẽ được
C3: Đường sức từ có chiều đi vào cực nào và đi ra từ cực nào của thanh nam châm?
C3: Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam
2. KẾT LUẬN:
a. Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ. Cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia .
b. Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm
c. Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa
TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT
III. VẬN DỤNG
Quan sát hình vẽ
C4:hình vẽ cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Dựa vào đó, hãy vẽ các đường sức từ của nó.
C4: Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau
Quan sát hình vẽ
C5: Hình vẽ cho biết chiều một đường sức từ của thanh nam châm thẳng. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm
C5: Đầu A của thanh nam châm là cực Bắc, đầu B là cực nam
N
S
Quan sát hình vẽ
C6: Hình cho hình ảnh từ phổ của hai thanh nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng
C6: Các đường sức từ được biểu diễn trên hình vẽ có chiều đi từ cực Bắc của nam châm bên trái sang cực Nam của nam châm bên phải
Bài 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận: Từ phổ là hình ảnh trực quan của từ trường ( các đường sức từ). Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
N
S
2. Kết luận: Các đường sức từ có chiều nhất định. Ở bên ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm
III. VẬN DỤNG
C4:
C5:
C6:
CỦNG CỐ
TỪ PHỔ LÀ GÌ ? CÓ THỂ TẠO RA TỪ PHỔ BẰNG CÁCH NÀO ?
1. Từ phổ là gì? Có thể tạo ra từ phổ bằng cách nào?
2. Chiều của đường sức từ được quy ước như thế nào?
DẶN DÒ
VỀ NHÀ :
Học bài , thuộc ghi nhớ, đọc thêm phần có thể em chưa biết.
Làm bài tập: 23.1 23.5 sbt vật lý 9