Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
MÔN VẬT LÝ 9
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THÚY HẰNG
TRƯỜNG THCS ĐÔNG PHƯỚC A
Câu 1: Hãy nêu kết luận về từ trường?
-Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói không gian đó có từ trường.
-Tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc của dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Từ trường tồn tại ở xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện, xung quanh trái đất.
- Cách nhận biết từ trường:
+ Dùng kim nam châm đưa đến nơi cần kiểm tra. Nơi nào có lực từ tác dụng lên kim nam châm (kim nam châm không còn định hướng Bắc – Nam) thì nơi đó có từ trường và ngược lại.
Câu 2: Từ trường tồn tại ở những nơi đâu? Làm cách nào nhận biết từ trường?
Câu 3: Giả sử có một dây dẫn điện chạy qua nhà. Nếu không dùng dụng cụ đo điện, có cách nào để phát hiện trong dây dẫn có dòng điện chạy qua hay không ?
Dùng nam châm thử
(kim nam châm)
1. Thí nghiệm
I - TỪ PHỔ
Rắc đều một lớp bột sắt lên tấm nhựa trong phẳng. Đặt tấm nhựa lên trên một thanh nam châm thẳng rồi gõ nhẹ
CÂU HỎI
1.Trước khi gõ các mạt sắt sắp xếp như thế nào?
2. Sau khi gõ các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
3. Càng ra xa nam châm các đường mạt sắt như thế nào?
1. Thí nghiệm
I - TỪ PHỔ
0:00
0:01
0:02
0:03
0:04
0:05
0:06
0:07
0:08
0:09
0:10
0:11
0:12
0:13
0:14
0:15
0:16
0:17
0:18
0:19
0:20
0:21
0:22
0:23
0:24
0:25
0:26
0:27
0:28
0:29
0:30
0:31
0:32
0:33
0:34
0:35
0:36
0:37
0:38
0:39
0:40
0:41
0:42
0:43
0:44
0:45
0:46
0:47
0:48
0:49
0:50
0:51
0:52
0:53
0:54
0:55
0:56
0:57
0:58
0:59
1:00
1:01
1:02
1:03
1:04
1:05
1:06
1:07
1:08
1:09
1:10
1:11
1:12
1:13
1:14
1:15
1:16
1:17
1:18
1:19
1:20
1:21
1:22
1:23
1:24
1:25
1:26
1:27
1:28
1:29
1:30
1:31
1:32
1:33
1:34
1:35
1:36
1:37
1:38
1:39
1:40
1:41
1:42
1:43
1:44
1:45
1:46
1:47
1:48
1:49
1:50
1:51
1:52
1:53
1:54
1:55
1:56
1:57
1:58
1:59
2:00
2:01
2:02
2:03
2:04
2:05
2:06
2:07
2:08
2:09
2:10
2:11
2:12
2:13
2:14
2:15
2:16
2:17
2:18
2:19
2:20
2:21
2:22
2:23
2:24
2:25
2:26
2:27
2:28
2:29
2:30
2:31
2:32
2:33
2:34
2:35
2:36
2:37
2:38
2:39
2:40
2:41
2:42
2:43
2:44
2:45
2:46
2:47
2:48
2:49
2:50
2:51
2:52
2:53
2:54
2:55
2:56
2:57
2:58
2:59
3:00
3:01
3:02
3:03
3:04
3:05
3:06
3:07
3:08
3:09
3:10
3:11
3:12
3:13
3:14
3:15
3:16
3:17
3:18
3:19
3:20
3:21
3:22
3:23
3:24
3:25
3:26
3:27
3:28
3:29
3:30
3:31
3:32
3:33
3:34
3:35
3:36
3:37
3:38
3:39
3:40
3:41
3:42
3:43
3:44
3:45
3:46
3:47
3:48
3:49
3:50
3:51
3:52
3:53
3:54
3:55
3:56
3:57
3:58
3:59
4:00
1.Trước khi gõ các mạt sắt sắp xếp như thế nào?
2.Sau khi gõ các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
3.Mật độ các mạt sắt ở xa thanh nam châm như thế nào?
TL1: Trước khi gõ các mạt sắt
sắp xếp lộn xộn.
TL2: Sau khi gõ các mạt sắt
sắp xếp thành những đường
cong nối từ cực này đến
cực kia của nam châm.
TL3: Càng ra xa nam châm các
đường mạt sắt càng thưa dần.
HÌNH 23.1
I - TỪ PHỔ
2. Kết luận
Trong từ trường của thanh nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những ĐƯỜNG CONG nối từ cực này sang cực kia của nam châm.
- Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
TỪ PHỔ
Hình ảnh trực quan về các đường mạt sắt xung quanh nam châm được gọi là TỪ PHỔ.
I - TỪ PHỔ
II- ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
HÌNH 23.1
HÌNH 23.1
N
S
ĐƯỜNG SỨC TỪ
N
S
ĐƯỜNG SỨC TỪ là các đường liền nét tô dọc theo các đường mạt sắt từ cực nọ sang cực kia của nam châm
0:00
0:01
0:02
0:03
0:04
0:05
0:06
0:07
0:08
0:09
0:10
0:11
0:12
0:13
0:14
0:15
0:16
0:17
0:18
0:19
0:20
0:21
0:22
0:23
0:24
0:25
0:26
0:27
0:28
0:29
0:30
0:31
0:32
0:33
0:34
0:35
0:36
0:37
0:38
0:39
0:40
0:41
0:42
0:43
0:44
0:45
0:46
0:47
0:48
0:49
0:50
0:51
0:52
0:53
0:54
0:55
0:56
0:57
0:58
0:59
1:00
1:01
1:02
1:03
1:04
1:05
1:06
1:07
1:08
1:09
1:10
1:11
1:12
1:13
1:14
1:15
1:16
1:17
1:18
1:19
1:20
1:21
1:22
1:23
1:24
1:25
1:26
1:27
1:28
1:29
1:30
1:31
1:32
1:33
1:34
1:35
1:36
1:37
1:38
1:39
1:40
1:41
1:42
1:43
1:44
1:45
1:46
1:47
1:48
1:49
1:50
1:51
1:52
1:53
1:54
1:55
1:56
1:57
1:58
1:59
2:00
C2.
S
N
Định hướng của các kim nam châm trên đường sức từ
S
N
Trên mỗi đường sức từ, kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định.
N
S
Quy ước : Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm đặt trên đường sức đó.
N
S
C3. Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi vào cực Nam, ra từ cực Bắc.
HÌNH 23.1
N
S
VÀO NAM – RA BẮC
II- ĐƯỜNG SỨC TỪ
a) Các kim nam châm nối đuôi nhau dọc theo một đường sức từ, cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia.
b) Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.
c) Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, từ trường yếu thì đường sức từ thưa.
2. Kết luận
.
N
S
C4. Cho hình ảnh từ phổ
của nam châm chữ U.
Dựa vào đó, hãy vẽ các
đường sức từ của nó.
Nhận xét về dạng đường
sức từ ở khoảng giữa hai
từ cực.
Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau.
III- VẬN DỤNG
C5. Biết chiều đường sức từ của thanh nam châm thẳng như trên hình 23.5. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm
S
N
S
N
III- VẬN DỤNG
C6. Hình 23.6 cho hình ảnh từ phổ của hai thanh nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng.
III- VẬN DỤNG
N
S
C


D
CỦNG CỐ
Bài tập 1: Xác định tên của các từ cực trong 2 hình vẽ sau
A
B
CỦNG CỐ
Bài tập 2. Hãy vẽ 2 đường sức từ của thanh nam châm và xác định tên từ cực của nam châm
S
N
A B
CỦNG CỐ
Bài tập 5.Hãy cho biết kim nam châm nào nằm sai hướng trong từ trường của nam châm
S
N
4
3
2
1
TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT
GHI NHỚ
* Từ phổ là hình ảnh cụ thể về các đường sức từ. Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ
* Các đường sức từ có chiều nhất định. Ở bên ngoài thanh nam châm, chúng là những đường cong đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam của nam châm
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TỪ PHỔ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Học thuộc ghi nhớ, nắm vững các kiến thức của bài.
-Đọc mục: “Có thể em chưa biết”.
-Làm bài tập trong SBT
-Đọc trước bài 24: “Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua”
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC


CHÚC QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC