Bài 23. Tác dụng từ, tác dụng hoá học và tác dụng sinh lí của dòng điện

Dòng điện có tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng
Tác dụng nhiệt: Bàn là, nồi cơm điện...
Tác dụng phát sáng: Bóng đèn, đèn báo tivi...
Câu hỏi :
Trả lời :
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu các tác dụng đã học của dòng điện và nêu ứng dụng của nó?
Hãy quan sát hình ảnh chụp cần cẩu dùng nam châm điện. Để biết nam châm điện là gì? Nó hoạt động dựa trên tác dụng gì của dòng điện?
Bài 23: TÁC DỤNG TỪ, TÁC DỤNG HÓA HỌC VÀ TÁC DỤNG SINH LÍ CỦA DÒNG ĐIỆN
Thí nghiệm 1
Nam châm
Thanh sắt, (thép)
Thanh đồng
Thanh nhôm
Nam châm có khả năng hút thanh sắt (thép)
I. Tác dụng từ:
1. Tính chất từ của nam châm:
Thí nghiệm 2
Nhận xét: Khi đưa một kim nam châm lại gần đầu một thanh nam châm thẳng thì một trong hai cực của kim bị hút còn cực kia bị đẩy
Thanh nam châm
Kim nam châm
Nam châm có khả năng hút các vật bằng sắt (thép) và làm lệch kim nam châm điều đó cho ta thấy nam châm có tính chất từ
Quan sát và nêu cấu tạo của nam châm điện
Lõi sắt non
Vòng dây quấn cách điện
** Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là nam châm điện.
Hình 23.1
2. Nam châm điện
I. Tác dụng từ
1. Tính chất từ cuả nam châm:
C1: a) Ta đưa một đầu cuộn dây lại gần các đinh sắt nhỏ, các mẩu dây đồng hoặc nhôm. Quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra khi công tắc ngắt và công tắc đóng.
b) Ta đưa một kim nam châm lại gần một đầu cuộn dây và đóng công tắc. Hãy cho biết, có gì khác nhau xảy ra với hai cực của kim nam châm.
Thanh sắt (thép)
Thanh đồng
Thanh nhôm
Thí nghiệm 3
Thanh sắt (thép)
Thanh đồng
Thanh nhôm
Thanh sắt (thép)
Thanh đồng
Thanh nhôm
Thí nghiệm 3
Thí nghiệm 4
Khi ngắt công tắc
Khi đóng công tắc
C1. a/- Khi công tắc ngắt, không có hiện tượng xảy ra.
Khi công tắc đóng, cuộn dây hút đinh sắt nhỏ.
b/ Một cực của kim nam châm bị hút hoặc bị đẩy.
Kết luận:
1. Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là ................................
2. Nam châm điện có .......................... vì nó có khả năng làm quay kim nam châm và hút các vật bằng sắt hoặc thép.
nam châm điện
tính chất từ
Chốt kẹp
Lá thép đàn hồi
Miếng sắt
Tiếp điểm
Đầu gõ chuông
chuông
Nguồn điện
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Chốt kẹp
Lá thép đàn hồi
Miếng sắt
Tiếp điểm
Đầu gõ chuông
chuông
Nguồn điện
- Dòng điện gây ra xung quanh nó một từ trường. Các đường dây cao áp có thể gây ra những điện từ trường mạnh, những người dân sống gần đường dây điện cao thế có thể chịu ảnh hưởng của trường điện từ này. Dưới tác dụng của trường điện từ mạnh, các vật đặt trong đó có thể bị nhiễm điện do hưởng ứng, sự nhiễm điện do hưởng ứng đó có thể khiến cho tuần hoàn máu của người bị ảnh hưởng, căng thẳng, mệt mỏi.
- Để giảm thiểu tác hại này, cần xây dựng các lưới điện cao áp xa khu dân cư.
II Tác dụng hoá học:
Thí nghiệm
Khi đóng công tắc
C5. Quan sát đèn khi đóng công tắc và cho biết dung dịch muối đồng sunphat là dung dịch dẫn điện hay cách điện?
C5 :Đèn sáng, dung dịch đồng sunphat là chất dẫn điện.
C6. Thỏi than nối với cực âm lúc trước màu đen. Sau vài phút thí nghiệm nó được phủ màu gì?
C6: Sau thí nghiệm thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp màu đỏ nhạt.
Hiện tượng đồng tách khỏi dung dịch muối đồng khi có dòng điện chạy qua chứng tỏ dòng điện có tác dụng hóa học.
Kết luận : Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm cho thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp ……….
đồng
Thí nghiệm
Ứng dụng trong công nghiệp mạ điện như mạ đồng, mạ vàng, mạ thiếc…để chống gỉ, làm đẹp
- Dòng điện gây ra các phản ứng điện phân, Việt Nam là đất nước có khí hậu nóng ẩm, do những yếu tố tự nhiên, việc sử dụng các nguồn nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt, …) và hoạt động sản xuất công nghiệp cũng tạo ra nhiều khí thải độc hại (CO2, CO, NO, NO2, SO2, H2S, …). Các khí này hòa tan trong hơi nước tạo ra môi trường điện li. Môi trường điện li này sẽ khiến cho kim loại bị ăn mòn (ăn mòn hóa học)
- Để giảm thiểu tác hại này cần bao bọc kim loại bằng chất chống ăn mòn hóa học và giảm thiểu các khí thải độc hại trên...
Quan sát hình ảnh:
Nếu sơ ý để cho dòng điện đi qua cơ thể người như tay chạm vào ổ điện, dây điện thì hiện tượng gì xảy ra?
Nếu sơ ý để cho dòng điện đi qua cơ thể người thì dòng điện sẽ làm các cơ co giật, có thể làm tim ngừng đập, ngạt thở, thần kinh tê liệt.
III. Tác dụng sinh lí:
+ Dòng điện có cường độ nhỏ được sử dụng để chữa bệnh (điện châm). Trong cách này các điện cực được nối với các huyệt, các dòng điện làm các huyệt được kích thích hoạt động
- Biện pháp an toàn: Cần tránh bị điện giật bằng cách sử dụng các chất cách điện để cách li dòng điện với cơ thể và tuân thủ các quy tắc an toàn điện.
Vật nào dưới đây có tác dụng từ?
A. Một pin còn mới đặt riêng trên bàn.
B. Mảnh nilông đã được cọ xát mạnh.
C. Một cuộn dây dẫn đang có dòng điện chạy qua.
D. Một đoạn băng dính.
IV. Vận dụng:
Dòng điện không có tác dụng nào dưới đây?
A. Làm tê liệt thần kinh.
B. Làm quay kim nam châm.
C. Làm nóng dây dẫn.
D. Hút các vụn giấy.
C8
C7
Khi mở công tắc
Khi đóng công tắc
Làm thế nào để biết được tên hai cực của một acquy đã mất dấu?
-
+
Sắp xếp các hiện tượng và các dụng cụ dùng điện sau đây tương ứng với các tác dụng của dòng điện.
A. Khi quạt điện hoạt động lâu, sờ vào
ta thấy quạt bị nóng lên.
E. Bị điện giật do sơ ý chạm tay vào dây
điện không có vỏ bọc cách điện.
B. Bóng đèn điện phát sáng.
C. Rơle điện trong các thiết bị điện tự động.
D. Mạ vàng cho vỏ chiếc đồng hồ.
Nhiệt
Phát sáng
Từ
Hóa học
Sinh lí
• Học thuộc ghi nhớ
• Làm bài tập 23.1 đến 23.4 SBT
• Xem lại từ bài 17 đến 23 để chuẩn bị thi GHKII
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ