Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ NGỮ VĂN 9

Giáo viên : Trần Thị Ngọc Yến
NGHÒ LUAÄN VEÀ TAÙC PHAÅM TRUYEÄN
(HOAËC ÑOAÏN TRÍCH)
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
* Vấn đề nghị luận:
Những phẩm chất, đức tính đẹp đẽ, đáng yêu của anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
* Nhận xét, đánh giá:
* Nhan đề:
+ Xao xuyến Sa Pa.
+ Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
+ Một vẻ đẹp nơi Sa Pa lặng lẽ.
- Anh thanh niên là nhân vật có phẩm chất cao quý, đáng khâm phục :
+ Yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao.
+ Hiếu khách, quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
+ Khiêm tốn.
Nhận xét đánh giá về nội dung truyện.
- Cốt truyện nhẹ nhàng, chi tiết , chân thực, tinh tế, ngôn ngữ đối thoại sinh động.
Nhận xét khái quát về nghệ thuật truyện.
Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
2. Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
a. Nội dung :
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
+ LĐ 1: Yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc
+ LĐ 2: Hiếu khách, quan tâm đến người khác
+ LĐ 3: Khiêm tốn
(đoạn 2).
(đoạn 3).
(đoạn 4).
Đoạn văn 2
Câu chủ đề nêu luận điểm : Trước tiên, nhân vật anh thanh niên này đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình.
- Sống một mình, công việc lặng thầm, thời tiết khắc nghiệt.
- Say mê, yêu thích công việc.
- Biết tổ chức, sắp xếp cuộc sống nề nếp, ngăn nắp.
- Phân tích + Chứng minh.
- Diễn dịch.
Đoạn văn 3, 4
1. Tìm câu văn mang luận điểm trong đoạn văn 3, 4.
2. Tìm luận cứ, phương pháp lập luận và cách lập luận trong đoạn văn .
Câu hỏi thảo luận
Đoạn văn 3
Câu chủ đề nêu luận điểm : Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi thèm người, lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo.
- Đón khách nồng nhiệt
- Biếu bác lái xe củ tam thất.
- Tặng hoa, quà cho mọi người.
- Phân tích + Chứng minh
- Diễn dịch
Đoạn văn 4
Câu chủ đề nêu luận điểm : Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.
- Thấy đóng góp của mình là nhỏ bé.
- Ngượng khi hoạ sĩ vẽ chân dung.
- Giới thiệu người khác xứng đáng hơn.
- Phân tích + Chứng minh
- Diễn dịch
Những nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện phải xuất phát từ ý nghĩa của cốt truyện, từ tính cách, hành động . của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm.
2. Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
a. Nội dung :
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
2. Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
a. Nội dung :
b. Hình th?c :
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
Bố cục:
a. Mở bài (Đoạn I) : Nêu vấn đề nghị luận
b. Thân bài (Đoạn II, III, IV): Nhận xét, đánh giá về nhân vật anh thanh niên
c. Kết bài (Đoạn V) : Khẳng định vấn đề nghị luận
Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp, nhân vật nào của "Lặng lẽ Sa Pa" cũng hiện lên với những nét cao quí, đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu- nhân vật chính của tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
+ LĐ 1: Yêu đời, yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao với công việc.
+ LĐ 2: Hiếu khách, quan tâm đến người khác.
+ LĐ 3: Khiêm tốn.
3 phần
Bố cục mạch lạc, lời văn chuẩn xác ; luận điểm, luận cứ rõ ràng.
2. Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích):
a. Nội dung :
b. Hình th?c :
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
1. Thế nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
1. Vấn đề nghị luận :
Tình thế lựa chọn nghiệt ngã và nét đẹp tâm hồn của nhân vật lão Hạc.
2. Những ý chính :
Tình thế của lão Hạc (cu�c ��u tranh n�i t�m l�a ch�n gi�a c�i s�ng v� c�i ch�t)
Sự lựa chọn của lão Hạc (lão Hạc chọn cái chết).
Nhận xét về sự lựa chọn đó (ch�n ch�t trong c�n h�n s�ng khỉ, s�ng nhơc, ch�t cao ng�o, th�m kh�c, ch�t �Ĩ b�o to�n nh�n c�ch, ch�t �Ĩ c�y c�i s�ng cho con .)
=> - Cái chết của lão Hạc khiến ta đau đớn nhận ra một tình phụ tử thiêng liêng, sâu nặng.
- Lão Hạc có một tấm lòng hi sinh cao cả, một nhân cách đáng kính trọng.
I. Tìm hiểu bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) :
II. Luyện tập :
NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH)
gồm 3 ý chính
Trong các đề bài sau, đề bài nào là nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) ?
A. Suy nghĩ về đạo lý của dân tộc : “Uống nước nhớ nguồn”.
B. Đất nước ta có nhiều tấm gương vượt khó học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
C. Phân tích truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng.
D. Cảm nhận của em về tình bà cháu trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt.
BÀI TẬP
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học bài.
- Xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ cho đề văn nghị luận xác định ở bài tập 2
- Chuẩn bị kĩ : Cách làm bài văn nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
Tiết học kết thúc
Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô giáo cùng các em học sinh !