Bài 23. Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

tiết 118:

nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)
Giáo viên: Nguyễn Bảo Hà
Lớp 9B - THCS Hữu Hoà - Thanh Trì - Hà Nội
(?) Thảo luận nhóm:

Mỗi nhóm hãy đặt một nhan đề thích hợp cho văn bản.
Ví dụ:
- Hình ảnh anh thanh niên làm công tác khí tượng trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long.
- Một vẻ đẹp nơi Sa Pa lặng lẽ.
Phần I: Từ đầu =>. "khó phai mờ":
Giới thiệu khái quát nhân vật anh thanh niên.
Phần II: Tiếp theo =>. "cho đất nước":
Những phẩm chất đáng quí của anh thanh niên.
Phần III: Phần còn lại:
Khẳng định lại những phẩm chất đáng quí của anh thanh niên.
Gấp lại đoạn trích "Lặng lẽ Sa Pa", lòng ta cứ xao xuyến, vấn vương trước vẻ đẹp cuả những con người, trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, thiên truyện như muốn nói với ta rằng : Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang không có ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp nhân vật nào của "Lặng lẽ Sa Pa" cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu - nhân vật chính trong tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
(?) Em hãy tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của đoạn văn.
Gấp lại đoạn trích "Lặng lẽ Sa Pa", lòng ta cứ xao xuyến, vấn vương trước vẻ đẹp cuả những con người, trước những tình cảm chân tình, nồng hậu trong cuộc sống đầy tin yêu. Viết về một mảng hiện thực trên miền đất Sa Pa trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, thiên truyện như muốn nói với ta rằng : Bên trong vẻ lặng lẽ của núi rừng cuộc sống ở đây chứa bao vẻ đẹp đáng yêu, đang không có ít sự hi sinh thầm lặng. Dù được miêu tả nhiều hay ít, trực tiếp hay gián tiếp nhân vật nào của "Lặng lẽ Sa Pa" cũng hiện lên với nét cao quý đáng khâm phục. Trong đó, anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu - nhân vật chính trong tác phẩm - đã để lại cho chúng ta nhiều ấn tượng khó phai mờ.
=> Các câu nêu vấn đề nghị luận.
Trước tiên, nhân vật anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. Trong lờì giới thiệu của ông họa sĩ và cô gái, bác lái xe gọi anh là "người cô độc nhất thế gian". Đã mấy năm nay, anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Công việc hằng ngày của anh là đo gió, đo nhiệt độ, đo mưa, đo nắng rồi ghi chép, rồi gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhiều mùa, nhiều đêm anh phải đối chọi với gió tuyết và lặng im. Vậy mà anh rất yêu công việc của mình. Chúng ta hãy nghe lời nói của anh thanh niên với ông họa sĩ : "[.] khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được ? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đế chết mất". Còn đây là tâm sự của anh với cô kĩ sư trẻ : "[.] lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà!". Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường, tìm gặp bác lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn.
(?) Em hãy tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của đoạn văn.
Trước tiên, nhân vật anh thanh niên đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, ở tinh thần trách nhiệm cao với công việc lắm gian khổ của mình. Trong lờì giới thiệu của ông họa sĩ và cô gái, bác lái xe gọi anh là "người cô độc nhất thế gian". Đã mấy năm nay, anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. Công việc hằng ngày của anh là đo gió, đo nhiệt độ, đo mưa, đo nắng rồi ghi chép, rồi gọi vào máy bộ đàm báo về trung tâm. Nhiều mùa, nhiều đêm anh phải đối chọi với gió tuyết và lặng im. Vậy mà anh rất yêu công việc của mình. Chúng ta hãy nghe lời nói của anh thanh niên với ông họa sĩ : "[.] khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được ? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đế chết mất". Còn đây là tâm sự của anh với cô kĩ sư trẻ : "[.] lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa là có sách ấy mà!". Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngăn nắp, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường, tìm gặp bác lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn.
=> Câu chủ đề nêu luận điểm.
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm "nhà" mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình : hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. "Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy". Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
(?) Em hãy tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của đoạn văn.
Sống trong hoàn cảnh như thế, sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi "thèm người", lòng hiếu khách đến nồng nhiệt, ở sự quan tâm đến người khác một cách chu đáo. Ngay từ phút gặp gỡ ban đầu, lòng mến khách, nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ. Niềm vui được đón khách dào dạt trong lòng anh, toát lên trên nét mặt, qua từng cử chỉ. Anh biếu bác lái xe củ tam thất để mang về cho vợ bác mới ốm dậy. Anh mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ. Anh hồ hởi đón mọi người lên thăm "nhà" mình và hồn nhiên kể về công việc, cuộc sống của mình, của bạn bè nơi Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh thanh niên khi có khách lên thăm nơi ở của mình : hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái chưa hề quen biết. "Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy". Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa tiễn người hoạ sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỉ niệm của một tấm lòng sốt sắng, tận tình đáng quý.
=> Câu chủ đề nêu luận điểm.
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế, anh ngượng ngùng khi ông họa sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốc sổ tay. Con ngươì khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho họa sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa mà chính mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
(?) Em hãy tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của đoạn văn.
Công việc vất vả, có những đóng góp quan trọng cho đất nước như thế nhưng người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế, anh ngượng ngùng khi ông họa sĩ già phác thảo chân dung của mình vào cuốc sổ tay. Con ngươì khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho họa sĩ những người đáng để vẽ hơn mình. Đó là ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa vượt qua bao khó khăn, vất vả để tạo ra những củ su hào to hơn, ngon hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi, anh thấm thía cái nghĩa, cái tình của mảnh đất Sa Pa mà chính mình được sinh ra, lớn lên, thấm thía sự hi sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc, lo nghĩ cho đất nước.
=> Câu chủ đề nêu luận điểm.
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị nơi Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định : Cuộc sống cuả chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng ? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
(?) Em hãy tìm những câu nêu lên hoặc cô đúc luận điểm của đoạn văn.
Bằng một cốt truyện khá nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực, tinh tế, bằng ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ mà thú vị nơi Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy ba mươi phút tiếp xúc với anh thanh niên khiến người hoạ sĩ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được, khiến cô kĩ sư trẻ lòng bao cảm mến, bâng khuâng. Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định : Cuộc sống cuả chúng ta được làm nên từ bao phấn đấu, hi sinh lớn lao và thầm lặng ? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu.
=> Những câu cô đúc vấn đề nghị luận.
(?) Để khẳng định các luận điểm của văn bản, người viết đã lập luận (dẫn dắt, phân tích, chứng minh) như thế nào?
(?) Các luận cứ trong văn bản được lấy ở đâu, gồm những điều gì?
(?) Em có nhận xét gì về những luận cứ này?
(?) Em có nhận xét gì về ngôn ngữ
(lời văn) trong văn bản?
Ghi nhớ
Nghị luận về một tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
Những nhận xét, đánh giá về truyện phải xuất phát từ ý nghĩ của cốt truyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm được người viết phát hiện và khái quát.
Các nhận xét, đánh giá về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) trong bài nghị luận phải rõ ràng, đúng đắn, có luận cứ và lập luận thuyết phục.
Bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) cần có bố cục mạch lạc, có lời văn chuẩn xác, gợi cảm.
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
(?) Vấn đề nghị luận của đoạn văn là gì ?
=> Tình yêu làng quê, yêu đất nước của ông Hai trong truyện ngắn "Làng" của Kim Lân.
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
(?) Đoạn văn nêu lên những ý kiến chính nào ?
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
(?) Các ý kiến ấy giúp em thêm điều gì về nhân vật ông Hai ?
Đọc đoạn văn sau:
Ông Hai yêu làng Chợ Dầu bằng một tình yêu mãnh liệt, sâu sắc. Ông thường khoe về làng một cách say sưa, hào hứng. Yêu làng thế nhưng ông buộc phải xa làng trong tình thế đặc biệt : Dời làng đi tản cư. ở nơi tản cư, ông vẫn thường nhớ và khoe về làng Chợ Dầu thân yêu của mình. Vậy mà ông nghe được tin sét đánh : Làng Chợ Dầu theo giặc ! Đau đớn, tủi hổ, ông không dám ra khỏi nhà. Đúng lúc ấy, mụ chủ nhà lại có ý định đuổi gia đình ông, không cho ở nhờ nữa. Ông đấu tranh, giằng xé giữa tình yêu làng Chợ Dầu và tình yêu đất nước. Cuối cùng, tình yêu đất nước bao trùm lên tình yêu làng quê của ông. Ông quyết định : "Làng thì yêu thật, nhưng làng theo tây mất rồi thì phải thù". Nhưng tin dữ được cải chính. Chính ông chủ tịch xã Chợ Dầu lên khẳng định tinh thần chiến đấu kiên cường của làng ông. Vậy là ông vui. Ông cứ múa lên, đi khoe với mọi người về làng Chợ Dầu gan dạ dũng cảm của mình dù ngôi nhà thân yêu - tài sản đặc biệt có giá trị với những người nông dân như ông - bị giặc đốt. Quả thật, ông Hai là nhân vật điển hình cho những người nông dân yêu nước sau cách mạng tháng Tám.
Tình yêu làng quê và tình yêu đất nước hoà quyện trong con người ông Hai.