Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

B�i so?n V?t lý 9
Ti?t 25 - B�i 23 : T? PH? - DU?NG S?C T?
I. M?C TIấU:
1. Ki?n th?c :
- Bi?t cỏch dựng m?t s?t t?o ra t? ph? c?a thanh nam chõm
- Bi?t v? Cỏc du?ng s?c t? v� xỏc d?nh du?c chi?u cỏc du?ng s?c t? c?a thanh nam chõm.
2. K? nang :
Nh?n bi?t c?c c?a nam chõm, v? du?ng s?c t? dỳng cho nam chõm th?ng, nam chõm ch? U.

3. Thỏi d? :
Trung th?c c?n th?n, khộo lộo trong thao tỏc thớ nghi?m.

II. CHU?N B?:
+ B?n b? thớ nghi?m xỏc d?nh t? ph? : Nam chõm, b?ng ch?a m?t s?t, 10 kim NC
+ Mỏy chi?u - Giỏo ỏn Power Point
+ Phi?u h?c t?p : C1,2,3,4,5,6

III. C�C HO?T D?NG DAY-HOC TRấN L?P:

Giáo viên thực hiện:
Dương Quang Tiến
Năm học: 2009 - 2010
Chào mừng các thầy giáo, cô giáo đến dự tiết học hôm nay

1. Trong các hình vẽ sau, hình vẽ nào xác định đúng?
KIỂM TRA BÀI CŨ
2.Trong các thí nghiệm phát hiện từ trường của dòng điện (thí nghiệm ơxtet ) dây dẫn AB được bố trí như thế nào?
A. Tạo với kim nam châm một góc bất kì
B. Song song với kim nam châm
C. Vuông góc với kim nam châm
D. Tạo với kim nam châm một góc nhọn
a. Xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện tồn tại ..............................
b. Nam châm hoặc dòng điện đều có khả năng tác dụng ......................lên kim nam châm đặt gần nó.
c. Người ta dùng ...............................để nhận biết từ trường.
3. Hãy dùng cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống:
một từ trường
lực từ
kim nam châm
Ta đã biết xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có từ trường. Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường. Vậy làm thế nào có thể nhận biết từ trường và nghiên cứu từ tính của nó một cách thuận lợi?
TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Tiết 25: Bài 23
I. Từ phổ:
1. Thí nghiệm:
Đăt tấm nhựa có mạt sắt lên thanh nam châm rồi gõ nhẹ và quan sát:
C1. - Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
- Càng ra xa nam châm mật độ các đường mạt sắt thay đổi ra sao?
Trong từ trường của thanh nam châm:
+ Mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này đến cực kia của thanh nam châm.
+ Càng ra xa nam châm các đường mạt sắt càng thưa dần.
2.Kết luận:
I. Từ phổ:
* Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm gọi là từ phổ – Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường.
* Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
1.Vẽ và xác định chiều đường sức từ:
II. Đường sức từ:
a. Vẽ đường sức từ
Dùng bút chì tô dọc theo các đường mạt sắt nối từ cực này sang cực kia của thanh nam châm.
Các đường cong này gọi là đường sức của từ trường hay đường sức từ.
b. Xác định chiều đường sức từ:
II. Đường sức từ:
1.Vẽ và xác định chiều đường sức từ:
S
N
Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên mỗi đường sức từ vừa vẽ.
S
N
Trả lời: Trên mỗi đường sức từ kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định.
b. Xác định chiều đường sức từ:
II. Đường sức từ:
C2: Nhận xét về sự sắp xếp của các kim nam
châm nằm dọc theo một đường sức từ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ:
S
N
Qui ước : Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm đặt cân bằng trên đường sức từ đó.
C3. Đường sức từ có chiều đi vào cực nào và đi ra từ cực nào của thanh nam châm?
N
S
Trả lời: Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ có chiều đi vào từ cực Nam và đi ra từ cực Bắc.
II. Đường sức từ:
+ Mỗi đường sức từ có một chiều xác định.
+ Bên ngoài nam châm các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm.
+ Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa.
2. Kết luận:
II. Đường sức từ:
S
N
C4: Cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Hãy vẽ các đường sức từ của nó và nhận xét về dạng các đường sức từ ở giữa hai từ cực
* Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm chữ U các đường sức từ gần như song song với nhau.
III. Vận dụng:
A
B
III. Vận dụng:
C5. Biết chiều một đường sức từ như hình vẽ. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm?
C6: Cho hình ảnh từ phổ của hai nam châm đăt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng
BÀI TẬP VẬN DỤNG
N
S
N
S
1. Đường sức từ là những đường cong được vẽ theo qui ước sao cho:
A. Có chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc ở bên ngoài thanh nam châm.
B. Có độ mau, thưa tuỳ ý.
C. Bắt đầu từ cực này và kết thúc ở cực kia của thanh nam châm.
D. Có chiều đi từ cực Bắc tới cực Nam ở bên ngoài thanh nam châm.

2. Trên hình vẽ là cho biết một số đường sức từ của thanh nam châm thẳng và một kim nam châm .
Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại các điểm C,D,E và ghi tên các từ cực của nam châm.
E
C
D
N
S
DẶN DÒ
Xin chđn thănh c?m on s? theo d�i c?a qu� th?y, qu� c� vă s? h?p tâc c?a câc em h?c sinh !
Kính chúc thầy giáo, cô giáo mạnh khoẻ và hạnh
Phúc.
Chúc các em học giỏi, ngoan ngoãn. Xứng đáng
Là con ngoan, trò giỏi, cháu Bác Hồ kính yêu!