Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Từ trường tồn tại ở những đâu? Cách nhận biết từ trường?
Trả lời:
-Từ trường tồn tại ở xung quanh nam châm, xung quanh dòng
điện, xung quanh trái đất....
-Cách nhận biết từ trường:
Dùng kim nam châm. Nơi nào có lực từ tác dụng lên kim nam
châm thì nơi đó có từ trường.
Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường. Vậy làm thế nào để có thể hình dung ra từ trường và nghiên cứu từ tính của nó một cách dễ dàng và thuận lợi?
trả lời câu hỏi
Câu 1: Nhận xét về sự sắp xếp của mạt sắt trước khi đặt nam châm lên?
Câu 2: Sau khi thanh nam châm được đặt lên tấm nhựa rồi gõ nhẹ ,
các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
Câu 3: Nhận xét về sự sắp xếp của mạt sắt ở gần và xa thanh nam châm
1. Rắc đều một lớp mạt sắt lên tấm nhựa trong, phẳng. Quan sát hiện tượng
2.Đặt thanh nam châm lên tấm nhựa trong có chứa mạt sắt rồi gõ nhẹ. Quan sát hiện tượng
* Dụng cụ:
* C¸ch tiÕn hµnh:
* Mục đích thí nghiệm:
Để quan sát từ trường xung quanh nam châm sắp xếp thế nào.
* Lưu ý khi làm thí nghiệm:
Trước khi làm thí nghiệm cần lắc đều tấm nhựa để mạt sắt rải đều trên tấm nhựa.
Đặt nam châm vào giữa tấm nhựa rồi gõ nhẹ cho đến khi các đường cong xuất hiện.
-Cần để các thanh nam châm xa nhau, tránh sự ảnh hưởng của từ trường xung quanh khác.
TL1: Trước khi gõ các mạt sắt sắp xếp lộn xộn.
TL2: Sau khi gõ các mạt sắt sắp xếp thành những đường cong
nối từ cực này đến cực kia của nam châm.
TL3: Càng ra xa nam châm các đường mạt sắt càng thưa dần.
-Trong từ trường của thanh nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm.
- Càng ra xa nam châm những đường này càng thưa dần.
* Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm gọi là từ phổ.
* Từ phổ cho ta hình ảnh trực quan về từ trường.
Kết luận:
- Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
Trên mỗi đường sức từ vừa vẽ hãy đặt một số nam châm thử. Quan sát, nhận xét sự sắp xếp của các kim nam châm.
Quy ước: Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam rồi xuyên dọc kim đến cực Bắc của kim nam châm được đặt cân bằng trên đường sức đó.
Kết luận:
-Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ. Cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia.
-Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm.
-Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thưa.
N
S
C4.Cho hình ảnh từ phổ
của nam châm chữ U.
Dựa vào đó, hãy vẽ các
đường sức từ của nó.
Nhận xét về dạng đường
sức từ ở khoảng giữa hai từ cực.
Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau.
C6.Cho hình ảnh từ phổ của hai nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng.
C5.Biết chiều một đường sức từ của thanh nam châm thẳng như hình bên. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm.
N
S
TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT
Từ cực Nam
(S)
Cực Bắc địa lý
Hình 21.2/SBT/26
Bài tập áp dụng
Hãy vẽ kim nam châm nằm cân bằng ở 3 vị trí A,B,C trong từ trường cuả nam châm thẳng
A
B
C
Bµi I
Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại C,D,E và ghi tên các từ cực của nam châm
D
C
E
A B
Bµi II
N
S
C


D
Xác định tên của các từ cực trong 2 hình vẽ sau
A
B
Bµi III
Hãy vẽ 2 đường sức từ của thanh nam châm và xác định tên từ cực của nam châm
S
N
A B
Bµi IV
Hãy cho biết kim nam châm nào nằm sai hướng trong từ trường của nam châm
S
N
4
3
2
1
Bµi V
Ghi nhớ:
-Từ phổ là hình ảnh cụ thể về các đường sức từ. Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường.
- Các đường sức từ có chiều nhất đinh. ở bên ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực nam của nam châm.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Học thuộc ghi nhớ, nắm vững các kiến thức của bài.
-Đọc mục: “Có thể em chưa biết”.
-BTVN: 23.1 đến 23.5 (SBT).
-Chuẩn bị bài mới: “Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua”