Bài 23. Từ phổ - Đường sức từ

1
Giáo án thi GVG cấp trường
Năm học 2014 - 2015
TỪe PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Vật lí 9
Giáo viên: HOÀNG MINH THƯ
TRƯỜNG THCS TÂN LẬP - MỘC HÓA
KIỂM TRA BÀI CŨ
Lực do dòng điện tác dụng lên kim nam châm đặt gần nó gọi là:
A. Lực hấp dẫn C. Lực ma sát
B. Lực từ D. Lực đàn hồi
2. Từ trường không tồn tại ở đâu?
A. Xung quanh nam châm
B. Xung quanh dòng điện
C. Xung quanh điện tích đứng yên
D. Xung quanh trái đất
3. Người ta dùng dụng cụ gì để nhận biết từ trường?
A. Dùng ampe kế
B. Dùng vônkế
C. Dùng áp kế
D. Dùng kim nam châm có trục quay.
TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Bài 23
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
1. Thí nghiệm
Rắc đều mạt sắt lên tấm nhựa phẳng. Rồi đặt thanh nam châm lên tấm nhựa. Quan sát hình ảnh mạt sắt vừa được tạo thành trên tấm nhựa
C1: Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
Nhận xét mật độ các đường mạt sắt gần và xa nam châm
Các mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm
Càng ra xa nam châm, các đường mạt sắt càng thưa dần.
2. Kết luận
- Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm được gọi là từ phổ.
- Từ phổ là hình ảnh trực quan về từ trường.
- Có thể thu từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ truờng rồi gõ nhẹ
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TỪ PHỔ
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
Dùng bút tô dọc theo các đường mạt sắt nối từ cực nọ sang cực kia của nam châm trên tấm nhựa
Đường sức từ
- Các đường liền nét tô dọc theo các đường mạt sắt từ cực nọ đến cực kia của nam châm là các đường sức từ
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
C2: Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ, nhận xét sự sắp xếp của nam châm dọc theo một đường sức từ.
Đường sức từ
- Các đường liền nét tô dọc theo các đường mạt sắt từ cực nọ đến cực kia của nam châm là các đường sức từ
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
C2: Dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ, nhận xét sự sắp xếp của kim nam châm dọc theo một đường sức từ.
 Trên mỗi đường sức từ, kim nam châm luôn định hướng theo một chiều nhất định.
- Các đường sức từ có chiều nhất định.
- Các đường liền nét tô dọc theo các đường mạt sắt từ cực nọ đến cực kia của nam châm là các đường sức từ
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
Dùng mũi tên đánh dấu chiều đường sức từ vừa vẽ
- Các đường sức từ có chiều nhất định:
- Các đường liền nét tô dọc theo các đường mạt sắt từ cực nọ đến cực kia của nam châm là các đường sức từ
Người ta quy ước chiều đường sức từ là chiều đi từ cực Nam đến cực Bắc xuyên dọc kim nam châm
C3: Đường sức từ có chiều đi ra từ cực nào và đi vào từ cực nào của thanh nam châm?
 Đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc và đi vào từ cực Nam của thanh nam châm
Đi ra từ cực Bắc và đi vào từ cực Nam của nam châm
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
III. Vận dụng
C4: Cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Dựa vào đó, hãy vẽ các đường sức từ của nó. Nhận xét về dạng đường sức từ ở khoảng giữa hai từ cực.
 Ở khoảng giữa hai cực của nam châm chữ U, các đường sức từ gần như song song nhau
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
III. Vận dụng
C5: Biết chiều của một đường sức từ của thanh nam châm thẳng như hình sau. Hãy xác định tên các từ cực của nam châm.
N
S
BÀI 23: TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
I. Từ phổ
II. Đường sức từ
III. Vận dụng
C6: Cho hình ảnh từ phổ của hai nam châm đặt gần nhau. Hãy vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng.
Các đường sức từ có chiều đi từ cực Bắc của nam châm bên trái sang cực Nam của nam châm bên phải.
Bài tập 1: Hãy cho biết kim nam châm nào nằm sai hướng trong từ trường của thanh nam châm
4
3
2
1
CỦNG CỐ
S
N
Bài tập 2: Xác định tên của các từ cực trong hình vẽ sau
Bài tập 3: Hãy xác định từ cực của thanh nam châm
S
N
TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT
Có thể em chưa biết
Trong thí nghiệm tạo từ phổ ( Hình 23.1), để có từ phổ của thanh nam châm thì tấm nhựa phải được đặt trên mặt phẳng nằm ngang trùng với mặt của thanh nam châm. Lúc đó, các đường mạt sắt sắp xếp dọc theo các đường sức từ. Trong trường hợp tấm nhựa đặt nghiêng so với bề mặt của thanh nam châm thì ta vẫn có tập hợp các đường mạt sắt xắp xếp có trật tự. Nhưng đường mạt sắt lại không nằm dọc theo các đường sức từ. Hình ảnh các đường mạt sắt trong trường hợp này không phải là từ phổ.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học bài
- Đọc phần: “Có thể em chưa biết”
- Làm bài tập trong SBT
- Chuẩn bị “Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua”.
+ So sánh phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và phần từ phổ ở bên ngoài thanh nam châm
+ Phát biểu quy tắc nắm tay phải.